เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2567 ศ.ดร.ณัฐวุฒิ เผ่าทวี อาจารย์ด้านเศรษฐศาสตร์ ประจำมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีนันยาง ประเทศสิงคโปร์ เขียนบทความ “วัฒนธรรมนั้นสำคัญไฉน” เผยแพร่ทางเฟซบุ๊ก “Nattavudh Powdthavee - ณัฐวุฒิ เผ่าทวี” เนื้อหาดังนี้

ตอนที่ผมเริ่มทำงานวิจัยในเรื่องของความสุขใหม่ๆ ผมสนใจในเรื่องของวัฒนธรรม หรือ culture เป็นตัวแปรที่สำคัญตัวหนึ่งของความสุขของคนเรา แต่ผมก็ต้องล้มเลิกหัวข้อวิจัยข้อนั้นไปเพราะว่ามัน establish causality ค่อนข้างยาก แต่อย่างไรก็ตาม ผมก็ยังมีความสนใจในเรื่องของวัฒนธรรมอยู่

และหนึ่งในทฤษฎีที่สำคัญของสาขาวัฒนธรรมก็คือทฤษฎีของ Geert Hofstede นักสังคมวิทยาชาวดัตช์ ซึ่งในทฤษฎีของเขานี้ เขาสามารถวัดวัฒนธรรมของคนในแต่ละประเทศโดยใช้มิติเพียงแค่ 6 มิติเท่านั้น นั่นก็คือ

1. Individualism: นี่เป็นมิติที่ใช้วัดว่าคนในประเทศส่วนใหญ่มีความเป็นตัวของตัวเองมากน้อยขนาดไหน ถ้าคนส่วนใหญ่มีความเป็นตัวของตัวเองสูงโดยที่ไม่สนใจว่าคนรอบข้างจะคิดยังไง ประเทศนั้นก็ถือว่ามี individualism สูง แต่ถ้าคนในประเทศส่วนใหญ่แคร์คนที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน หรือ in-group มากและมักจะไม่อยากทำอะไรที่ทำให้คนที่อยู่ในกลุ่มเดียวกันเดือดร้อน ประเทศนั้นก็ถือว่ามี individualism ต่ำ และเป็นประเทศที่ค่อนไปทาง collectivism มากกว่า

2. Power distance: นี่เป็นมิติที่ใช้วัดว่าคนในประเทศไม่เท่ากันขนาดไหน หรือมีความเหลื่อมล้ำมากน้อยขนาดไหนระหว่าง 'the have' และ 'the have not' มันเป็นมิติที่ใช้วัดว่าคนที่ไม่มีนั้น พวกเขายอมรับความเหลื่อมล้ำมากและการที่เขามีน้อยกว่าขนาดไหนในสังคม

3. Motivation towards achievement and success (ซึ่งในชื่อดั้งเดิมก็คือ Masculinity แต่ชื่อมันค่อนข้างที่จะ misleading หน่อย บางคนก็เลยเปลี่ยนชื่อมาเป็น motivation towards achievement and success): นี่เป็นมิติที่ใช้วัดว่าคนในประเทศมีความทะเยอทะยานที่จะประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน ในสถาบันการศึกษา และในชีวิตโดยรวมขนาดไหน ถ้าคนในประเทศส่วนใหญ่ชิลๆ ไม่ค่อยแคร์ ชอบสโลว์ไลฟ์มากกว่า ประเทศนั้นก็จะ score low ในสเกลนี้ แต่คนในประเทศมีความทะเยอทะยานสูง มี drive ที่จะประสบกับความสำเร็จสูง มีการแข่งขันที่สูง ประเทศนั้นก็จะ score high ในมิตินี้

4. Uncertainty avoidance: นี่เป็นมิติที่ใช้วัดว่าคนในประเทศมีความรู้สึกอยากจะหลีกเลี่ยงความไม่แน่นอนขนาดไหน พูดง่ายๆก็คือคนในประเทศมีความรู้สึกว่าอยากจะควบคุมอนาคตที่ไม่แน่นอน หรือว่าไม่ต้องไปทำอะไรกับมัน แค่ just let it go

5. Long term orientation: นี่เป็นมิติที่ใช้วัดว่าคนในประเทศมองอนาคตของพวกเขาในระยะยาวขนาดไหน หรือมองแค่ระยะสั้นอย่างเดียว ถ้าคนในประเทศมองอนาคตเพียงแค่ระยะสั้น มักจะชอบ immediate gratification หรือมีความสุขทันทีมากกว่า ส่วนประเทศที่คนส่วนใหญ่มองอนาคนในระยะยาว พวกเขามักจะอดออมและอดเปรี้ยวไว้กินหวานมากกว่า

6. Indulgence: นี่เป็นมิติที่ใช้วัดว่าคนในประเทศเลี้ยงดูเด็กอย่างตามใจ (indulgence) ขนาดไหน มันเป็นมิติที่ใช้ในการวัดว่าคนในประเทศเลี้ยงเด็กให้ควบคุมความต้องการที่เขามีมากน้อยขนาดไหน เพราะถ้าเด็กถูกเลี้ยงมาแบบตามใจตลอด พวกเขาอาจจะโตมาเป็นผู้ใหญ่ที่ไม่มีทักษะในการควบคุมความต้องการของตัวเองได้ดี ประมาณนั้นนะครับ

แล้วเพื่อนๆ ว่าประเทศไทยอยู่ตรงไหนของ Hofstede's cultural scale นี้

จากเว็บไซท์ของ The Culture Factor เราจะพบว่าประเทศไทยเรานั้นมี score ดังต่อไปนี้

Individualism: 19 (Singapore = 43; UK = 76)

Power distance: 64 (Singapore = 74; UK = 35)

Motivation towards success: 34 (Singapore = 48; UK = 66)

Uncertainty avoidance: 64 (Singapore = 8; UK = 35)

Long term orientation: 67 (Singapore = 67; UK = 60)

Indulgence: 45 (Singapore = 45; UK = 69)

สรุปง่ายๆ คือประเทศไทยเป็นประเทศที่มี collectivistic culture มากๆประเทศหนึ่ง เป็นประเทศที่คนที่มีน้อยกว่าในสังคมยอมรับความเหลื่อมล้ำของตัวเอง เป็นประเทศที่มีความทะเยอทะยานที่จะประสบความสำเร็จต่ำ (จากในข้อมูลทั้งหมด ประเทศไทยมี score (34) ในมิตินี้ที่ต่ำที่สุดในประเทศเอเชีย -- โดยเฉลี่ยแล้วประเทศเอเชียมี score = 54 -- และค่าเฉลี่ยของโลก = 50) เป็นประเทศที่หลีกเลี่ยงความไม่แน่นอนและค่อนข้าง risk-averse แต่ก็ไม่เยอะมากจนเกินไป (score = 64) แต่อย่างไรก็ตามคนในประเทศไทยก็ค่อนข้างจะมีความอดทนที่จะอดเปรี้ยวไว้กินหวาน (score = 67) และไม่ได้มีการเลี้ยงดูเด็กแบบเอาแต่ใจมากจนเกินไป แต่ก็ไม่ได้ควบคุมมากจนเกินไปอีกเช่นเดียวกัน

สำหรับใครที่สนใจอ่านเพิ่มเติม หรือไปหาประเทศอื่นดู สามารถเข้าไปดูได้ที่นี่นะครับ https://www.hofstede-insights.com/country-comparison-tool

- 006