ชุมชนตลาดโอ๊ะป่อย

สวนผึ้ง นั้นเดิมเป็นตำบลหนึ่งในอำเภอจอมบึง ที่มีพื้นที่กว้างขวาง ทุรกันดาร เต็มไปด้วยภูเขา ป่าไม้ ประชากรส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ไทยเชื้อสายกะเหรี่ยง ทำให้การปกครองดูแลเป็นไปด้วยความยากลำบากและการคมนาคมติดต่อไม่สะดวก สำหรับชื่อ บ้านมะขาม นั้นสืบจากบรรพบุรุษได้มีการปลูกต้นมะขาม ด้วยมีความเชื่อว่าปลูกแล้วจะเป็นที่เคารพนับถือและเกรงขามของสรรพสิ่งทั้งหลาย เพื่อแก้ปัญหาความมั่นคงในเขตชายแดน จึงทำให้รัฐบาลส่ง หน่วยพัฒนาการเคลื่อนที่ ที่ ๗๐ กรป.กลางบก.ทหารสูงสุด ประกอบด้วยทหาร ๓ เหล่าทัพ และผู้แทนกระทรวงต่างๆ พร้อมที่จะดำเนินการพัฒนาท้องถิ่นทุกด้าน ตั้งแต่มีนาคม ๒๕๑๑-๒๕๑๔จนตำบลแห่งนี้ได้เป็นอำเภอเมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๕๒๖ ทำให้มีการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวของคนชอบบรรยากาศแบบชาวตะวันตกและมีเสน่ห์ให้นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติและชาวไทยพากันไปเที่ยวไม่ขาด

ด้วยความมีจุดเด่นและวิถีของกลุ่มชาติพันธ์ุกะเหรี่ยงแห่งนี้ ทำให้ได้รับการประกาศเป็นสุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชนยลวิถี” ประจำปี พ.ศ.๒๕๖๖ ตามนโยบายของรัฐบาลและกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ในการสร้างความเข้มแข็งให้แก่ระบบเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน ด้วยการนำทุนทางวัฒนธรรมที่มีอยู่ในชุมชนมาพัฒนาต่อยอด เพื่อสร้างงาน สร้างรายได้ สร้างคุณค่า และมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ ซึ่งเมื่อวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๖๗ ที่ผ่านมานั้นดร.ยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรมได้เป็นประธานพิธีเปิดชุมชนแห่งนี้ โดยมีนางสาววริษฐา สงวนเสริมศรี รองผู้ว่าราชการจังหวัดราชบุรี นางโชติกา อัครกิจโสภากุลรองปลัดกระทรวงวัฒนธรรม และนายอำเภอสวนผึ้ง ประธานสภาวัฒนธรรม ผู้นำชุมชนและเครือข่ายของชุมชน โดยมีการจัดกิจกรรมวิถีชาวกะเหรี่ยงที่มีการใส่บาตรพระสงฆ์ที่นำพระล่องแพ การแสดง ชุดเจปันนิว จากโรงเรียนบ้านท่ามะขาม และการตีเกราะเคาะไม้ไผ่ ซึ่งมีการสาธิตภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงในตลาดโอ๊ะป่อย เช่น นำคังด้งมาแขวน ณ บริเวณลานคังด้ง การแสดงชุดรำถักเชือก จากนักเรียนโรงเรียนบ้านสวนผึ้ง ในบริเวณใกล้เคียงนั้นมีวัดป่าท่ามะขาม ที่ให้กราบสักการะพระมิ่งมงคลในโบสถ์มหาอุตม์ที่สวยงามจากการพัฒนาของ พระใบฎีกาแดง อภิปุญโญ เจ้าอาวาสวัดป่าท่ามะขาม และพิธีบวชป่ารักษาต้นไม้ รวมไปถึงชมเส้นทางท่องเที่ยววิถีธรรมชาติในพื้นที่หลายแห่ง เช่น ตลาดเฌอซีญ่า (ตลาดไกวเปล) ซึ่งมีพิธีผูกแขนเรียกขวัญ และสาธิตการชงชาเบญจชาไทย จากปราชญ์ชาวบ้านซึ่งเป็นการประชาสัมพันธ์ให้นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติผู้มาเยือน ได้ศึกษาเรียนรู้อัตลักษณ์ วิถีชีวิต วัฒนธรรม และประเพณีของชุมชนในอนาคต 

สำหรับชุมชนคุณธรรมฯบ้านท่ามะขามนี้ถือเป็นชุมชนที่มีผู้นำ “พลังบวร”และเครือข่ายในการขับเคลื่อนที่เข้มแข็ง ด้วยชุมชนนี้ส่วนใหญ่มีสัญชาติไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงประมาณร้อยละ ๙๐ ที่ยังคงใช้ภาษากะเหรี่ยงในการสื่อสารเฉพาะกลุ่ม ซึ่งผู้นำชุมชนได้รณรงค์ส่งเสริมให้คนในชุมชนแต่งกายที่เป็นลักษณะเฉพาะของชาติพันธุ์กะเหรี่ยงในกิจกรรมของการท่องเที่ยววิถีวัฒนธรรมและธรรมชาติ ที่ตลาดเช้าริมธาร “ตลาดโอ๊ะป่อย” (แปลว่า พักผ่อน) รวมทั้งนำอาหารพื้นถิ่นมาจำหน่าย เช่น ข้าวแดกงา ข้าวห่อกะเหรี่ยง นับเป็นตลาดที่มีธรรมชาติที่สวยงาม มีลำภาชีไหลผ่านที่ตลาดโอ๊ะป่อย จึงเป็นแนวคิดนิมนต์พระสงฆ์นั่งแพไม้ไผ่ล่องมาบิณฑบาต โดยให้นักท่องเที่ยวใส่บาตรพระล่องแพยามเช้า เพื่อความเป็นสิริมงคล ซึ่งเรียกว่า “ตักบาตรพระล่องแพ”ถือเป็นมนต์เสน่ห์ของตลาดโอ๊ะป่อยที่หาได้ยากข้อมูลด้านการท่องเที่ยวของสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดราชบุรี พบว่า ปี 2565 มีนักท่องเที่ยวประมาณ 75,300 คน มีรายได้ 37,650,000 บาทปี 2566 มีนักท่องเที่ยวประมาณ 68,400 คนมีรายได้ 34,200,000 บาท