บ้านสบคำริมแม่น้ำโขง

อาทิตย์นี้ได้เดินทางไปเหนือสุดที่อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ด้วย นางยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรมเป็นประธานพิธีเปิดสุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ที่วัดพระธาตุผาเงาบ้านสบคำ และลานวัฒนธรรมสร้างสุข โดยมีพระพุทธิญาณมุนี เจ้าคณะจังหวัด

วัดพระธาตุผาเงา (บ้านสบคำ) แห่งนี้ได้รับรางวัล ๑๐ สุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ประจำปีพ.ศ.2566 จาก ๗๖ ชุมชนทั่วประเทศ ตามโครงการของกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ที่จัดโครงการ “เที่ยวชุมชนยลวิถี” มาตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๖๔

พระสยามเทวาธิราช

ชุมชนบ้านสบคำนี้เป็นชุมชนที่ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขงทางด้านทิศตะวันตกของอ.เชียงแสน จ.เชียงราย วัดของชุมชนนี้คือ วัดพระธาตุผาเงา ที่มาจากเรื่องพระธาตุ ที่ตั้งอยู่บนยอดหินก้อนใหญ่มีลักษณะคล้ายรูปทรงเจดีย์ส่วนคำว่า “ผาเงา” นั้นก็คือ เงาของก้อนหินจึงตั้งชื่อว่า “พระธาตุผาเงา” ซึ่งเป็นบริเวณของพื้นที่ประวัติศาสตร์ที่รู้จักกันดีว่า เมืองเชียงแสนน้อย หรือเวียงปรึกษา เมื่อมีการขุดตรวจทางโบราณคดีได้ค้นพบ “พระพุทธรูปหลวงพ่อผาเงา” เมื่อวันที่ ๑๗ มีนาคม ๒๕๑๙ คาดว่าโบราณวัตถุนี้มีอายุเก่าแก่ถึง ๑,๓๐๐ ปี ภายในวัดพระธาตุผาเงานั้นมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ประชาชนมาสักการะและท่องเที่ยวได้ตลอดทั้งปี นับเป็นแหล่งท่องเที่ยวและแหล่งเรียนรู้ด้านศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม และประวัติศาสตร์ ที่ยังรักษาวิถีวัฒนธรรมของชาวบ้านสบคำ ซึ่งเป็นชาวไทยเชื้อสาย ไท-ลาว ไท-ยวน ไท-ลื้อ และจัดเส้นทางท่องเที่ยวเชื่อมโยงจากวัดพระธาตุผาเงา ไปยังสถานที่อีกหลายแห่ง ได้แก่ สกายวอล์กผาเงาสามแผ่นดิน ลานชมวิวที่สามารถมองเห็นแม่น้ำโขงและพื้นที่รอยต่อของ ๓ ประเทศ ได้แก่ ไทย ลาว และ เมียนมา โดยเห็นบริเวณแม่น้ำโขงที่มีแม่น้ำสาขาตัดผ่าน ซึ่งเป็นจุดชมวิวชายแดนที่นักท่องเที่ยวนิยมขึ้นมาสักการะพระเจดีย์และถ่ายรูป ด้วยมีซุ้มประตูที่ด้านบนเป็นยอดเจดีย์สีทองสวยงาม มีความคล้ายกับประตูบริเวณสามเหลี่ยมทองคำ ซุ้มรูปหัวใจ เก้าอี้ และป้ายชื่อจุดชมวิว ในวัดพระธาตุผาเงานั้นยังมีหอพระไตรปิฎกเฉลิมพระเกียรติฯ หอพระบรมฉายามหาราชพุทธิรังสรรค์ หอวัฒนธรรมนิทัศน์และพิพิธภัณฑ์ผ้าทอล้านนาเชียงแสนจุดชมวิวสองฝั่งโขงบ้านสบคำ และวัดสบคำ เป็นต้นโดยเฉพาะการแสดงศิลปวัฒนธรรม เพื่อต้อนรับแขกเมือง มีชุด “ตีกลองหลวง” โดยกลุ่มตีกลองหลวงวัดพระธาตุผาเงา

การทอผ้าของไทลื้อ

ชุมชนต้นแบบที่ได้รับการคัดเลือกจากกระทรวงวัฒนธรรมนั้นมีมาแล้วกว่า ๓๐ ชุมชน ตามนโยบายของรัฐบาล ในการขับเคลื่อน Soft Power ของไทยสู่นานาชาติ ด้วยการนำต้นทุนทางวัฒนธรรมของชุมชน มาพัฒนาต่อยอด สร้างสรรค์สินค้าและบริการ โดยชุมชนนั้นได้น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมีผู้นำ “พลังบวร” และเครือข่ายที่เข้มแข็ง ประชาชนมีความสุขมีความรักสามัคคี มีการสืบสาน รักษา ต่อยอด ภูมิปัญญาของท้องถิ่น ซึ่งยืนยันได้ว่า ชุมชนแห่งนี้เป็นชุมชนที่มีศักยภาพมีคุณภาพ และมีความพร้อมด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมสร้างสรรค์ในทุกมิติ สามารถต่อยอดไปสู่การท่องเที่ยวคุณภาพสูงเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวทุกประเภทอย่างยั่งยืนสืบไป ที่ศึกษาเรียนรู้ อัตลักษณ์ วิถีชีวิต วัฒนธรรม และประเพณีของชุมชนมากยิ่งขึ้น อาหาร คือ ปลาเนื้ออ่อนทอดกระเทียม และ ลาบปลาแม่น้ำโขง รวมถึงยังมีผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม คือ ผ้าทอล้านนาลายเชียงแสน และสมุนไพรวัดพระธาตุผาเงา เทศกาลประเพณีของชุมชนมีประเพณีสรงน้ำพระธาตุผาเงา ในช่วง ๑๒-๒๐ เมษายนของทุกปี ประเพณีบุญข้าวประดับดินในวันแรม ๑๔ ค่ำ เดือน ๙ ของทุกปี และประเพณีไหลเรือไฟ ๑๒ ราศี เป็นต้น จึงเป็นชุมชนที่มีผู้คนมาเที่ยวมากมายนอกเหนือจากการชมเมืองโบราณสถานของเชียงแสนที่มีอยู่ตามเวียงต่างๆ ทั่วเมือง