การแสดงโนราโดยศิลปินแห่งชาติ

ในโอกาสที่กระทรวงวัฒนธรรมร่วมกับเครือข่ายทางภาคใต้จัดงานมหกรรมวัฒนธรรมแห่งชาติ “วิถีถิ่น วิถีไทย ภาคใต้” ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2567 ในพื้นที่ 4 ภูมิภาคโดยเฉพาะภาคใต้นั้นได้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 27มิถุนายน-1 กรกฎาคม 2567 ณ สวนสาธารณะเทศบาลนครหาดใหญ่ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา โดยมี นางสาวพลอย ธนิกุล ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานพิธีเปิดงานมหกรรมวัฒนธรรมแห่งชาติเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2567 ที่ผ่านมา ในพิธีนี้มีนายอำนวย พิณสุวรรณ รองผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา นางศศิฑอณร์ สุวรรณมณี หัวหน้าผู้ตรวจราชการกระทรวงวัฒนธรรมและผู้บริหารกระทรวงวัฒนธรรม พร้อมด้วยศิลปินแห่งชาติ วัฒนธรรมจังหวัด 14 จังหวัดภาคใต้ และเครือข่าย ร่วมพิธี

สำหรับความเป็นมาของโนรานั้นเกิดขึ้นบริเวณแหลมมลายูมาแต่ครั้งสมัยตามพรลิงค์หรือสมัยศรีวิชัย ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๑-๑๖ ซึ่งเป็นช่วงที่เมืองสทิงพระมีความเจริญสูงสุด ด้วยมีชุมชนกระจายอยู่หนาแน่นตลอดแถบชายฝั่งตะวันออกตั้งแต่ชุมพร ไชยา ลงมาถึงกลันตัน ตรังกานู และเมืองต่างๆ ที่มีการติดต่อค้าขายเดินเรือตามชายฝั่งทะเล ไปจนถึงเกาะสุมตรา ด้วยสมัยก่อนนั้นต่างเป็นรัฐอิสระไม่มีเขตแดนกั้น ผู้คนต่างนับถือศาสนาเดียวกันและมีเชื้อสายเดียวกัน ทําให้ศิลปะการแสดงมีการถ่ายทอดได้ง่าย ดังนั้น จึงเป็นการยากที่จะระบุให้แน่ชัดว่ามโนราดั้งเดิมเกิดขึ้นจากเมืองใด จากตํานานมโนราห์ชาตรี ได้เล่าว่าการกําเนิดมโนราห์นั้นเกิดที่เมืองพัทลุงโบราณ (กรุงสทิงพาราณสี) ละครมโนราห์เป็นการแสดงประจําราชสํานักนั้นมาก่อน ต่อมาได้แพร่หลายสู่ประชาชนทั่วไป ส่วนแหล่งกําเนิดน่าจะเป็นกลุ่มเมือง ๑๒ นักษัตร ตั้งแต่สมัยตามพรลิงค์ ต่อมาจึงได้แพร่หลายมากขึ้นสู่ภาคกลางและพัฒนาจนกลายเป็นละครชาตรี นอกจากโนราแล้วยังได้เปิดโอกาสศิลปินพื้นบ้านด้านหนังตะลุงและด้านอื่นๆ มาแสดงในงาน ซึ่งหนังตะลุงนั้นเป็นการแสดงพื้นบ้านที่ทรงคุณค่าของภาคใต้ และนับวันหาชมได้ยากทำให้สมาคมฯได้อนุรักษ์และเผยแพร่ศิลปะพื้นบ้านแขนงนี้ไปสู่เด็กรุ่นใหม่ โดยสอดแทรกสาระด้านคุณธรรมไปด้วย และทำให้ศิลปินพื้นบ้านนั้นมีงานแสดงและมีรายได้ส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนและภาคใต้ โดยกิจกรรมรำโนราถวายพระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ 5 ตามประเพนีรับแขกเมืองแต่โบราณ การแสดงโขน โนรา หนังตะลุงหนังตะลุงคน การแสดงลีลาศร่วมสมัย การแสดงศิลปวัฒนธรรมจากศิลปินพื้นบ้าน เครือข่ายทางวัฒนธรรม เด็กและเยาวชนกลุ่มจังหวัดภาคใต้14 จังหวัด การแสดงดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ชุด “วิถีลุ่มน้ำสงขลา” โดย อาจารย์ควน ทวนยกศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) การแสดงวงดนตรีลูกทุ่ง เสวนาวิชาการโนรา-หนังตะลุง นิทรรศการโนรา เสวนาส่งเสริมจังหวัดสงขลาสู่การเป็นเมืองสร้างสรรค์ ด้านอาหารของยูเนสโก กิจกรรมวาดเส้น ชุด “เรือนพื้นถิ่นรอบลุ่มเลสาบสงขลา” ซึ่งเป็นการยกระดับงานมหกรรมวัฒนธรรมท้องถิ่นให้เป็นระดับชาติเพื่อเป็นหมุดหมายการท่องเที่ยวของคนไทยและชาวต่างชาติทั่วโลก และส่งเสริมการสร้างรายได้สนับสนุนภูมิปัญญาพื้นบ้านให้มีพื้นที่ในการนำเสนอคุณค่าของงานศิลปวัฒนธรรมของไทยและแสดงออกถึงความจงรักภักดีและเสริมพลังความเข้มแข็งของสถาบันหลักของชาติ สร้างคุณค่าและมูลค่าเพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม รวมทั้งส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก สร้างอาชีพและรายได้สู่ชุมชนในอนาคต โดยกระทรวงวัฒนธรรมจะจัดให้งานนี้ทุกภาค