ขุนนางสมัยอยุธยา

วันนี้ขอย้อนอดีตตามรอยละครดัง “บุพเพสันนิวาส” ผลงานเขียนของออเจ้า “รอมแพง” ที่สร้างผลงานจนเกิดกระแสนิยมให้สังคมได้สนใจใคร่รู้และมีการจัดกิจกรรมตามรอยประวัติศาสตร์และภูมิปํญญาไทยกันอย่างกว้างขวางชนิดที่พูดได้ว่าเป็นผลงานที่ทั้งผู้เขียน และ “ศัลยา” ผู้เขียนบทได้ใจผู้คนไปทั้งประเทศ กรมศิลปากรในฐานะหน่วยงานที่รับผิดชอบโบราณสถานและเอกสารประวัติศาสตร์และวรรณคดีจึงได้มีกิจกรรมเสริมเกิดความสนใจใคร่รู้ในหลายแห่ง เช่น อุทยานประวัติศาสตร์แห่งชาติพระนครศรีอยุธยา เปิดโบราณสถานที่เกี่ยวข้องในละครให้แต่งตัวสมัยอยุธยาถ่ายภาพกัน จัดนำชมและเรียนรู้ข้อมูลเพิ่มจากพิพิธภัณฑ์เจ้าสามพระยา รวมทั้งพิพิธภัณฑ์แห่งชาตินารายณ์ราชนิเวศน์ เมืองลพบุรี ก็จัดกิจกรรมแต่งกายย้อนอดีต

ประเด็นที่น่าสนใจจากการมีชื่อขุนนางอยุธยาปรากฏอยู่ในตัวละครเดินเรื่อง เช่น ขุนศรีวิสารวาจา,คอนสแตนติน ฟอลคอน (เจ้าพระยาวิชเยนทร์), ตองกีมาร์หรือท้าวทองกีบม้า (Tanquimar), ออกญาโหราธิบดี,หลวงศรียศ (แก้ว), หมื่นเรืองราชภักดี แล้ว ยังมีการให้ความรู้ถึงตำแหน่งสำคัญของสมุหกลาโหม สมุหนายกและจตุสดมภ์ คือ เวียง วัง คลัง นา ออกญาโกษาธิบดี (เหล็ก) ออกญาโกษาธิบดี (ปาน) อีกด้วย โดยผ่านความไม่รู้ในสมัยอยุธยาและรู้แล้วจากสมัยกรุงเทพฯของคนสองคนคือ พ่อเดช(หมื่นสุนทรเทวา) และเกษสุรางค์ในร่างแม่นางการะเกด โดยมีเรื่องราวประวัติศาสตร์บางตอนเข้ามาเกี่ยวข้องอยู่ด้วยโดยสอดแทรกความรู้ข้ามภพให้ชวนสงสัยและได้เรียนรู้ธรรมเนียมปฏิบัติสมัยอยุธยากันหลายเรื่อง การให้ความรู้ใหม่ข้ามยุค เช่น วิธีช่วยคนจมน้ำ การกรองน้ำให้บริสุทธิ์การใช้สมุนไพรรักษาอาการไข้ วิธีการเชียร์การแข่งเรือ เป็นต้น นั้นทำให้ละครมีสาระความรู้เรื่องหนึ่ง อีกทั้งคำพูดในสมัยอยุธยาผ่านขุนนางน้อยใหญ่ที่ไม่เคยรู้นั้นได้ทำให้เกิดความสนใจให้รู้จักคำไทยเดิมๆ มากขึ้น เช่นออเจ้า, เวจกุฎี, ชะม้ายชายตา, สามหาว, เพ-ลา ชาย, อึดตะบือนัง,๕ บาท ๑๐ บาท, เทื้อคาเรือน...ได้ถูกนำมาใช้พร้อมอธิบายความหมายให้เข้าใจมากขึ้น จนพากันพูด “ออเจ้า” ไปทุกแห่ง

สำหรับโบราณสถานในอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยาที่เกี่ยวข้องจากละครนั้นมีสถานที่น่าสนใจหลายแห่ง นอกจาก พระราชวังหลวง วัดพระศรีสรรเพชญ์ แล้วยังมีวัดไชยวัฒนาราม จุดเริ่มต้นของเกศสุรางค์ ที่มีเหตุสับเปลี่ยนกับแม่นางการะเกดจนเกิดการเรียนรู้ข้ามภพข้ามยุคระหว่างนักโบราณคดีจากท่าพระไปอยู่ในครอบครัวของออกญาโหราธิบดีในแผ่นดินขุนหลวงพระนารายณ์  วัดใหญ่ชัยมงคล ที่มีเจดีย์องค์ใหญ่ศิลปะอยุธยาที่มีการค้นพบคาถาพาหุงมหากา ไม่รู้ว่าจะเกี่ยวกับมนต์กฤษณะกาลีไหม วัดพนัญเชิงวรวิหาร ที่มีพระพุทธรูปองค์ใหญ่ คือ พระพุทธไตรรัตนนายก สร้างในสมัยอโยธยาศรีรามเทพนคร วัดโลกยสุธาราม ที่มีพระนอนขนาดใหญ่อยู่กลางแจ้ง ที่น่าสนใจคือตลาดชีกุน มีพวกแขกนั่งร้านขายกำไลมือ กำไลเท้า ปิ่นปักผม แหวนหัวมะกล่ำ แหวนลูกแก้วลูกปัด เครื่องประดับประดาล้วนแต่เครื่องทองเหลืองตะกั่วตลาดบ้านจีน ปากคลองขุนละครชัย (คลองตะเคียน)มีหญิงละครโสเภณีตั้งอยู่ท้ายตลาด ๔ โรง รับจ้างทำชำเราแก่บุรุษ ตลาดนี้เป็นตลาดใหญ่ใกล้ทางเรือและทางบกมีตึกกว้านร้านจีนมาก ขายของจีนมากกว่าของไทย มีศาลเจ้าจีนศาลหนึ่งอยู่ท้ายตลาด และวัดถนนจีน มีประตูน้ำชักน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาผ่านเข้ามาตามคลองนายก่ายไปออกแม่น้ำป่าสัก ทางทิศตะวันตกนั้นมีป้อมอกไก่ และประตูจีน ซึ่งเป็นประตูน้ำชักน้ำเข้าไปตามคลองประตูจีน(คลองข้าวเปลือก) บริเวณนี้เป็นหมู่บ้านใหญ่มาก พระยาโบราณราชธานินทร์กล่าวไว้ในหนังสือเรื่อง อธิบายแผนที่พระนครศรีอยุธยา ว่า “ย่านบ้านแห ขายแหแลเปลป่านด้ายตะกอแลลวด มีตลาดขายของคาว ปลาสด เช้า-เย็นอยู่ในบ้านแขกใหญ่ ชื่อตลาดจีน ๑…ย่านบ้านวัดน้อยประตูจีนขายปรอท ทองเหลืองเคลือบ ๑ ย่านในไก่เชิงสะพานประตูจีนไปเชิงสะพานประตูในไก่ เป็นย่านจีนอยู่ตึกทั้งสองฟากถนนหลวง นั่งร้านขายของสรรพเครื่องสำเภา ไหม แพรทองขาว ทองเหลือง ถ้วย โถ ชาม เครื่องสำเภาครบ…จีนทำเครื่องจันอับ แลขนม ทำโต๊ะเตียงและถังน้อยใหญ่และทำสรรพเครื่องเหล็ก” ถนนนี้จึงเป็นตลาดใหญ่ที่น่าสนใจ ตามที่ปรากฏในฉากของละครเรื่องนี้ก็เห็นจะต้องเชิญชวนให้ไปย้อนอดีตมรดกโลกสมัยอยุธยาและเรียนรู้ประวัติศาสตร์กันจริงจังกันเสียที