พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ มีพระนามเดิมว่า หม่อมหลวงโสมสวลี กิติยากร ประสูติเมื่อวันเสาร์ที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2500 ณ โรงพยาบาลกายส์กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ เป็นพระธิดาพระองค์ใหญ่ของ หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากรกับหม่อมเจ้าพันธุ์สวลี (ยุคล) กิติยากร มีพระธิดา1 พระองค์ คือ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2534 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศเฉลิมพระนามขึ้นเป็น “พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ” (พระวรราชาทินัดดามาตุ มีความหมายว่า พระมารดาผู้ประเสริฐของพระราชนัดดาพระองค์ใหญ่ของพระราชา) และเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็น “พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ”

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลีกรมหมื่นสุทธนารีนาถ ทรงศึกษาชั้นอนุบาล ณ โรงเรียนจิตรลดา ต่อมาใน พ.ศ. 2509 ทรงย้ายไปศึกษาต่อ ณ โรงเรียนเรียนาเชลีวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร ดำรงตำแหน่งผู้พิพากษาศาลจังหวัดเชียงใหม่ เป็นเวลา 2 ปี เมื่อหมดวาระใน พ.ศ. 2511 และกลับเข้ามารับราชการในกรุงเทพมหานครแล้วนั้น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถจึงทรงย้ายมาศึกษา ณ โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และโรงเรียนราชินี ตามลำดับ

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ ทรงประกอบพระกรณียกิจด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการสาธารณสุข ที่นับเป็นคุณประโยชน์ต่อประชาชนนานัปการ ทรงห่วงใยปัญหาสุขภาพประชาชน ทรงอุทิศเวลาในการทรงงานที่เกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรคและการฟื้นฟูสภาพผู้ป่วย ทรงริเริ่มและสนับสนุนการดำเนินงานด้านโภชนาการและอาหาร ทรงตระหนักถึงปัญหาการขาดสารไอโอดีนซึ่งมีผลกระทบโดยตรงต่อพัฒนาการของร่างกายและสติปัญญา เนื่องด้วยพระองค์สนพระทัยเป็นพิเศษในเรื่องการประกอบอาหาร จึงทรงรับเป็นประธานในการรณรงค์ให้ประชาชนได้บริโภคอาหารที่ใส่เกลือผสมไอโอดีนอย่างเพียงพอ อีกทั้งได้ประทานตำรับอาหารส่วนพระองค์เพื่อให้จัดพิมพ์ขึ้นเป็นตำรับอาหารเพื่อนพึ่ง (ภาฯ) ยามยาก ซึ่งได้จัดพิมพ์มา 3 เล่มแล้ว

จากพระกรณียกิจด้านโภชนาการและอาหารดังกล่าว ทั้งยังทรงเป็นบุคคลสำคัญต่อการเริ่มต้นการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมและการอาหารไทย-จีน การส่งเสริมอาหารไทยในสาธารณรัฐประชาชนจีนพัฒนาเพิ่มยิ่งขึ้น สถาบันการอาหารชั้นสูงแห่งมณฑลเสฉวน นครเฉิงตู สาธารณรัฐประชาชนจีนจึงได้ขอประทานถวายตำแหน่งศาสตราจารย์กิตติมศักดิ์ สาขาคหกรรมศาสตร์ เมื่อวันพุธที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2555

นอกจากนี้ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ ยังทรงให้ความสำคัญกับผู้ติดเชื้อเอดส์ ทั้งการรักษาพยาบาล ยา และความเป็นอยู่ของผู้ติดเชื้อ จะเห็นได้ว่าทุกวันที่1 ธันวาคม ของทุกปี ที่องค์การอนามัยโลกได้กำหนดให้เป็นวันแห่งการรณรงค์โรคเอดส์นั้น พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ จะเสด็จไปทรงร่วมงาน “เทียนส่องใจ” เนื่องในวันเอดส์โลกและประทานกำลังใจแก่ผู้ติดเชื้อเอดส์ อีกทั้งทรงรับโครงการต่างๆ ของศูนย์วิจัยโรคเอดส์ สภากาชาดไทยไว้ในพระอุปถัมภ์หลายโครงการ ได้แก่ โครงการช่วยลดการติดเอดส์จากแม่สู่ลูก สภากาชาดไทย ซึ่งรณรงค์หาผู้บริจาคเพื่อซื้อยา AZT ให้กับแม่ที่ติดเชื้อเอดส์ทั่วประเทศ กองทุนนมสำหรับเด็กในโครงการช่วยลดการติดเอดส์จากแม่สู่ลูก สภากาชาดไทย เพื่อรณรงค์หาผู้บริจาคนมและเงินเพื่อจัดซื้อนมให้กับเด็กในโครงการ และจัดตั้ง “กองทุนยาพระวรราชาทินัดดามาตุ สำหรับผู้ติดเชื้อเอดส์ สภากาชาดไทย” เพื่อช่วยเหลือเป็นค่ารักษาพยาบาลและค่ายาให้แก่ผู้ติดเชื้อที่ยากจน

จากพระกรณียกิจที่ทรงปฏิบัตินี้ เมื่อวันที่ 2 เมษายน พ.ศ.2542 ดร.ปีเตอร์ ปิออท (Dr.Peter Piot) ผู้อำนวยการบริหารโครงการโรคเอดส์แห่งสหประชาชาติ (UNAIDS) ได้ขอประทานพระโอกาสเข้าเฝ้าถวายโล่สดุดีพระเกียรติคุณในฐานะที่ทรงเป็นผู้นำในการอุทิศพระองค์ ทรงงานด้วยพระวิริยะอุตสาหะเพื่อประชาชน รณรงค์ต่อต้านการแพร่ระบาดของโรคเอดส์ การป้องกันการติดเชื้อเอดส์จากแม่สู่ลูก รณรงค์กระตุ้นเตือนชุมชนให้เกิดการยอมรับการดูแล และการช่วยเหลือแก่ผู้ติดเชื้อเอดส์และครอบครัวในประเทศไทย ต่อมาเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2554 นายมิเชล ซิดิเบ (Mr.Michel Sidibé) ผู้อำนวยการบริหารโครงการโรคเอดส์แห่งสหประชาชาติ (UNAIDS) ได้ขอประทานพระโอกาสเฝ้าถวายโล่สดุดีพระเกียรติคุณที่ทรงงานด้านโรคเอดส์มานานกว่า 20 ปี

วันที่ 22 มิถุนายน พ.ศ.2562 แพทย์หญิงแชนนอน เฮเดอร์ (Dr.Shannon Hader) รองผู้อำนวยการด้านโครงการ (Program) โครงการโรคเอดส์แห่งสหประชาชาติและผู้ช่วยเลขาธิการสหประชาชาติ และนายเอมอน เมอร์ฟี(Mr.Eamonn Murphy) ผู้อำนวยการโครงการโรคเอดส์แห่งสหประชาชาติ ได้ขอประทานพระโอกาสเฝ้า ถวายตำแหน่งทูตสันถวไมตรีของโครงการโรคเอดส์แห่งสหประชาชาติในการป้องกันเอชไอวีในภูมิภาคเอเชียและแปซิฟิก (UNAIDS Goodwill Ambassador for HIV Prevention in the Asia Pacific Region)

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ ทรงตั้งพระทัยช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับความเจ็บป่วย รวมถึงประชาชนที่ได้รับความเดือดร้อนจากภัยธรรมชาติ ซึ่งเห็นได้จากการที่ทรงรับมูลนิธิและกองทุนต่างๆ ไว้ในพระอุปถัมภ์เป็นจำนวนมาก อาทิ ทรงดำรงตำแหน่งนายกกิตติมศักดิ์ตลอดชีพ มูลนิธิอาสาเพื่อนพึ่ง (ภาฯ)ยามยาม สภากาชาดไทย มูลนิธิโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียแห่งประเทศไทย นอกจากนั้น ยังได้ประทานทุนการศึกษาแก่นักเรียนในพระอุปถัมภ์จำนวนหลายราย ซึ่งนักเรียนในพระอุปถัมภ์บางรายเป็นบุตรของผู้ติดเชื้อเอดส์ หรือบิดามารดาประสบอุทกภัย ซึ่งนักเรียนในพระอุปถัมภ์เหล่านี้จะได้รับประทานทุนการศึกษาต่อเนื่องไปจนกว่าจะสำเร็จการศึกษา