28 ธันวาคม 2568 สำนักข่าวต่างประเทศรายงานว่า การลงคะแนนเสียงเลือกตั้งในประเทศเมียนมาได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว ภายใต้การควบคุมอย่างเข้มงวด โดยรัฐบาลทหารผู้ปกครองประเทศได้บอกว่าการเลือกตั้งครั้งนี้คือการกลับคืนสู่ประชาธิปไตย หลังจากผ่านไป 5 ปีนับตั้งแต่ที่กองทัพก่อรัฐประหารยึดอำนาจจากรัฐบาลประชาชน จนเป็นชนวนเหตุให้เกิดสงครามกลางเมือง ในอดีตที่ผ่านมา กองทัพปกครองเมียนมามาเป็นส่วนใหญ่ของประวัติศาสตร์นับตั้งแต่ได้รับเอกราช ก่อนจะมีช่วงเวลาเปลี่ยนผ่าน 10 ปีที่รัฐบาลพลเรือนก้าวขึ้นมากุมบังเหียนท่ามกลางกระแสความหวังและการปฏิรูป

พลเอกอาวุโส มิน อ่อง หล่าย ผู้นำรัฐบาลทหารเมียนมา เดินทางไปใช้สิทธิ์เลือกตั้งที่หน่วยเลือกตั้งในกรุงเนปิดอว์ พร้อมให้สัมภาษณ์ยืนยันว่า การเลือกตั้งครั้งนี้จะเป็นไปอย่าง "เสรีและเป็นธรรม" แม้จะถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากประชาคมโลก โดยระบุว่ากองทัพเป็นผู้จัดการเลือกตั้งจึงไม่สามารถปล่อยให้ชื่อเสียงต้องมัวหมองได้ และยืนยันว่าเป้าหมายคือการนำประเทศกลับสู่ระบบประชาธิปไตยแบบหลายพรรค

การเลือกตั้งรอบแรกจากทั้งหมดสามรอบเริ่มขึ้นเวลา 6:00 น. ตามเวลาท้องถิ่น ซึ่งรวมถึงเขตเลือกตั้งในนครย่างกุ้ง มัณฑะเลย์ และกรุงเนปิดอว์ เมืองหลวงของประเทศ ที่ซึ่งพลเอกอาวุโสมิน อ่อง หล่าย ผู้นำรัฐบาลทหารเมียนมาได้ไปใช้สิทธิ์เลือกตั้ง เขากล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า "เรารับประกันว่าจะเป็นการเลือกตั้งที่เสรีและยุติธรรม" และกล่าวต่อว่า "กองทัพเป็นผู้จัดการเลือกตั้ง เราไม่สามารถปล่อยให้ชื่อเสียงของเราเสื่อมเสียได้"

แม้รัฐบาลจะวางมาตรการรักษาความปลอดภัยอย่างเข้มงวด แต่มีรายงานเหตุระเบิดและพยายามขัดขวางการเลือกตั้งในหลายจุด โดยในภูมิภาคมัณฑะเลย์ เกิดเหตุยิงจรวดใส่บ้านเรือนประชาชนในช่วงเช้ามืด ส่งผลให้มีผู้บาดเจ็บ 3 ราย โดย 1 รายอาการสาหัส ส่วนเมืองเมียวดี ใกล้ชายแดนไทย เกิดเหตุระเบิดต่อเนื่องหลายจุดในช่วงคืนวันเสาร์ ทำให้บ้านเรือนเสียหายกว่า 10 หลัง รายงานระบุว่ามีเด็กเสียชีวิต 1 ศพ และมีผู้บาดเจ็บสาหัสอีก 3 ราย

รัฐบาลทหารได้บังคับใช้กฎหมายใหม่ที่มีบทลงโทษรุนแรงสำหรับผู้ที่ขัดขวางหรือคัดค้านการเลือกตั้ง ซึ่งครอบคลุมถึงโทษประหารชีวิต ล่าสุดมีรายงานว่า บุคคลที่มีชื่อเสียงอย่าง ไมค์ ที ซึ่งเป็นผู้กำกับภาพยนตร์ , จอ วิน ทุต ซึ่งเป็นนักแสดง และ นักแสดงตลก อ้น ได่  ถูกตัดสินจำคุกคนละ 7 ปี หลังจากออกมาวิจารณ์ภาพยนตร์ที่โปรโมตการเลือกตั้ง

นายโวลเกอร์ เติร์ก หัวหน้าฝ่ายสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (UN) ระบุว่า "ไม่มีเงื่อนไขใดที่เอื้อต่อการใช้สิทธิเสรีภาพในการแสดงออก" ขณะที่ชาวเมียนมาถูกบีบคั้นจากทุกฝ่าย ทั้งจากรัฐบาลทหารที่บังคับให้ไปใช้สิทธิ์ และกลุ่มต่อต้านที่ขู่คว่ำบาตรการเลือกตั้ง

การเลือกตั้งครั้งนี้แบ่งออกเป็น 3 ระยะ ตลอดช่วงเดือนหน้า โดยจัดขึ้นใน 274 เมือง จากทั้งหมด 330 เมืองทั่วประเทศ โดยพื้นที่ที่เหลือถูกงดเนื่องจากความไม่สงบ มีพรรคลงแข่งขัน 57 พรรค รวมพรรค USDP ที่กองทัพหนุนหลัง ขณะที่กว่า 40 พรรคถูกสั่งยุบ รวมถึงพรรค NLD ของนางอองซานซูจี ที่เคยชนะถล่มทลายในปี 2015 และ 2020

นักวิเคราะห์มองว่าการแบ่งการเลือกตั้งเป็นหลายระยะ เป็นแท็กติกที่ช่วยให้รัฐบาลทหารสามารถปรับกลยุทธ์ได้หากผลคะแนนในระยะแรกไม่เป็นไปตามเป้า ขณะที่ประชาชนบางส่วนในรัฐชินสะท้อนความรู้สึกว่า "ทหารปกครองประเทศไม่เป็น" และโหยหาบรรยากาศประชาธิปไตยในยุคก่อนรัฐประหาร

โดยปัจจุบันนั้นเมียนมายังคงเผชิญกับวิกฤตมนุษยธรรมอย่างหนัก ทั้งจากสงครามกลางเมืองที่ทำให้มีผู้พลัดถิ่นหลายล้านคน เศรษฐกิจที่พังทลาย และผลกระทบจากแผ่นดินไหวครั้งใหญ่เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา ทำให้การเลือกตั้งครั้งนี้ถูกมองจากชาติตะวันตกและอาเซียนว่าเป็นเพียงความพยายามสร้างความชอบธรรมให้แก่การยึดอำนาจของกองทัพเท่านั้น