อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย

จากสถานการณ์ โควิด-19 ที่ผ่านมานั้นได้ทำให้กิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมหลายพื้นที่ได้ซบเซาและหยุดลงครั้นเมื่อมีนักท่องเที่ยวเดินทางเข้ามาบ้างแล้ว การฟื้นฟูและจัดกิจกรรมขึ้นใหม่ให้กลับคืนมาเป็นถนนคนเดินหรือถนนสายวัฒนธรรมนั้น จึงได้มีการฟื้นฟูให้บรรยากาศนั้นกลับคืนมา นายโกวิท ผกามาศ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) ได้เดินทางไปเป็นประธานพิธีเปิดงานถนนคนเดิน “กอกใหม่ท่าชัยอินดี้” เมื่อวันที่ ๕ สิงหาคม ๒๕๖๖ จากการบูรณาการร่วมกันของผู้บริหารของจังหวัดสุโขทัย อำเภอศรีสัชนาลัย เทศบาลเมือง คณะกรรมการกอกใหม่ท่าชัยอินดี้ และเครือข่ายทางวัฒนธรรมทุกระดับ ซึ่งมีร้านค้าและนักท่องเที่ยว ร่วมกันแต่งกายด้วยผ้าพื้นเมืองและผ้าไทย เดินเที่ยวงานณ บริเวณซอยกอกใหม่ ตำบลท่าชัย อำเภอศรีสัชนาลัยจังหวัดสุโขทัย โดยการนำของ นายสมพงค์ ชมชัยนายอำเภอศรีสัชนาลัยและเครือข่ายประชาคมซึ่งมีการจัดกิจกรรมถนนคนเดิน “กอกใหม่ท่าชัยอินดี้” มาเมื่อ ๔ ปี ในทุกวันเสาร์แรกของเดือนเป็นถนนคนเดินหรือตลาดต้องชม ที่ได้รับรางวัลตลาดอาหารริมบาทวิถี Street Food GoodHealth จึงมีความยินดีที่ได้พลิกฟื้นและส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในพื้นที่ชุมชนท่าชัยอำเภอศรีสัชนาลัย ให้เป็นที่รู้จักของประชาชนและนักท่องเที่ยว โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม ได้สนับสนุนตามโครงการชุมชนวัฒนธรรมไทยเสริมสร้างเศรษฐกิจ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๖ มีร้านค้าร่วมโครงการกว่า ๑๐๐ ร้านค้าจำหน่ายอาหารพื้นถิ่น สินค้าและผลิตภัณฑ์ชุมชนสินค้าวินเทจ ผักปลอดสารพิษ อาหารปลอดภัยกิจกรรมประกอบด้วย การประกวดร้านค้าที่ได้มาตรฐานอยู่ในเกณฑ์ที่สาธารณสุขกำหนดและการแสดงศิลปวัฒนธรรม การแสดงดนตรีไทยของนักเรียน นอกจากเป็นการส่งเสริมด้านการท่องเที่ยวและกระตุ้นเศรษฐกิจชุมชนแล้ว ยังสร้างการมีส่วนร่วมในอนุรักษ์บ้านเรือนไม้เก่า ตลอดสองข้างทางภายในซอยกอกใหม่ ให้คงอยู่เป็นสัญลักษณ์ความเป็นวิถีของชุมชนที่บอกเล่าอดีตอันยาวนานของชุมชนท่าชัยด้วย

นายโกวิท ผกามาศ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม

ชุมชนท่าชัย ของเมืองศรีสัชนาลัยแห่งนี้เป็นชุมชนโบราณที่ตั้งอยู่ลุ่มแม่น้ำยมตอนล่าง สืบค้นประวัติศาสตร์ มีชื่อกล่าวอยู่ในบันทึกของจีน เมื่อพุทธศตวรรษที่ ๑๖ ว่า “เมืองเฉิงเหลียง”ก็คือ เมืองเชลียง หรือเขตแดนเชลียง  ซึ่งต่อมาพื้นที่แห่งนี้ได้ถูกแบ่งเป็นตำบลท่าชัย อยู่ฝั่งด้านตะวันออกของแม่น้ำยม และตำบลศรีสัชนาลัย อยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำยม ปัจจุบันสองตำบลนี้คือ เทศบาลเมืองศรีสัชนาลัย ในอดีตประมาณว่าเมืองเชลียงแต่เดิมนั้นได้สร้างเป็นแนวกำแพงเป็นแบบคันดินทอดยาวขนานไปกับลำน้ำยม โดยเริ่มตั้งแต่วัดมหาธาตุเชลียง ขนานกับแม่น้ำยม ผ่านไปทางเขาพนมเพลิง ซึ่งยังมีแนวคันดินอยู่ให้เห็นเป็นระยะๆต่อมาได้มีการสร้างเมืองศรีสัชนาลัยขึ้น จึงเลือกเอาพื้นที่ราบเชิงเขามาสร้างเป็นเมืองใหม่ โดยมีการสร้างกำแพงเมืองจากศิลาแลง ที่มีแหล่งอยู่บริเวณนั้น ลักษณะของเมืองที่สร้างจึงมีรูปหลายเหลี่ยมไปตามเส้นทางของแม่น้ำยม จึงสร้างกำแพงเมืองศรีสัชนาลัยนั้นปะปนไปตามแนวกำแพงหรือคันดินของเมืองเชลียงเดิมนั้นด้วย

บทบาทของชุมชนท่าชัย ในอดีตยังมีการใช้แม่น้ำยมเป็นเส้นทางสัญจรและขนส่งสินค้าไปยังชุมชนต่างๆ ที่อยู่ริมน้ำ ท่าชัยจึงเป็นจุดขึ้นลงสินค้าและตลาดริมน้ำขนาดใหญ่ที่มีความสำคัญที่นับว่าเป็นย่านเศรษฐกิจมาแต่โบราณ ด้วยมีกลุ่มชาติพันธุ์มาอาศัยอยู่จำนวนมาก โดยเฉพาะชาวไทลื้อชาวจีน เป็นต้น จึงทำให้ท่าชัยเป็นชุมชนตลาดที่มีวิถีวัฒนธรรม ไปตามชาติพันธุ์ของตน เป็นจุดกลางที่ใช้เชื่อมโยงไปเที่ยวยังแหล่งโบราณสถานก่อนสมัยสุโขทัย-และสถานที่ประวัติศาสตร์ร่วมสมัยกับสุโขทัย คือ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัยวัดมหาธาตุเมืองเชลียง หรือวัดพระศรีรัตนมหาธาตุที่รู้จักกันในชื่อวัดพระปรางค์ วัดชมชื่น วัดเจ้าจันทร์แก่งหลวง และแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของอำเภอศรีสัชนาลัย-และอำเภอสวรรคโลก ได้แก่ อุทยานแห่งชาติศรีสัชนาลัย เขื่อนท่าแพ ในปัจจุบัน และเมืองสุโขทัย ราชธานีแห่งแรกของคนไทยด้วย