"ทรัพย์ชั้นสูงของพระพุทธศาสนา" วิสัชนาธรรมโดย "หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต" วัดบรรพตคีรี (ภูจ้อก้อ) อ.หนองสูง จ.มุกดาหาร คัดมาจากหนังสือ หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต ตอบปัญหาธรรมะ ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๒๐ เดือนกันยายน ๒๕๕๓

คำขอธรรมะ : วันนี้ลูกขอถือโอกาสขอพรจากหลวงปู่ เพราะว่าปีเก่านี้กำลังจะหมดไป แล้วก็จะเริ่มปีใหม่ในไม่ช้านี้แล้ว ลูกจึงต้องขอเขียนจดหมายมารับโอวาทจากหลวงปู่ เพื่อลูกจะได้นำไปประพฤติปฏิบัติเป็นแนวทาง ที่จะนำให้หลุดพ้นจากเรื่องภพเรื่องชาติ ที่มันมีแต่ความทุกข์อยู่ร่ำไป ที่จะหาความสิ้นสุดไม่ได้เลย พอเรื่องนี้หายไปก็มีเรื่องใหม่มาแทน บ้างก็มาพูดทำให้เราโกรธก็มี บ้างก็โกรธเราก็มี แต่ลูกก็พยายามทำใจไม่ให้โกรธตอบอยู่เสมอ ก็ด้วยธรรมะของหลวงปู่ที่ทรงเทศน์โปรดลูก ลูกถึงทำได้อย่างนี้ ทุกวันนี้ลูกก็ได้ถืออุเบกขา, ขันติ และก็แผ่เมตตาไปพร้อมๆ กันครับหลวงปู่

ฉะนั้น วันนี้ลูกจึงจำเป็นต้องเขียนจดหมายมาขอธรรมะจากหลวงปู่ เพื่อจะได้เป็นกำลังต่อสู้กับกิเลสทั้งหลายทั้งปวง ขอให้หลวงปู่ช่วยเมตตาแก่ลูกด้วยเทอญ

วิสัชนา : จดหมายนั้นหลวงปู่ได้รับทราบแล้ว เป็นจดหมายที่มีธรรมะอันลึกซึ้งมาก เป็นสัมมาทิฏฐิของจดหมาย เพราะไม่ได้กล่าวเรื่องโลกๆ มาปะปนเลย เป็นเยี่ยงอย่างจดหมายอันดีของยอดฆราวาสอย่างเต็มภูมิ จึงสมกับคำว่า “ปัณฑิโต ฆรามาวสัง” บัณฑิตเป็นผู้ครองเรือน หลวงปู่ย่อมเบาใจมากที่ลูกๆ สนใจในธรรมะชั้นสูงเพื่อหลุดเพื่อพ้นในสงสาร หลวงปู่รู้ชัดแล้วว่าลูกๆ มีแว่นดวงใจมีแว่นดวงธรรมประจำขันธสันดานอยู่ไม่วางวาย ถึงแม้ว่าอย่างต่ำๆ ก็เป็นวิชาพรหมโลกอยู่ในอุ้งมือใจของลูกๆ แล้ว เป็นมนุษย์เต็มภูมิ เป็นเทวดาและเทวบุตรก็เต็มภูมิ ถ้าจิตใจฆราวาสสนใจอย่างลูกๆ แล้ว ทั่วทั้งโลกสงครามใดๆ ก็ไม่มี ในระหว่างประเทศต่อประเทศ ในเฉพาะประเทศของตนๆ ตลอดถึงจังหวัดและอำเภอ และหมู่บ้าน และครอบครัว และมิตรสหาย เป็นของหาได้ยากนักลูกๆ เอ๋ย ลูกได้สร้างบารมีมาในภพก่อนๆ จนถึงบัดเดี๋ยวนี้ ถ้าจะเทียบใส่เหล่าดอกบัวในครั้งพุทธกาล ก็เป็นดอกบัวที่พ้นน้ำแล้ว และกำลังตูมอยู่ เหลือแต่จะบานเท่านั้น

อนึ่ง หลวงปู่ต้องขออภัยต่อลูกๆ เพราะไม่ได้ตอบจดหมายโดยด่วน ทั้งนี้เนื่องด้วยจุกๆ จิกๆ กับแขกที่มาหา แขกที่มาหาเป็นคนหลายชั้น ชั้นที่มาในธรรมะโดยตรง หลวงปู่ก็สะดวกในธรรมวินัย ที่มาแบบโลกๆ หลับตามาไม่ลืมตาคือตาปัญญา หลวงปู่ก็หนักใจ หนักธรรมมาก แต่มันก็เป็นเรื่องของโลกของสังขาร นานาจิตตัง ไม่เสมอภาค คล้ายๆ กับแผ่นดินที่มีสูงต่ำลุ่มดอน ตลอดถึงต้นไม้ผักหญ้า

เรื่องธรรมะที่ลูกๆ พิจารณาอยู่นี้ มันก็ถูกอยู่แล้วเต็มร้อยเปอร์เซ็นต์ เป็นเรื่องส่อแสดงให้เห็นว่าลูกๆ ดับความเพลิน ดับความลืมตัว ความลืมใจลืมธรรม ไม่ไว้ใจในสงสาร อุบายที่จะให้เข็ดหลาบในวัฏสงสารทวียิ่งขึ้น พร้อมทั้งวิมุติที่หลุดจากความหลงของตนไปในตัว ก็คือพิจารณากองทุกข์พร้อมกับลมหายใจออก-เข้า ให้ติดต่ออยู่เป็นเนืองนิจ ให้ปัญญาเห็นกองทุกข์ทั้งอดีตทั้งอนาคตทั้งปัจจุบันในขณะเดียวเสมอหน้ากลอง โดยมิได้แยกอนิจจังออกต่างหาก และไม่แยกอนัตตาออกต่างหาก และไม่แยกทุกขังออกต่างหาก ธรรม ๓ กาลนี้กลมกลืนกันอยู่ในขณะเดียวพร้อมกับลมออกเข้า ยอดพุทโธ ธัมโม สังโฆ และเมตตาทั้งปวง หรือกรรมฐานใดทั้งปวงในพระพุทธศาสนา ที่เรียกว่า ศีล สมาธิ ปัญญา หรือที่เรียกว่าแปดหมื่นสี่พันพระธรรมขันธ์ ก็รวมลงในจุดเดียวกันนั้นแล้ว เพราะเป็นสถานีใหญ่มหาสมรภูมิใหญ่ลงรวมในที่นั้นแล้ว

อย่าส่งส่ายสงสัยไปทางอื่น พิจารณาให้ยิ่งให้ติดต่อ จะเข้าเวลาไหนก็ให้เข้าได้โดยเร็วพลัน จะออกเวลาไหนก็ออกได้โดยเร็วพลัน ถ้าธรรมส่วนนี้ชัดแล้ว สิ่งที่พอใจและไม่พอใจก็ถูกขับไสไปในตัวแล้ว ถึงจะเอามาบดเอื้องบ้างในคราวที่ลืมสติก็จะไม่ได้ถือสา จะคลายออกเองโดยทันที ถ้าพิจารณาแยบคายแล้วจะมีญาณพิเศษแบบเย็นๆ ว่าเบื่อหน่ายว่าคลายว่าหลุดว่าพ้น (พ้นจากทะเลหลง) เมื่อพ้นจากทะเลหลงแล้วทะเลอื่นๆ ที่เป็นบริวารก็พ้นไปในตัว

ท้ายนี้ด้วยเดช พุทธ ธรรม สงฆ์ ที่ลูกๆ ตั้งคิวเจตนาไว้ดี ปัจจุบันจิตปัจจุบันธรรมอันใดที่รู้ตามเป็นจริงในธรรมส่วนสูงนี้ และปฏิบัติตามเป็นจริงในธรรมส่วนสูงนี้ บรรดาท่านผู้มีเจตนาเหมือนลูกๆ นี้มีเท่าใด จงพ้นไปจากสังขารทั้งปวงและกองทุกข์ทั้งปวงอยู่ทุกเมื่อเถิด

ป.ล. คำว่าปัจจุบันชาติหมายย่อเข้ามาก็คือปัจจุบันจิตปัจจุบันธรรมนั่นเอง เพราะจะหลุดจะพ้นจากความหลงตอนไหนๆ ก็ดี ก็ปัจจุบันจิตปัจจุบันธรรมเท่านั้น ไม่ใช่จิตอดีตไม่ใช่ธรรมอดีต ไม่ใช่จิตอนาคตไม่ใช่ธรรมอนาคต แม้ปัจจุบันจิตปัจจุบันธรรมก็ดี พยายามไม่สอดแทรกไม่ยึดถือเป็นเจ้าของ เพราะสมมุติปัจจุบันธรรมตามเดิม วิญญาณปฏิสนธิจึงจะไม่เข้าไปแบกเข้าไปหาม

จดหมายฉบับนี้ขอให้ลูกเอาไว้ในที่สูง อ่านเสมอๆ อย่าให้หาย เพราะเป็นทรัพย์ธรรมที่หลวงปู่ให้ไม่ปิดบัง ให้ถือว่าเป็นทรัพย์ชั้นสูงของพระพุทธศาสนาอันทรงมีอยู่ทุกกาล

ขอบคุณลานธรรมจักร