องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติหรือยูเนสโก (UNESCO) ขึ้นทะเบียนเทศกาลตรุษจีนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2024 ด้วยเหตุผลที่ว่า เทศกาลตรุษจีนมีพิธีกรรม ประเพณี วัฒนธรรมอันเป็นอัตลักษณ์ที่เชื่อมสายใยของสังคม

ชาวจีนพัฒนาปฏิทินสุริยคติจีนตั้งแต่เมื่อ 2,000 ปีก่อน จากการศึกษาความสัมพันธ์ของดวงอาทิตย์ ฤดูกาลและสภาพอากาศ  โดยกำหนดให้วันที่ 1 เดือน 1 ตามปฏิทินจีนเป็นวันเริ่มต้นของปีใหม่  ในช่วงระหว่างวันที่ 23 เดือน 12  ถึงวันที่ 15 เดือน 1 เป็นช่วงเทศกาลตรุษจีน ซึ่งมีพิธีกรรม ประเพณี วัฒนธรรม และการเฉลิมฉลองปีใหม่ที่หลากหลาย หรือที่เรียกว่า "กั้วเหนียน" (过年)  เพื่อต้อนรับการเริ่มต้นฤดูใบไม้ผลิและปีใหม่ที่มีสิริมงคล

ในช่วงเทศกาลตรุษจีน ชาวจีนจะเดินทางกลับบ้าน เยี่ยมครอบครัว  สังสรรค์กับญาติสนิทมิตรสหาย ทำให้การเดินทางช่วงเทศกาลตรุษจีนเป็นช่วงเวลาที่มีการเดินทางของประชากรที่ใหญ่ที่สุดในโลก  อย่างเทศกาลตรุษจีนปีนี้คาดว่าจะมีการเดินทางของชาวจีนกว่า 9,000 ล้านเที่ยว 

ประเพณีสำคัญของเทศกาลตรุษจีน คือการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์และบรรพบุรุษ และขอพรให้นำมาซึ่งความโชคดี  ความเจริญรุ่งเรือง  ความมีสุขภาพดี อายุยืนยาว ความมั่งคั่ง และความสุข  ธรรมเนียมปฏิบัติของชาวจีนในช่วงเทศกาลตรุษจีน คือ การจับจ่ายใช้สอย ซื้อเสื้อผ้าชุดใหม่ ซื้อของฝาก ทำความสะอาดบ้าน และตกแต่งบ้านด้วยโคมสีแดง และกระดาษสีแดงที่มีอักษรมงคล

นอกจากนี้ แต่ละครอบครัวจะเตรียมอาหารเพื่อฉลองตรุษจีนอย่างพร้อมหน้า อาหารแต่ละท้องถิ่นจะแตกต่างกันไป แต่ล้วนเป็นอาหารที่มีความหมายมงคล อย่างในภูมิภาคจีนตอนใต้จะมีเมนูปลา  เพราะคำว่า “ปลา” ในภาษาจีน จะออกเสียงพ้องกับคำว่า “เจริญรุ่งเรือง” ส่วนภูมิภาคจีนตอนเหนือจะนิยมเมนูเกี๊ยว ที่เป็นสัญลักษณ์ของการพบปะและความโชคดี

คืนก่อนวันตรุษจีน ชาวจีนจะทานอาหารมื้อส่งท้ายปีกันพร้อมหน้า และชมการแสดงกาล่าตรุษจีน หรือที่เรียกว่า "ชุนหว่าน" (春晚)  ซึ่งเป็นการแสดงที่จัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีนที่เริ่มออกอากาศตั้งแต่ปี ปี 1983  ปัจจุบันมีผู้ชมทั่วโลกร่วมชมรายการพิเศษในค่ำคืนก่อนตรุษจีนกว่า 1,000 ล้านคน

ในช่วงเทศกาลตรุษจีน ทั่วประเทศจีนยังมีการจัดกิจกรรมฉลองเทศกาลตรุษจีนอย่างหลากหลาย เช่น งานวัด การแสดงพื้นบ้าน และการประดับโคมไฟ  การแห่งมังกร  กิจกรรมทางวัฒนธรรมต่างๆ ที่เป็นอัตลักษณ์ของเทศกาลตรุษจีนนี้ ช่วยถักทอสายใยของความผูกพัน มิตรภาพ ความสัมพันธ์ในครอบครัว แสดงถึงความคิดสร้างสรรค์และความรุ่มรวยทางวัฒนธรรมที่ชาวจีนร่วมกันสืบสานคุณค่า  ทำให้ “เทศกาลตรุษจีน” ได้รับการยกย่องและขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ

บทความ : ประวีณมัย บ่ายคล้อย
ภาพ : CGTN

.-008