คณะการท่องเที่ยวและการโรงแรม มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ (DPU) จัดเสวนาเจาะลึกการจ้างงานในธุรกิจท่องเที่ยว-โรงแรม-ไมซ์ เพื่อเตรียมความพร้อมให้นักศึกษาเข้าสู่โลกของการทำงาน   เผยรูปแบบการทำงานขององค์กร รวมถึงคุณลักษณะสำคัญของคนทำงานที่ธุรกิจต้องการ พร้อมเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนแรงงานในธุรกิจท่องเที่ยวของไทยในปัจจุบัน

ผศ.ดร.มณฑกานติ ชุบชูวงศ์ นักวิจัยอาวุโส มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ (DPU)  กล่าวว่า การระบาดของโควิด-19 ในระยะ 3 ปีที่ผ่านมา ทำให้มุมมองและการบริหารจัดการการท่องเที่ยวของประเทศไทยและทั่วโลกต่างไปจากเดิม  การปิดประเทศส่งผลต่อเศรษฐกิจของประเทศต่างๆ และการตกงานของคนจำนวนมาก โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว แต่ขณะเดียวกันหลายฝ่ายมองว่าการหยุดเดินทาง ทำให้ทรัพยากรธรรมชาติที่ถูกทำลายได้พักและฟื้นฟูสภาพ ทำให้ทุกฝ่ายหันมาทบทวนแนวทางที่ดำเนินการมาก่อนหน้านี้ว่าถูกต้องหรือไม่ 

นอกจากนี้จะได้เห็นว่าการเกิดวิกฤตทำให้หลายๆฝ่ายเรียนรู้ว่า ทั้งภาครัฐและเอกชนอาจขาดแผนการจัดการภาวะวิกฤติแบบระยะยาว ไม่มีเงินสำรองในการดูแลพนักงานในอุตสาหกรรมท่องเที่ยวเมื่อเกิดการหยุดจ้างงานเป็นเวลานาน ขณะนี้ สถานการณ์โควิด-19 คลี่คลาย และกลับมาเปิดประเทศ ลูกค้าในธุรกิจท่องเที่ยวกลับมาแล้ว แต่ลูกน้องคือพนักงานหรือแรงงานไม่กลับ เพราะหันไปประกอบอาชีพอื่นแล้ว ในปัจจุบันจึงเกิดปัญหาขาดแคลนแรงงานในภาคการท่องเที่ยวทั้งในไทยและต่างประเทศ

ดังนั้น คณะการท่องเที่ยวและการโรงแรม โดยสาขาการท่องเที่ยวและธุรกิจอีเว้นต์ รวมทั้งสาขาการโรงแรมและธุรกิจอาหาร ได้ร่วมกันจัดเสวนาวิชาการเรื่อง “New Gen and New Chapter of Thailand’s Tourism” หรือ “คนรุ่นใหม่และการท่องเที่ยวบทใหม่ของประเทศไทย” เพื่อเป็นการเตรียมนักศึกษาให้พร้อมเข้าสู่โลกของการทำงานหลังการระบาดของโควิด-19 ซึ่งอาจเป็นการทำงานในระหว่างการเรียน หรือก่อนจบการศึกษาก็เป็นไปได้  และพร้อมเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนแรงงานในธุรกิจท่องเที่ยวของไทยในปัจจุบัน

โดยได้เชิญผู้ประกอบการที่มีชื่อเสียงในอุตสาหกรรมท่องเที่ยว โรงแรม และไมซ์ ซึ่งเป็นผู้จ้างงานโดยตรง ประกอบด้วย คุณสรรพวัต กันตามระ ผู้จัดการฝ่ายการตลาดเชิงกลยุทธ์และความยั่งยืน บริษัท ฟายด์ โฟลด์ จำกัด ตัวแทนธุรกิจนำเที่ยว คุณพิมพร ไชยรุ่งเรือง Senior Talent Development & HR Manager, Intercontinental Bangkok and Holiday Inn Bangkok ตัวแทนธุรกิจโรงแรม และคุณมารีน่า ชินอนุรักษ์ชาติ Director of Marketing and Sales, MC Planner ตัวแทนธุรกิจไมซ์ มาเล่าถึงสถานการณ์ที่ผ่านมาและแนวทางการดำเนินงานของธุรกิจในปัจจุบันและอนาคต รูปแบบการจ้างงาน ตลอดจนความต้องการผู้เข้าทำงาน ในด้านความรู้ ทักษะ คุณสมบัติ และคุณลักษณะต่างๆ 

สำหรับภาพรวมการจ้างงานของธุรกิจนำเที่ยว ส่วนใหญ่เป็นบริษัทขนาดเล็กและจำนวนมากได้รับผลกระทบจากโควิด-19 จนถึงขั้นต้องหยุดกิจการ แต่ในส่วนของ “Find Folk” จากเดิมทำธุรกิจทัวร์ ได้ปรับเปลี่ยนเป็นที่ปรึกษาด้านการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน เนื่องจากความยั่งยืนเป็นเทรนด์ที่กำลังมาแรง องค์กรและธุรกิจต่างๆ ให้ความสำคัญ ในส่วนของธุรกิจโรงแรมปัจจุบันกำลังต้องการแรงงานจำนวนมาก เพราะอัตราการเข้าพักเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แต่แรงงานที่ออกไปในช่วงโควิด-19 ยังไม่กลับมา เพราะหันไปทำงานอื่นแล้ว และบางองค์กรต้องการปรับเปลี่ยนพนักงาน จึงเป็นโอกาสของนักศึกษาจบใหม่ เช่นเดียวกับธุรกิจไมซ์ที่เริ่มฟื้นตัวอย่างรวดเร็วตั้งแต่ปีก่อน  

ในส่วนคุณสมบัติที่ใช้ในการพิจารณาตำแหน่งงานเบื้องต้นสำหรับนักศึกษาจบใหม่นั้น มองตรงกันว่า เรื่องสำคัญที่สุดคือ “ทัศนคติที่ดี” ในการทำงานร่วมกับผู้อื่นและพร้อมปรับตัวตลอดเวลา หรือ “Can Do Attitude” เพราะธุรกิจบริการต้องสัมผัสกับผู้คนมากมาย ทั้งซัพพลายเออร์ที่เป็นคู่ค้าต่างๆ เช่น ไกด์ คนขับรถ ฯลฯ และต้องพบลูกค้าหลากหลายจึงต้องมีความมั่นใจและสามารถแก้ปัญหาเฉพาะหน้า อีกเรื่องที่สำคัญรองลงมาคือความสามารถในการใช้ “ภาษาอังกฤษ” ซึ่งมีความต้องการมากน้อยต่างกันขึ้นอยู่กับตำแหน่งงานที่สมัคร แต่การจะเติบโตต่อไปจำเป็นต้องพัฒนาหรือยกระดับการใช้ภาษาให้สูงขึ้น จึงจะก้าวสู่ตำแหน่งที่สูงขึ้นได้

นอกจากนี้ ยังเห็นตรงกันว่า การเรียนรู้หรือฝึกฝนทักษะจากการทำงานจริงในแบบ On the job training เรียนรู้และเพิ่มพูนทักษะในระหว่างทำงานพร้อม ๆ กันไปเป็นสิ่งที่ดี เก็บเกี่ยวไปจะทำให้ได้ประโยชน์มากกว่าทั้งมีประสบการณ์และนำไปใช้ต่อยอดได้ต่อไป โดย “คุณพิมพร” ย้ำว่า “หลายโรงแรมกำลังเฟื่องฟูเรื่องเซอร์วิสชาร์จ บางโรงแรมได้ 30,000 บาทต่อเดือน หรือช่วงไฮซีซั่นแตะไปถึง 60,000 บาท ตอนนี้เป็นโอกาสเพราะยังขาดแรงงาน แต่ก็น่าจะเป็นเพียงช่วงเดียว ดังนั้น เมื่อได้รับโอกาสแล้วอย่ารอ เราไม่ได้มองคนเป็นแพคเกจสมบูรณ์ แต่มองหาคนที่มีศักยภาพที่พร้อมได้รับการพัฒนา มีทัศนคติดี พร้อมปรับตัว ปรับเปลี่ยน  เปิดรับโอกาสใหม่ๆ และสามารถทำงานได้หลากหลาย รวมถึงต้องมีความมั่นใจว่าตัวเองทำได้”

สำหรับธุรกิจนำเที่ยว “คุณสรรพวัต” กล่าวว่า “Find Folk การดูแลพนักงานเป็นแบบครอบครัว มีสวัสดิการ และใกล้ชิดกับทุกคน  เป็นธุรกิจเล็กๆ แต่มีวิสัยทัศน์ยิ่งใหญ่ คนที่มาร่วมงานต้องมีใจรักการท่องเที่ยวและการบริการ สิ่งที่ต้องการจากคนทำงานหรือคนรุ่นใหม่มี 3 ข้อคือ 1.การปรับตัว เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว 2.ความคิดสร้างสรรค์  และ3.การทำงานมีเครือข่าย ทำงานหลากหลายได้"

ส่วนงานการจัดการประชุมและการจัดอีเวนท์ “คุณมารีน่า” กล่าวว่า นอกจากรายได้และสวัสดิการต่างๆ แล้ว ยังมีข้อดีจากการได้โอกาสเห็นมุมมอง วัฒนธรรม และสร้างเครือข่ายในที่ต่างๆ ทำให้ได้เรียนรู้และเก็บเกี่ยวประสบการณ์ใหม่ๆ ที่แตกต่างกันในประเทศต่างๆ นักศึกษาควรรีบเตรียมตัวเพื่อพาตัวเองเข้าสู่โลกแห่งการทำงานจริงให้เร็ว เพราะบางอย่างไม่สามารถเรียนรู้ในชั้นเรียนได้ ต้องลงมือปฏิบัติจริง และอยากให้คนรุ่นใหม่มีความอดทน ไม่ย่อท้อ และมีความมุ่นมั่นว่าสามารถทำได้

ด้านการใช้สื่อสังคมออนไลน์ มีคำแนะนำว่า ควรจะใช้อย่างเข้าใจและสร้างสรรค์ เพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อตนเอง เพราะหากไม่ระวังอาจจะก่อให้เกิดโทษได้ โดยในส่วนของโรงแรมที่เป็นเชนต่างประเทศมักจะมี Social Media Policy นโยบายในการใช้สื่อสังคมออนไลน์ เมื่อได้เข้าไปอยู่ในองค์กรแล้ว หากมีการใช้เนื้อหาที่ส่งผลกระทบต่อองค์กรจะโดยตั้งใจหรือไม่ก็ตาม จะมีมาตรการลงโทษอย่างชัดเจน

ในเรื่องเทคโนโลยีต่างๆ เช่น AI หรือ Chatbot จะเข้ามาสนับสนุนการทำงานช่วยให้ง่ายขึ้นมากกว่า ไม่ได้เข้ามาแทนที่มนุษย์ เพราะธุรกิจท่องเที่ยวเป็นงานด้านการบริการ เป็น Hospitality Service เป็น Human Touch Industry เช่นเดียวกับ ภาษาที่สาม สำหรับธุรกิจท่องเที่ยวหากมีทักษะนี้จะเป็นข้อได้เปรียบมากกว่าคนอื่นๆ โดยเฉพาะในส่วนของโรงแรมจะทำให้มีรายได้ประจำประมาณ 3,000 บาท– 5,000 บาทต่อเดือน เพิ่มขึ้นด้วย

นอกจากคุณสมบัติต่างๆ ข้างต้นที่ควรจะมีแล้ว เสน่ห์ของคนทำงานท่องเที่ยว สำหรับคนโรงแรม ใช้คำว่า Approachable คือพร้อมเสนอความช่วยเหลือแก่ทุกคน โดยไม่ต้องรอให้ขอ พร้อมทักทายเสมอ ยิ้มแย้มแจ่มใส ยกมือไหว้ หรือพูดคุย เพราะการรู้จักกันทำให้ทำงานง่ายขึ้นมาก  โดยเริ่มจากเพื่อนร่วมงานก่อน ซึ่งเมื่อได้พบกับลูกค้าแล้วจะทำได้อัตโนมัติเพื่อให้เกิดความประทับใจ

เมื่อโควิด-19 ผ่านไป ทำให้เกิดบทใหม่ของการท่องเที่ยวและโรงแรม ทำให้รู้ว่าเมื่อเกิดวิกฤตก็เกิดการเรียนรู้ และทำให้เกิดการเตรียมความพร้อม เป็นบัณฑิตพร้อมใช้เพื่อเป็นบัณฑิตที่มีทั้งความรู้ความสามารถพร้อมเข้าสู่โลกการทำงานจริง