ห้องแสดงความรู้
ด้วยความเข้มแข็งจากเครือข่ายพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นภาคเหนือ การจัดงานมหกรรมพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนา “มหัศจรรย์สีสันเส้นด้ายลายผ้าล้านนา” เมื่อวันที่ ๒๕-๒๗ มีนาคม ๒๕๖๔ที่ผ่านมาจึงได้รับการสนับสนุน จากศูนย์มนุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) โดย ดร.นพ.โกมาตรจึงเสถียรทรัพย์ ผู้อำนวยการ ร่วมกับ อาจารย์โกมลพานิชพันธ์ ประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอลอง และเครือข่ายฯนั้น ทำให้อาทิตย์นี้ได้ติดตามงานที่จัดขึ้นในบริเวณวัดศรีดอนคำ อ.ลอง จ.แพร่ งานนี้ได้ยกเอาผ้าเมืองลอง เหล็กลองของหายากและภาพเก่ามาจัดให้เห็นเป็นเรื่องราวเช่น ๑.ผ้าแห่งศรัทธา ๒.นานาเครื่องหย้อง (เครื่องประดับ)๓.ผ้าพี่น้องชนเผ่า ๔.ภาพเก่าคนเมือง ๕.ลือเลื่องผ้าเมืองลอง โดยผ่านการแสดงทางวัฒนธรรมการเสวนาวิชาการ การสาธิต และการจำหน่ายสินค้าทางวัฒนธรรม ผ้าพื้นเมือง ผ้าล้านนาจนเป็นจุดเด่นในมิติของมานุษยวิทยา ทำให้เกิดกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างเครือข่ายกับชุมชนในแหล่งเรียนรู้สำคัญ ที่ทำให้รับรู้ว่าอำเภอลองนี้มีประวัติศาสตร์ของพื้นที่ที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และมีแหล่งทรัพยากรสำคัญคือ บ่อเหล็กลองที่เป็นแหล่งโบราณคดีที่ กลุ่มโบราณคดี สำนักศิลปากรที่ ๗ เชียงใหม่ พบเตาถลุงเหล็กโบราณ๑๐ เตา ในพื้นที่บ้านนาตุ้ม หมู่ที่ ๑ ตำบลบ่อเหล็กลองอำเภอลอง อันเป็นแหล่งถลุงเหล็กของเมืองลองโบราณ
เคริอข่ายพิพิธภัณฑ์ภาคเหนือ
เมื่อหาค่าอายุทางวิทยาศาสตร์ด้วยวิธีเรืองแสงความร้อน (TL) ได้ค่าอายุอยู่ประมาณ พ.ศ.๒๑๑๕-๒๑๔๘ ตรงกับปลายสมัยพระนางวิสุทธิเทวีหรือสมเด็จเจ้าราชวิศุทธ กษัตริย์องค์สุดท้ายของราชวงศ์มังราย (พ.ศ. ๒๑๐๑-๒๑๒๑) ต่อเนื่องจนถึงสมัยมังนรธาเมงสอ (พ.ศ. ๒๑๒๒-๒๑๕๐) ราชวงศ์ตองอูปกครองล้านนา ดังนั้นบ่อเหล็กลองแห่งเดียวนี้ของเมืองลองจึงเป็นวัตถุมงคลที่ถูกนำมาใช้สร้างศาสตราวุธและใช้เป็นเครื่องรางของขลังสำหรับนักรบโบราณด้วย ดังนั้นร่องรอยของการเป็นเมืองลองโบราณก็คือเป็นเมืองหน้าด่านสำคัญทางใต้ของล้านนา ในยุคนั้นมีชื่อเรียกว่า เมืองเชียงชื่นซึ่งเป็นเมืองด่านสำคัญ ควบคุมเส้นทางระหว่างล้านนากับสุโขทัย สมัยพระเจ้าติโลกราช กษัตริย์ล้านนาองค์ที่ ๙ (พ.ศ.๑๙๘๔-๒๐๓๐) นั้นได้ขยายล้านนาด้านตะวันออกมายังเมืองแพร่ เมืองน่านและทำสงครามกับอยุธยา เมืองลองจึงมีความสำคัญทั้งด้านจุดยุทธศาสตร์การคมนาคมและการรบที่สำคัญคือเป็นเมืองที่มี เหล็ก ทองแดง ทองเหลือง ทองคำ เงิน ตะกั่ว และพลอย เป็นทรัพยากรสำคัญที่ทำให้ไม่เคยทิ้งร้างจึงมีผู้คนอาศัยอยู่อย่างต่อเนื่องก่อนมีการตั้งเมืองหลวงหรือเมืองใหญ่นั้น มักมีเมืองที่ถูกตั้งขึ้นก่อน ปัจจุบันเมืองต่างๆ นั้นเป็นอำเภอไปหมด เช่น เมืองงาว เมืองแจ้ห่ม เมืองเชียงของเมืองเชียงคำ เมืองเชียงดาว เมืองเถิน เมืองเทิง เมืองปัวเมืองฝาง เมืองพร้าว เมืองพาน เมืองลอง เมืองสองและเมืองฮอด ฯลฯ เป็นต้น ซึ่งมีอยู่ ๕๗ หัวเมืองสำคัญของล้านนา
นพ.โกมาตร-อจ.โกมล ผู้ร่วมจัดงานมหกรรม
ด้วยเหตุที่ชาวเมืองลองโบราณนั้นเป็นชาวไทยยวนหรือชาวไทยโยนก จึงมีวิถีวัฒนธรรมเช่นเดียวกับเมืองอื่นในล้านนา โดยเฉพาะการแต่งกายนั้นยังรักษารูปแบบการทอผ้าในรูปแบบของตนเอง ผู้หญิงไทยยวนนิยมแต่งกายด้วยผ้าซิ่นทอชนิดต่างๆ และผ้าซิ่นตีนจกเป็นผ้าซิ่นที่ทอขึ้นเพื่อใช้ในงานสำคัญ โดยวัสดุที่ใช้ในการทอมีทั้งที่เป็นฝ้ายไหม ดิ้นเงิน ดิ้นทอง ทอเป็นผ้าลวดลายสวยงาม การทอผ้าตีนจกของชาวเมืองลองนั้นสันนิษฐานว่าสืบต่อรุ่นกันมานานมากกว่า ๒๐๐ ปีจากหลักฐานภาพจิตรกรรมฝาผนังที่ วัดเวียงต้าตำบลเวียงต้า อำเภอลอง ที่วาดโดยช่างพื้นบ้านซึ่งเป็นจิตรกรรมเวียงต้า ที่สะท้อนวิถีชีวิตความเชื่อและการแต่งกายของชาวบ้านเวียงต้า ในยุคนั้นจากภาพจะเห็นผ้าถุงที่ผู้หญิงในภาพใช้สวมใส่เป็นซิ่นตีนจก และภาพถ่ายเจ้านายฝ่ายหญิงของเมืองแพร่ในสมัยก่อน พ.ศ.๒๔๔๕ พบว่า ผ้าซิ่นที่ใช้สวมใส่จะมีเชิงซิ่นเป็นตีนจก แบบเดียวกับซิ่นตีนจกที่ทอขึ้นโดยช่างทอผ้าชาวเมืองลอง จึงไม่แปลกใจที่เมืองนี้มีช่างทอผ้า ประนอม ทาแปง เป็นศิลปินแห่งชาติ และ อาจารย์โกมล พานิชพันธ์ ผู้สร้างสรรค์งานผ้าทอเมืองลองจนมีชื่อเสียงรู้จักกันดี
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี