“โครงการระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก (EEC)” เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษที่ครอบคลุมพื้นที่ 3 จังหวัดทางตะวันออกอย่าง “ฉะเชิงเทรา-ชลบุรี-ระยอง” เริ่มขับเคลื่อนมาตั้งแต่ปี 2558 ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเป็นการต่อยอดมาจาก “โครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออก (Eastern Seaboard)” ที่เริ่มต้นในปี 2525 แม้จะทำให้เศรษฐกิจของไทยเติบโตขึ้นอย่างก้าวกระโดด แต่ก็ต้องแลกมาด้วยผลกระทบทั้งความเสี่ยงจากมลพิษในภาคอุตสาหกรรมรั่วไหลสู่สิ่งแวดล้อม รวมถึงการแย่งชิงทรัพยากรที่จำกัดระหว่างภาคอุตสาหกรรม เกษตรกรรมและการท่องเที่ยว

เมื่อช่วงปลายเดือนม.ค. 2566 “โครงการจัดทำแผนบูรณาการด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่อย่างยั่งยืน” ภายใต้การสนับสนุนของ สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) จัดประชุมเชิงปฏิบัติการกับผู้เชี่ยวชาญเพื่อคืนข้อมูลผลการศึกษาความต้องการระดับพื้นที่กลุ่มภาคตะวันออก เพื่อนำเสนอข้อมูลความต้องการด้านวิทยาศาสตร์วิจัยและนวัตกรรมระดับพื้นที่ ณ โรงแรมซันธารา เวลเนส รีสอร์ท จ.ฉะเชิงเทรา

ตลอดจนรับฟังความคิดเห็นเพิ่มเติมจากผู้เกี่ยวข้องและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ข้อมูลดังกล่าว รวมถึงแลกเปลี่ยนเรียนรู้และเสนอแนะแนวทางการพัฒนากลไกขับเคลื่อนและติดตามการบูรณาการด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่อย่างยั่งยืน ซึ่ง ชลนภา ชื่นชมรัตน์ รองผู้อำนวยการสำนักกลยุทธ์แผนและงบประมาณ สกสว. เปิดเผยว่าผลการศึกษาจากโครงการปีที่ 1 พบ “ความยากจนและเหลื่อมล้ำด้านการกระจายรายได้” เป็นปัญหาสำคัญในภาคตะวันออก นอกจากนั้นยัง ขาดทักษะแรงงานที่ตรงกับความต้องการ

“จังหวัดระยองมีอัตราการว่างงานค่อนข้างสูง แม้เศรษฐกิจของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกจะสร้างรายได้ให้กับประเทศสูงถึงร้อยละ 21.14 ของรายได้ของประเทศและมีรายได้เฉลี่ยต่อหัวสูงกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ เนื่องจากขึ้นอยู่กับภาคอุตสาหกรรมเป็นหลัก ทว่ารายได้ของเกษตรกรและผู้ผลิตอาหารรายเล็กกลับลดลงประกอบกับปัญหาทางเศรษฐกิจที่มีความผันผวนทั้งในประเทศและทั่วโลก ทำให้ต้นทุนการผลิตผันแปรตามค่าครองชีพที่สูงขึ้น” รอง ผอ.สำนักกลยุทธ์แผนและงบประมาณ สกสว. ระบุ

ชลนภา กล่าวต่อไปว่า “ภาคตะวันออกยังมีอัตราการเจ็บป่วยด้วยโรคติดต่อไม่เรื้อรัง (NCDs) เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง” โดยเฉพาะโรคมะเร็งซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตสูงสุดของคนไทย และยังมีสถิติอุบัติเหตุทางถนนเป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตร้อยละ 26 ของทั้งประเทศในปี 2562 ขณะที่ “ด้านสิ่งแวดล้อมพบว่าประสบปัญหาการขาดแคลนน้ำและคุณภาพน้ำไม่เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน” พื้นที่ปลูกข้าวนาปรังประสบภัยแล้ง อุทกภัย เนื่องจากผลของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ รวมถึงขยะทะเล กากของเสียอุตสาหกรรม และปัญหาป่าชายเลนที่กำลังสูญหายและถูกทำลายจากกิจกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่ให้ผลตอบแทนสูงมาก

ส่วน “อัตราการเกิดวามรุนแรงในครอบครัวพบว่าอยู่ในระดับสูงกว่าใกล้เคียงค่าเฉลี่ยของประเทศเป็นอย่างมาก” ไม่ว่าจะเป็นความขัดแย้งและความเครียดภายในครอบครัว สภาะทางการเงิน สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการก่ออาชญากรรม ความเหลื่อมล้ำทางสังคม การดื่มสุราและเสพสิ่งเสพติด การลอกเลียนแบบจากสื่อหรือเห็นตัวอย่างความรุนแรง สภาพจิตใจและร่างกายของคนในครอบครัว การก่ออาชญากรรมและการทำร้ายร่างกายและทรัพย์สิน ความก้าวร้าวในเด็ก โดยภาคตะวันออกนับเป็นพื้นที่ที่อาชญากรรมคดีอุกฉกรรจ์และสะเทือนขวัญมากเป็นอันดับ 2 ของประเทศรองจากภาคใต้

ทั้งนี้ การศึกษาความต้องการในมิติเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมระดับพื้นที่กลุ่มภาคตะวันออก 1 ประกอบด้วย ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ระยอง ซึ่งเป็นพื้นที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (อีอีซี) และกลุ่มภาคตะวันออก 2 ประกอบด้วย จันทบุรี ตราด นครนายก ปราจีนบุรี สระแก้ว จากการศึกษาปัญหาและความต้องการข้างต้นนำมาสู่ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ประกอบด้วย

1.การส่งเสริมการพัฒนาด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่จะสามารถยกระดับของสังคม 2.การส่งเสริมอุตสาหกรรมสะอาด หุ่นยนต์ 3.การส่งเสริมการวิจัยเกี่ยวกับพลังงานไฟฟ้า พลังงานชีวภาพ และนวัตกรรมพลังงานทดแทน 4.การสนับสนุนนวัตกรรมการจัดการขยะ 5.การมีเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อยกระดับการปกป้องและดูแลทรัพย์สินด้านโครงสร้างพื้นฐานและระบบสารสนเทศ

6.การสนับสนุนด้านนวัตกรรมเครื่องจักรหุ่นยนต์ในสถานศึกษาให้มีความเข้มข้นและจริงจัง 7.การนําเทคโนโลยีเข้ามาใช้ในด้านการศึกษา และ 8.การจัดตั้งศูนย์กลางความรู้ (knowledge broker) เพื่อให้เป็นศูนย์กลางเรียนรู้แลกเปลี่ยนข้อมูล นอกจากนั้น ในส่วนปัญหาความรุนแรงมีข้อเสนอแนะให้ยึดหลักยุทธศาสตร์พระราชทาน “เข้าใจ-เข้าถึง-พัฒนา” และปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง รวมถึง “บวร” หรือบ้าน วัด (ศาสนสถาน) และโรงเรียน (สถาบันการศึกษา)

ด้าน รศ.ดร.ดวงพร ภู่ผะกา อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ กล่าวว่า ว่าเวทีครั้งนี้จะข้อมูลบางส่วนมาเป็นข้อมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ เพื่อฉายภาพปัญหา ช่องว่าง และแนวทางการพัฒนาในพื้นที่ทั้งภาพรวมและรายประเด็นที่ชัดเจน ทั้งนี้กรอบทิศทางการพัฒนาตามแผนภาคมีเป้าหมายที่มุ่งพัฒนาฐานเศรษฐกิจให้เกิดการขยายตัวอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน เกิดการกระจายรายได้อย่างทั่วถึง ควบคู่กับคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน เพื่อเป็นฐานเศรษฐกิจชั้นนำของอาเซียน

จึงต้องปรับปรุงมาตรฐานสินค้าและบริการ ซึ่งจะต้องพัฒนาตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ การค้าชายแดน และพัฒนาแก้ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติที่อยู่ในภาวะวิกฤต!!!

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริม

วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.)

SCOOP@NAEWNA.COM