สังคมไทยมีรากมีเหง้า มีความเป็นมา เราคนไทยจำเป็นต้องรู้รากเหง้า และรู้ความเป็นมาของสังคม เพื่อให้เราไม่ลืมตัว และเพื่อให้เราดำรงความเป็นไทยไว้ตลอดไป

แนวหน้าวาไรตี้ โดย เฉลิมชัย ยอดมาลัย พาคุณผู้อ่านไปสนทนากับ คุณไพโรจน์ ศิริพรเลิศ ผู้ก่อตั้ง ณ สัทธา อุทยานไทย จังหวัดราชบุรี

l สถานที่แห่งนี้มีความหลากหลาย มีทั้งเรื่องเกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย์นับเนื่องจากโบราณกาล เรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของไทยนับจากยุคสุโขทัยเรื่อยลงมาถึงยุคปัจจุบัน และมีเรื่องราวเกี่ยวข้องกับขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรมของไทย อะไรคือแรงบันดาลใจให้คุณไพโรจน์ทำงานใหญ่ขนาดนี้ครับ

แรงบันดาลใจของผมคือ ผมอยากให้สิ่งดีงามดำรงอยู่บนแผ่นดินนี้ และอยากให้คนไทยทุกคนช่วยกันรักษาสิ่งดีงามของแผ่นดินไว้ให้อยู่ชั่วฟ้าดินสลายส่วนตัวผม ผมเป็นคนบ้านช่างหล่อ ผมเกิดที่โรงหล่อ ที่บางกอกน้อย ธนบุรี ผมคือคนบ้านช่างหล่อ เห็นงานหล่อมาตั้งแต่เกิด เติบโตมากับงานหล่อ ผมเห็นงานหล่อทุกเมื่อเชื่อวัน มันคือประสบการณ์ที่หล่อหลอมผมทุกวินาที ถามว่าอะไรคือแรงบันดาลใจของผม ผมก็ตอบไม่ได้ แต่ผมรู้เพียงว่า ผมถูกกำหนดมาเพื่อให้ทำสิ่งนี้ แต่ทำแล้วจะมีคนสนับสนุนหรือไม่ ก็สุดแล้วแต่ แต่ผมก็มุ่งมั่นจะทำงานนี้ต่อไป เพราะผมอยากให้คนไทยได้รับรู้สิ่งดีสิ่งงามของความเป็นไทย

l ใน ณ สัทธา มีพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระมหาราชของไทยหลายพระองค์ เช่น สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช สมเด็จพระนเรศวรมหาราชและสมเด็จพระปิยมหาราช พระบรมราชานุสาวรีย์แต่ละองค์มีความสง่างามมาก ช่วยเล่าให้ฟังด้วยครับว่าทำไมจึงก่อสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์สำคัญทั้งสามไว้ ณ ที่แห่งนี้

ไม่รู้จะอธิบายอย่างไรครับ พูดไม่ถูก บอกไม่ถูกจริงๆ เพียงแต่ผมเห็นว่าพระองค์ท่านทรงสร้างคุณงามความดีมากมายมหาศาลไว้กับแผ่นดินไทย ผมก็จึงอยากจะสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระองค์ท่านไว้ผมรับงานหล่อพระบรมราชานุสาวรีย์ทั้งสามมาก่อน แล้วผมก็บอกกับคนที่ว่าจ้างผมให้ทำงานนี้ว่า ผมจะต้องขอสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์อีกองค์หนึ่งไว้ด้วย หลังจากผมทำงานให้กับผู้ว่าจ้างเสร็จเรียบร้อยแล้ว ผมรู้แค่เพียงว่าผมต้องสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระองค์ท่านไว้ ณ ที่แห่งนี้

l จริง ๆ แล้ว คุณไพโรจน์ต้องการจะให้คนไทย และคนรุ่นหลังได้ทราบถึงพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระมหาราชทั้งสามพระองค์ใช่ไหมครับ

ผมคิดแบบนั้น แต่ไม่กล้าพูดดังๆ เพราะไม่กล้าพูดแทนคนอื่น ผมอยากให้คนอื่นได้เรียนรู้พระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่านด้วยตัวเอง ผมพูดแทนคนอื่นไม่ได้ แต่ผมรู้ว่าพระองค์ท่านทรงมี
พระมหากรุณาธิคุณอย่างล้นเหลือต่อสังคมไทยต่อประเทศไทย และต่อคนไทยทุกคน แต่ถ้าใครจะเห็นหรือจะไม่เห็น ก็เป็นเรื่องของเขา เราบังคับเขาไม่ได้ แต่แม้จะมีบางคนไม่เข้าใจหรือไม่พยายามจะเข้าใจ แต่พระองค์ท่านก็ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณอย่างล้นพ้นต่อประเทศชาติของเรา ผมมั่นใจว่าเมื่อใครก็ตามที่ได้ศึกษาประวัติศาสตร์ ศึกษาพระราชประวัติของพระองค์ท่านแล้ว เมื่อได้มาเห็นพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระองค์ท่าน ทุกคนก็จะสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างแน่นอน

l ผมสังเกตเห็นว่า ณ สัทธา ถวายความสำคัญอย่างสูงสุดต่อสมเด็จพระศรีนครินทรา บรมราชชนนีหรือสมเด็จย่า ด้วย โดยเฉพาะหุ่นขี้ผึ้งที่แสดงภาพสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงก้มพระองค์แล้วทรงผูกเชือกฉลองพระบาทให้สมเด็จย่า ภาพที่ปรากฏนี้ทำให้คนที่ได้พบเห็นทุกคนประจักษ์ได้ทันทีว่าทรงแสดงความกตัญญูต่อสมเด็จพระราชชนนี คุณไพโรจน์จะบอกเล่าอะไรถึงห้องที่จัดแสดงนี้ครับ

ผมแค่ต้องการจะบอกว่า สมเด็จฯกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงกตัญญูต่อสมเด็จแม่ของพระองค์ท่าน และอยากบอกว่าความกตัญญูเป็นเครื่องหมายของคนดี ของผู้เจริญ และอยากบอกใหทราบถึงความผูกพันระหว่างแม่กับลูก และความกตัญญูที่พระองค์ท่านในฐานะลูกถวายแด่สมเด็จพระราชชนนี อันที่จริงในส่วนแสดงนี้ยังมีพระราชกรณียกิจอื่นๆ ของสมเด็จย่า เช่น ห้องทรงพระอักษร ห้องทรงงาน ห้องทรงงานครัว และหน่วยแพทย์อาสาของสมเด็จพระศรีนครินทรา บรมราชชนนีที่เสด็จฯไปช่วยเหลือชาวบ้านในถิ่นทุรกันดารที่ห่างไกลความเจริญ ทั้งหมดนี้แค่เพียงส่วนหนึ่งของพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จย่า และยังแสดงให้เห็นว่าพระองค์ทรงทำงานการต่างๆ ด้วยพระองค์เอง แม้พระองค์จะทรงมีพระชนมายุมากแล้วก็ตาม ทุกห้องที่จัดแสดงพระราชกรณียกิจของพระองค์ท่าน ผมต้องไปศึกษารายละเอียดมาเป็นอย่างดี ก่อนที่จะขอพระราชานุญาตจัดแสดง ผมมั่นใจว่าผมศึกษามาอย่างดีครบถ้วนเกือบร้อยเปอร์เซ็นต์ แม้จะไม่ร้อยเปอร์เซ็นต์เต็ม แต่ก็น่าจะผิดพลาดน้อยที่สุด ผมต้องการเทิดพระเกียรติของพระองค์ท่าน

l ในฐานะที่คุณไพโรจน์มีพื้นเพมาจากบ้านช่างหล่อแหล่งหล่อพระที่ขึ้นชื่อที่สุดแห่งหนึ่งของเมืองไทย จึงได้นำงานหล่อพระที่มีพุทธลักษณะงดงาม ในยุคสมัยต่างๆ ตั้งแต่เชียงแสน สุโขทัย อู่ทอง และอยุธยา มาจัดแสดงไว้ในที่นี้ด้วยใช่ไหมครับ

ก็ใช่ครับ ผมมาจากบ้านช่างหล่อ ผมเห็นการหล่อพระแบบดั่งเดิมที่ทำถูกต้องตามหลักการของภูมิปัญญาโบราณ ผมเคยเห็นของสวยของงามมามาก ผมอยู่ในแหล่งของสวยของงาม เห็นของแบบนี้ทุกวัน ก็เลยฝังใจ เพราะสิ่งแวดล้อมมันหล่อหลอมตัวผม ผมก็คิดว่าเมื่อเราเห็นของดีของสวยมาแล้ว เราก็น่าจะให้คนอื่นๆ ได้เห็นได้สัมผัสของดีของสวยของงามด้วย เพราะของแบบนี้ไม่ได้หาดูกันง่ายๆ ผมชื่นชอบความงดงามของพุทธลักษณะพระพุทธรูปเชียงแสน และสุโขทัย เพราะงามจนเกินจะพูดได้ด้วยคำพูดสั้นๆ ผมก็ไม่เข้าใจตัวเองเหมือนกันว่าทำไมต้องทำงานใหญ่ๆ แบบนี้ ทั้งๆ ที่มันทำให้ผมต้องมีปัญหาด้านการเงินมากมาย แต่ผมก็ตัดสินใจทำไปแล้ว แต่ก็ไม่รู้ว่าจะไปได้ยาวนานแค่ไหน แต่ถึงอย่างไรก็ต้องทำต่อไป ทำต่อไปจนกว่าจะทำไม่ไหว แล้วจากนั้นจะเกิดอะไรขึ้นก็ต้องปล่อยมันไป

l ในห้องจัดแสดงหุ่นขี้ผึ้งยังมีหุ่นของเกจิอาจารย์สำคัญๆ ของไทยมากมาย เช่น สมเด็จโต ท่านพุทธทาส หลวงปู่แหวน หลวงปู่โต๊ะ หลวงตามหาบัวและอีกหลายท่าน แล้วก็ยังมีรูปปั้นของบุคคลสำคัญทั้งไทยและต่างประเทศ เช่น อาจารย์ป๋วย อึ๊งภากรณ์ อาจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์ อาจารย์คึกฤทธิ์ ปราโมช ครูมนตรี ตราโมท ครูไพบูลย์บุตรขัน และยังมี โฮ จิ มินห์, เหมา เจ๋อ ตุง, โจว เอิน ไล,เติ้ง เสี่ยว ผิง แต่ละคนที่นำมาจัดแสดงล้วนอยู่ในบรรยากาศเสมือนจริงของแต่ละท่าน กว่าจะออกมาลงตัวแบบนี้ต้องทำงานหนักแค่ไหนครับ

ผมเคยทำพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งมาก่อนที่ย่านปิ่นเกล้า-นครชัยศรี ทำด้วยความตั้งใจที่จะให้เมืองไทยมีพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งที่สมบูรณ์แบบ ไม่ได้ต้องการไปเปรียบเทียบกับโลกหรอกครับ แต่ตั้งใจทำให้ดีที่สุดเท่านั้น ผมทำพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งกับคุณดวงแก้วพิทยากรศิลป์ คุณดวงแก้วเป็นคนคิดค้นเรื่องหุ่นขี้ผึ้ง ผมจึงชวนคุณดวงแก้วลุยไปกันผม เมื่อทำแล้วก็ตั้งใจว่าหุ่นแต่ละท่านที่เราทำขึ้นมาต้องอยู่ในบรรยากาศเหมือนจริงที่ท่านเหล่านั้นอยู่ เช่น หุ่นอาจารย์ป๋วยนั้น ผมต้องไปศึกษารายละเอียดทั้งหมดที่ห้องทำงานของท่านที่ธนาคารแห่งประเทศไทย แล้วจำลองทุกอย่างให้เหมือนที่สุดมาไว้ที่นี่ ผมต้องการให้ทุกอย่างสมจริงมากที่สุด แม้กระทั่งอาจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์ ก็เช่นกัน ผมต้องไปศึกษาว่าท่านทำงานในห้องทำงานแบบไหนแล้วจำลองมาให้เหมือนมากที่สุด เมื่อทุกอย่างสมจริง ก็จะทำให้ดูแล้วมีชีวิตชีวาขึ้นมาด้วย ส่วนองค์ประกอบอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นวิหาร หรือพระอุโบสถจำลองที่ผมจำลองมาจากสุโขทัย อยุธยา หรือเชียงแสน ผมก็เน้นให้สมจริงมากที่สุด แม้กระทั่งอิฐที่ใช้ทำผนังวิหาร และทำกำแพง ผมก็สั่งให้จำลองให้เหมือนอิฐในยุคนั้นๆ แม้จะต้องใช้ค่าจ้างให้ทำด้วยราคาที่แพง แต่ผมก็ต้องใช้ เพื่อให้สมจริงมากที่สุด สัดส่วนต่างๆ ของสิ่งก่อสร้างก็ต้องใช้ให้สมจริงด้วย ที่ผมทำเช่นนี้ก็เพราะผมต้องการให้งานกลมกลืนกับของจริง ผมไม่ใช่อิฐบล็อกซีเมนต์เพราะถ้าใช้แล้วจะทำให้เสียบรรยากาศ หมดความสมจริงไปเลยองค์ประกอบที่มันสมจริง ช่วยให้ผู้เข้ามาชมรู้สึกมีอารมณ์ร่วมกับงานของเราได้ดีที่สุด มันไม่ขัดแย้งกับความเป็นจริงของสถานที่ที่เราไปจำลองมา ผมพยายามทำให้ลงตัวและสมจริงให้มากที่สุด

l แล้ว เสธ.ทวี (พลอากาศเอกทวี จุลละทรัพย์) ท่านเข้ามามีส่วนสนับสนุนโครงการหุ่นขี้ผึ้งอย่างไรบ้าง เห็นว่าคุณไพโรจน์พูดถึงเสธ.ทวีบ่อยมากว่ามีส่วนสำคัญ

โอ้! เรื่องมันสนุกมากเลยครับ ในสมัยนั้นคิดหุ่นขี้ผึ้งมากับคุณดวงแก้ว คิดขึ้นมาได้แล้ว ผมก็เอาหุ่นที่สร้างไปไว้ที่สำนักงานหล่อพระของผมที่ธนบุรี มีหุ่นหลวงพ่อโต๊ะ วัดประดู่ฉิมพลี และมีหุ่นคนอ่านหนังสือพิมพ์ หุ่นคนเล่นหมากรุกไทย หุ่นชุดคนเล่นหมากรุกไทยนี่มีความน่าสนใจมาก เพราะมีคนเล่นสองคน และมีคนดูด้วย แต่ละคนมีสีหน้าท่าทางแตกต่างกันไป เช่น คนเล่นที่เป็นผู้ชนะกับผู้แพ้จะมีสีหน้าท่าทางต่างกัน ส่วนคนดูก็จะมีสีหน้าท่าทางอีกแบบหนึ่ง คือทั้งสามคนมีสามอารมณ์ แล้วก็มีหุ่นคนอ้วน คนผอมนอนหลับ หุ่นทั้งหมดนี้อยู่ที่ชั้นสองของสำนักงานหล่อพระศิริพรเลิศ วันหนึ่งเสธ.ทวี ท่านไปสั่งงานผม คือท่านหล่อพระกับผมเป็นประจำ ผมก็บอกท่านว่า ท่านครับขึ้นไปกราบพระดีที่ชั้นสองไหมครับ ท่านบอกว่า ดี พาไปเลย ผมจึงพาท่านขึ้นไปชั้นสอง ห้องแรกท่านก็ดูผ่านไปเฉยๆ ห้องที่สองก็ดูผ่านไปเฉยๆ ห้องที่สามท่านหยุดดูนิดหนึ่ง พอท่านไปถึงห้องสุดท้ายคือห้องหุ่นหลวงปู่โต๊ะ ท่านเข้าไปแล้วก้มลงกราบ ท่านกราบแล้วก็ถามผมว่าทำไมหลวงปู่ไม่พูดอะไรเลย ผมบอกว่าท่านเป็นหุ่นขี้ผึ้งครับ ท่านเลยถามว่า แล้วห้องที่ผ่านๆ มานั้นเป็นหุ่นขี้ผึ้งทั้งหมดหรือ ผมตอบว่าใช่ครับ ท่านบอกว่ามิน่าเล่า เพราะไม่มีใครทักทายท่านเลยแม้แต่คนเดียว แล้วท่านก็ตบบ่า แล้วโอบบ่าผม แล้วท่านบอกว่าไอ้หลานชาย (ขณะนั้นผมอายุเพียง 20 ปีกว่าๆ เท่านั้น) อั๊วไปพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งมาดามทูโซในต่างประเทศมาหลายครั้งงานของหลานชายสู้เขาได้เลย ทำไมลื้อไม่ทำพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งเล่า นี่แหละทำให้ผมเกิดประกายความคิดขึ้นมา แล้ววันหนึ่งผมก็ทำพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้ง

l โครงการใหญ่ขนาดนี้ ต้องใช้กำลังคนมาก ใช้กำลังทรัพย์มาก งานแบบนี้หากคิดในเชิงพาณิชย์หากำไรแล้ว คงจะยากมาก ขอถามอีกครั้งว่าคุณไพโรจน์ทำงานนี้ทั้งๆ ที่รู้ว่ามันยาก และมีโอกาสทำกำไรน้อย และโครงการแบบนี้ภาครัฐก็ไม่เข้ามาสนับสนุน คุณไพโรจน์เคยรู้สึกท้อบ้างไหมครับ 

ผมขอตอบอย่างนี้นะครับ สิ่งเหล่านี้ ผมเลิกคิดไปแล้ว ไม่คิดแล้ว ขอเดินหน้าทำต่อไปเพียงอย่างเดียว ทำต่อไปเท่าที่จะทำได้ ผมคิดว่าผมทำเท่าที่ผมทำได้ ผมจะรักษาไว้เท่าที่ผมจะรักษาได้ ผมทำสุดกำลัง ผมคิดเท่านี้ครับ แต่คำถามที่คุณถามมาทั้งหมด มันเป็นคำถามที่ผมตอบแล้วมันจะทำให้ผมเป็นบ้า หลายๆ คนก็ถามผมเช่นนี้ทั้งนั้น แต่ผมก็บอกว่าผมตอบไม่ถูก ผมไม่รู้จะตอบอย่างไร ทุกวันนี้ผมเสียดอกเบี้ยให้ธนาคารวันละหลายหมื่นบาท ผมจะบ้าอยู่แล้ว ผมไม่ได้มองถึงกำไรขาดทุน ผมมองว่าสิ่งที่ผมทำอยู่นี่คือการรักษารากเหง้าของประเทศเอาไว้ ผมอยากให้คนรุ่นหลังเห็นรากเหง้าของสังคมไทย

คุณสามารถชมรายการแนวหน้าวาไรตี้รายการดีที่ครบครันด้วยสาระและความบันเทิง รายการนี้ออกอากาศในวันอาทิตย์ เวลา16.00-16.25 น. ทางสถานีโทรทัศน์ดิจิทัล TNN 2 ช่อง 784
และทาง True Visions ช่อง 8 และสามารถชมรายการย้อนหลังได้ที่ YouTube ผู้หญิงแนวหน้า By คุณแหน