คณะหนังสือสุภาพบุรุษ

วันที่ ๔ กรกฎาคมนี้ เป็นวันระลึกถึงหนังสือพิมพ์ฉบับแรก ที่หมอบลัดเลย์ จากคณะมิชชันนารีอเมริกันสมัยรัชกาลที่ ๓ ได้ออกหนังสือพิมพ์ฉบับแรกเมื่อวันที่ ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๘๗ ชื่อ บางกอกรีคอร์เดอร์ หรือคนไทยเรียกว่า“จดหมายเหตุกรุงเทพ” เสนอข่าวสั้นและประกาศต่างๆ ซึ่งเป็นหนังสือพิมพ์ข่าวรายปักษ์เล่มแรกของสยาม แม้จะมีอายุอยู่เพียง ๒ ปี ก็ต้องปิดกิจการเพราะขาดทุนด้วยคนไทยยังไม่รู้จักหนังสือพิมพ์ และอ่านหนังสือได้น้อย ต่อมาในปีพ.ศ.๒๔๐๗ หมอบรัดเลย์ได้ออกหนังสือพิมพ์บางกอกรีคอเดอร์อีกครั้ง แม้หมอบลัดเลย์จะถูกฟ้องร้องจนเลิกกิจการไปก็ตาม แต่บทบาทในการเสนอความคิดเห็นและข่าวสารบ้านเมืองนั้นได้จุดประกายให้เกิดกิจการหนังสือพิมพ์ไทยขึ้นตามมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๓ จนถึงปัจจุบัน ในจำนวนคนหนังสือพิมพ์หลายคนนั้น บุคคลที่รู้จักกันดีและได้รับยกย่องว่าเป็น “สุภาพบุรุษนักหนังสือพิมพ์และสุภาพบุรุษนักประพันธ์” คือ “ศรีบูรพา” ซึ่งเป็นนามปากกาของ นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ ผู้เป็นทั้งนักหนังสือพิมพ์นักประพันธ์ ผู้สร้างอุดมการณ์หนังสือพิมพ์และเป็นต้นแบบของคนหนุ่มสาวชาวธรรมศาสตร์ ซึ่งท่านเป็นเจ้าของวาทะว่า“ฉันรักธรรมศาสตร์ เพราะธรรมศาสตร์สอนให้ฉันรักประชาชน” บุคคลผู้นี้มีชื่อเสียงและบทบาทสำคัญในวงการหนังสือพิมพ์มาก เป็นประธานกรรมการก่อตั้งสมาคมหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทยและรองประธานคณะกรรมการสันติภาพแห่งประเทศไทย   

หนังสือสุภาพบุรุษ

“ศรีบูรพา”เริ่มฝึกหัดแต่งหนังสือ และทำหนังสือ โดยใช้พิมพ์ดีด ตั้งแต่ยังเป็นนักเรียนอายุ ๑๗ ปี เมื่อ พ.ศ.๒๔๖๕ ในปีต่อมาได้เริ่มเขียนบทกวี และเขียนเรื่องจากภาพยนตร์ ส่งไปให้หนังสือพิมพ์ ภาพยนตร์สยาม ในช่วงนั้นใช้นามปากกา เช่น “ดาราลอย” “ส.ป.ด.กุหลาบ” “นางสาวโกสุมภ์” “หนูศรี”“ก.สายประดิษฐ์” “นายบำเรอ” และ “หมอต๋อง”เริ่มต้นใช้นามปากกา “ศรีบูรพา” เป็นครั้งแรกในเขียนงานชื่อ “แถลงการณ์” ลงตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ทศวารบันเทิง จากการเคยเป็นครูสอนภาษาอังกฤษ ที่โรงเรียนรวมการสอนนั้นทำให้เป็นนักประพันธ์ประจำอยู่ในสำนักรวมการแปลของ นายแตงโม จันทวิมพ์ และยังได้ชวนเพื่อนคือ ชะเอม อันตรเสน และ สนิท เจริญรัฐให้มาช่วยกันที่สำนักรวมการแปลด้วย ต่อมาพ.ศ.๒๔๖๗ อายุได้ ๑๙ ปี เรียนอยู่ชั้นมัธยม ๘ “ศรีบูรพา” ใช้นามจริงกุหลาบ สายประดิษฐ์ เป็นครั้งแรกในการเขียนกลอนหก ชื่อ “ต้องแจวเรือจ้าง” พิมพ์ครั้งแรกในหนังสือพิมพ์ของโรงเรียน ชื่อ แถลงการณ์ศึกษาเทพศิรินทร์ โดยมีหลวงสำเร็จวรรณกิจ (บุญ เสขะนันท์) ซึ่งเป็นครูสอนวิชาภาษาไทยเป็นบรรณาธิการ และทำให้เริ่มใช้นามปากกา “ศรีบูรพา” เขียนบทประพันธ์ขายอย่างเป็นเรื่องเป็นราว ภายหลัง “ศรีบูรพา”ยึดอาชีพนักหนังสือพิมพ์นักประพันธ์โดยอิสระอย่างเดียว เป็นหนึ่งในคณะสุภาพบุรุษร่วมกับนักเขียนชื่อดังหลายท่าน เช่น ยาขอบ ฮิวเมอริสต์ซึ่งร่วมกันทำหนังสือพิมพ์ชื่อสุภาพบุรุษ รายปักษ์เมื่อวันที่ ๑ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๗๒ ออกจำหน่ายทุกวันที่ ๑ และ ๑๕ ของเดือน กุหลาบ สายประดิษฐ์เป็นบรรณาธิการและเจ้าของ มียอดพิมพ์ครั้งแรก๒,๐๐๐ เล่ม สำหรับผลงานหนังสือ “ศรีบูรพา” นั้นมีจำนวนมากทั้งนิยายเรื่องสั้น เช่น ข้างหลังภาพ-สงครามชีวิต-ลูกผู้ชาย-แสนรักแสนแค้น-ผจญบาป-โลกสันนิวาส-แลไปข้างหน้า (รวมภาคปฐมวัยและภาคปัจฉิมวัย) จนกว่าเราจะพบกันอีก-ขอแรงหน่อยเถอะ-เบื้องหลังการปฏิวัติ ๒๔๗๕-การเมืองของประชาชน-ป่าในชีวิต-เขาถูกบังคับให้เป็นขุนโจร-ข้อคิดจากใจ-สิ่งที่ชีวิตต้องการ-มนุษย์ไม่ได้กินแกลบ-การหนังสือพิมพ์ของฉัน-ชีวิตสอนอะไรแก่ข้าพเจ้า-เรื่องของเขา-สุภาพบุรุษนักประพันธ์-ข้าพเจ้าได้เห็นมา-บันทึกอิสรชน-ไปสหภาพโซเวียต-ลาก่อนรัฐธรรมนูญ-ฯลฯในปี พ.ศ.๒๕๔๘ นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือ“ศรีบูรพา” ได้รับการยกย่องประกาศเป็นบุคคลดีเด่นของโลกจากองค์การยูเนสโก และในวาระชาตกาล ๑๐๐ ปี ของกุหลาบ สายประดิษฐ์ นั้นสำนักพิมพ์แม่คำผาง สำนักพิมพ์มิ่งมิตรได้นำผลงานของกุหลาบ สายประดิษฐ์ คือ สุภาพบุรุษนักประพันธ์, เบื้องหลังการปฏิวัติ ๒๔๗๕, บุคคลอนุสรณ์ และข้อคิดจากใจ รวบรวมโดย ชนิดาสายประดิษฐ์ มาจัดพิมพ์เผยแพร่สนใจติดต่อที่โทร.๐๒-๕๕๒๔๐๗๐ ด้วยเป็นเรื่องที่หาอ่านยากไม่เหมือนผลงานนวนิยายที่แพร่หลายทั่วไป