18 พ.ย. 68 รศ.ดร.สุวินัย ภรณวลัย อดีตอาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โพสต์เฟซบุ๊กระบุว่า "แนวโน้มต่อต้านนักท่องเที่ยวต่างชาติในญี่ปุ่น กับการเมืองแห่ง Perception

1. เมื่อญี่ปุ่นเริ่ม “ล้า” จากการท่องเที่ยว
ญี่ปุ่นเคยเป็นต้นแบบของ “ประเทศที่เปิดรับนักท่องเที่ยวอย่างมีระดับ”
แต่ในรอบ 5–6 ปีที่ผ่านมา เมืองท่องเที่ยวสำคัญของญี่ปุ่นตั้งแต่โตเกียว–โอซาก้า–เกียวโต ไปจนถึงเมืองเล็กอย่างคาวากุจิโกะ กลับเผชิญสิ่งที่ชาวญี่ปุ่นเรียกว่า โอเวอร์ทัวริซึม (overtourism) ในระดับที่กลืนวิถีชีวิตท้องถิ่นจนเริ่มหายใจไม่ออก
สิ่งที่น่าจับตาคือ
ความอึดอัดสะสมนี้กำลังกลายเป็น “Perception ทางลบต่อชาวต่างชาติ” ในหมู่คนญี่ปุ่นมากขึ้นเรื่อย ๆ
ไม่ใช่เพราะญี่ปุ่นเหยียด
แต่เพราะญี่ปุ่น “รับภาระเกินกว่าที่ระบบวัฒนธรรมของตนจะรองรับ”
เคสอินฟลูเอนเซอร์ไทยตลาดล่างที่ปีนหลังคารถเต้น–ถอดเสื้อที่ Lawson วิวฟูจิ จึงไม่ใช่แค่พฤติกรรมผิดกฎหมาย
แต่เป็น ประกายไฟ ที่ตกลงในทุ่งหญ้าแห้งของความรู้สึกสะสมของคนญี่ปุ่น
......
2. Fujikawaguchiko: จุดที่ Perception ของคนญี่ปุ่นแตกหัก
ร้าน Lawson วิวฟูจิ ไม่ใช่ร้านธรรมดา
แต่เป็น “สนามรบแห่ง Perception” ระหว่างคนญี่ปุ่นกับนักท่องเที่ยวต่างชาติ
ตลอดหลายปีที่ผ่านมา นักท่องเที่ยวจำนวนมาก
– ข้ามถนนมั่ว
– ปีนหลังคาคลินิก
– ปีนหลังคารถคนอื่นถ่ายรูป
– ขวางหน้าร้านจนลูกค้าญี่ปุ่นเข้าไม่ได้
– สร้างเสียงดังกลางย่านบ้านคน
จนเทศบาล ยอมสร้างกำแพงสูง 2.5 เมตรเพื่อบังวิวฟูจิ
นี่ไม่ใช่การจัดการท่องเที่ยว
แต่คือ “มาตรการเอาตัวรอดทางวัฒนธรรม” ของเมืองเล็กเมืองหนึ่งที่ถูกกระแสโลกถล่มใส่ตลอดหลายปี
ในพื้นที่ที่เปราะบางระดับนี้
การปีนหลังคารถ–ถอดเสื้อ–เต้นหน้า Lawson ของอินฟลูตลาดล่างไทย จึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของ “การไม่เคารพกติกา” ในสายตาชาวญี่ปุ่น
.....
3. จากพฤติกรรมเฉพาะบุคคล → Perception แบบเหมารวม
เมื่อเหตุการณ์ลักษณะนี้เกิดซ้ำ ๆ
Perception ของคนท้องถิ่นเริ่มเปลี่ยนจาก
“นักท่องเที่ยวบางคนทำตัวไม่ดี”
เป็น “นักท่องเที่ยวต่างชาติ = เสียงดัง/ไร้มารยาท/ไม่เคารพพื้นที่”
นี่คือกลไกของ Perception War ในระดับชุมชน
เมื่อความทรงจำทางลบสะสมซ้ำเข้าหลายครั้ง
Perception ของคนญี่ปุ่นที่เคย “ให้เกียรติและเก็บงำอารมณ์”
เริ่มเลื่อนไหลไปสู่ความรู้สึกต่อต้านโดยไม่ตั้งใจ
......
4. สังคมญี่ปุ่นไม่ใช่สังคมที่กฎหมายอ่อน แต่คือสังคมที่มารยาทแข็ง
เหตุการณ์อินฟลูตลาดล่างไทยที่ปีนรถ–ถอดเสื้อ–เต้น คราวนี้
คนไทยจำนวนหนึ่งเข้าใจว่า “แค่ดราม่า”
แต่ในญี่ปุ่น
นี่คือคดีอาญา ได้หลายข้อ
และแต่ละข้อมีประวัติดำเนินคดีจริงมาแล้วทั้งสิ้น
1. ทำให้ทรัพย์สินเสียหาย (刑法261条)
– ปีนหลังคารถ → หลังคายุบแม้นิดเดียวก็ผิด
– จำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับ 300,000 เยน
2. ขัดขวางการประกอบกิจการ (業務妨害)
– เต้นขวางหน้าร้าน
– ทำให้ลูกค้าเข้า–ออกไม่ได้
– พนักงานต้องออกมาจัดการ
จำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับ 500,000 เยน
3. ก่อความเดือดร้อนสาธารณะ (軽犯罪法)
– เสียงดัง
– พฤติกรรมไม่เหมาะสมในพื้นที่ชุมชน
กักตัว 30 วัน หรือปรับ 10,000 เยน
4. ฝ่าฝืนเทศบัญญัติเมือง Fujikawaguchiko
– เพราะตรงนั้นคือ “โซนพิเศษ” ที่ถูกจับตา
ญี่ปุ่นเคยจับนักท่องเที่ยวจากคลิป TikTok/YouTube มาแล้ว
ทั้งที่เจ้าตัวกลับประเทศไปหลายวัน
การมีคลิป = หลักฐานสมบูรณ์
.......
5. เมื่อ Perception กลายเป็นอาวุธของการเมืองโลก
ญี่ปุ่นรู้ว่าตนต้องพึ่งพาเม็ดเงินจากการท่องเที่ยว
แต่ก็รู้เหมือนกันว่า หากปล่อยให้วัฒนธรรมท้องถิ่นถูกทำลาย
ประเทศจะเสีย “ทุนทางอารยธรรม” ที่มีค่ากว่าเงินทุนนักท่องเที่ยวหลายเท่า
นี่คือการเมืองระดับลึกของญี่ปุ่น
ญี่ปุ่นกำลังชั่งน้ำหนักระหว่าง
รายได้ระยะสั้นและศักดิ์ศรีของชาติที่วางบนฐานแห่งวินัยและความสงบ
ถ้าปล่อย Perception ว่า “นักท่องเที่ยวเป็นตัวปัญหา” เติบโตมากขึ้น
รัฐบาลญี่ปุ่นคงต้องจำใจต้องเข้มงวดมากขึ้นเรื่อย ๆ
และเราจะค่อยๆ เห็นนโยบายควบคุมนักท่องเที่ยวที่แข็งขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
........
6. การเมืองแห่ง Perception: ใครกำหนด Narrative ของพื้นที่?
กรณีนี้สะท้อนบทเรียนสำคัญระดับโลกว่า
พื้นที่ท่องเที่ยวทุกแห่งบนโลก ล้วนมี “การเมืองแห่งการรับรู้” ที่ประชาชนท้องถิ่นสร้างร่วมกัน
ถ้า Perception ว่า “นักท่องเที่ยวต่างชาติ = ภัยต่อชุมชน”
ถูกผลิตซ้ำ ๆ ผ่านสื่อ–โซเชียล–ข่าว
มันจะกลายเป็น Narrative ที่ปกครองทัศนคติของคนเมืองไปโดยสมบูรณ์
ญี่ปุ่นกำลังเผชิญช่วงเปลี่ยนผ่านทางวัฒนธรรม
ระหว่างความสุภาพของสังคมแบบดั้งเดิม
กับความวุ่นวายของโลกยุคท่องเที่ยวราคาถูก
.....
7. บทสรุปไร้รอย: นี่ไม่ใช่แค่เรื่องกฎหมาย แต่คือเรื่องจิตสำนึก
ในทุกสังคม ความสงบคือทุนทางวัฒนธรรม
และความเคารพคือภาษาสากลที่ไม่ต้องแปล
เมื่อผู้มาเยือนใช้สถานที่ของผู้อื่นเป็นฉากถ่ายคอนเทนต์
โดยไม่เคารพกติกา
เขาไม่ได้ทำลายเพียงวินัยของตน
แต่กำลังทำลาย “Perception ของคนทั้งชุมชน”
ให้กลายเป็นลบต่อผู้มาเยือนทุกคน
ในยุคดาต้านิยม
Perception ไม่เคยเป็นเพียงภาพลวงตา
แต่มันคืออำนาจ
และครั้งนี้ นักท่องเที่ยวต่างชาติเริ่มเป็นผู้ถูกชี้เป้า
นี่คือบทเรียนใหญ่ที่ละเอียดอ่อน
และควรถูกอ่านด้วยใจที่น้อมรับเคารพอย่างสูง
ขอให้อินฟลูตลาดล่างคนนั้นโชคดีละกัน
~ สุวินัย ภรณวลัย"