“วันตับอักเสบโลก (World Hepatitis Day) ” 28 กรกฎาคม ของทุกปี  คือวันที่เตือนให้เราตระหนักว่าโรคตับไม่ใช่เรื่องไกลตัว หนึ่งในภัยเงียบที่หลายคนมองข้ามคือ “ไขมันพอกตับ” ภาวะที่อาจเริ่มต้นแบบไม่รู้ตัว แต่หากปล่อยไว้โดยไม่ดูแล อาจนำไปสู่ตับอักเสบเรื้อรัง ตับแข็ง หรือแม้แต่มะเร็งตับในระยะสุดท้าย

นพ. สุขประเสริฐ จุฑากอเกียรติ อายุรแพทย์โรคระบบทางเดินอาหาร โรงพยาบาลเวชธานี  อธิบายว่า โรคไขมันพอกตับ (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: NAFLD) เป็นปัญหาสุขภาพที่มีความสำคัญในประเทศไทย เนื่องจากแนวโน้มผู้ป่วยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในกลุ่มประชากรที่มีปัจจัยเสี่ยง เช่น โรคอ้วน เบาหวาน และโรคเมตาบอลิกซินโดรม มีสาเหตุจากการบริโภคอาหารที่มีไขมันสูงและน้ำตาลสูง, ไม่ออกกำลังกาย และภาวะน้ำหนักเกินเกณฑ์ ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่นำไปสู่ภาวะไขมันพอกตับ โดยภาวะไขมันพอกตับมักไม่แสดงอาการในระยะแรก แต่หากไม่ได้รับการดูแลและรักษา อาจนำไปสู่ภาวะของโรคที่ร้ายแรงขึ้น เช่น ตับอักเสบ ตับแข็ง และมะเร็งตับ ดังนั้นการเข้ารับการตรวจภาวะไขมันพอกตับ เพื่อตรวจและเข้ารับการรักษาโรคที่เกี่ยวกับตับตั้งแต่ระยะเริ่มแรกจึงเป็นเรื่องสำคัญ

นพ. สุขประเสริฐ จุฑากอเกียรติ อายุรแพทย์โรคระบบทางเดินอาหาร โรงพยาบาลเวชธานี

ปัจจุบันมีเทคโนโลยีในการตรวจภาวะไขมันพอกตับอย่างเครื่อง “Liver Fibrosis Scan”เพื่อประเมินสภาพของตับและผังพืดในตับ มีความพิเศษตรงที่ไม่ต้องเจาะตับเพื่อตรวจสภาพตับ

หลักการทำงานของเครื่อง Liver Fibrosis Scan

การวัดความแข็งของตับ : เครื่องจะส่งคลื่นความถี่ต่ำเข้าสู่ตับ และวัดความเร็วของคลื่นที่สะท้อนกลับ เพื่อประเมินความแข็งของเนื้อตับ

การวัดปริมาณไขมันในตับ : ใช้เทคนิค Controlled Attenuation Parameter (CAP) โดยวัดการลดทอนของคลื่นเสียงที่ผ่านเนื้อตับ เพื่อประเมินปริมาณไขมันสะสม

การตรวจด้วยเครื่อง Liver Fibrosis Scan จะปล่อยคลื่นเสียงเข้าสู่ตับ และใช้เวลาตรวจเพียง 5-10 นาทีเท่านั้น ผู้ป่วยจะรู้สึกสั่นสะเทือนเล็กน้อยบริเวณที่ตรวจ ข้อดีของการตรวจด้วยเครื่องนี้ คือ ลดความเสี่ยงจากการใช้เข็มเจาะตับและลดความเจ็บปวด ปลอดภัยจากการใช้รังสีหรือสารทึบแสง ทำให้สามารถตรวจซ้ำได้บ่อยครั้ง ที่สำคัญคือใช้เวลาตรวจสั้นและทราบผลทันที หลังการตรวจสามารถกลับบ้านและทำกิจกรรมได้ตามปกติ นับเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการประเมินสุขภาพตับ ช่วยให้ทีมแพทย์สามารถวางแผนการรักษาและติดตามผลได้อย่างเหมาะสม ร่วมกับการปรับพฤติกรรมตั้งแต่ระยะแรกและลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน

อย่างไรก็ตาม การตรวจประเมินตับ ไม่จำเป็นต้องมีอาการหรือปัจจัยเสี่ยงภาวะไขมันพอกตับก็สามารถตรวจสุขภาพตับได้เหมือนการตรวจสุขภาพทั่วไป การตรวจด้วยเครื่อง Liver Fibrosis Scan มีข้อดีคือไม่ต้องเจาะชิ้นเนื้อ และเป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินและติดตามสุขภาพตับในผู้ป่วยหลายกลุ่ม โดยมีความสะดวก รวดเร็ว และแม่นยำ เพื่อป้องกันและลดความเสี่ยงของภาวะโรคไขมันพอกตับที่อาจนำไปสู่ภาวะมะเร็งตับ