ผ้าฝ้ายดอนหลวง ฝ้ายงามหนองเงือก

วิถีวัฒนธรรมของชาวบ้าน อ.ป่าซาง จ.ลำพูน

ในช่วงใกล้เทศกาลสงกรานต์เมืองเหนือ หากได้ออกไปท่องเที่ยวชนบท ในพื้นที่อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน ที่บ้านดอนหลวง และบ้านหนองเงือก จะได้พบกับชีวิตความเป็นอยู่และวิถีวัฒนธรรม ของชาวไทยยอง สองหมู่บ้านนี้ที่มีประวัติศาสตร์มายาวนาน ซึ่งบ้านดอนหลวง และบ้านหนองเงือก  เป็นหมู่บ้านที่มีวัฒนธรรมพื้นบ้านที่หลากหลายและน่าภูมิใจ โดยเฉพาะเป็นแหล่งผลิตผ้าฝ้ายทอมือ หัตถกรรมพื้นบ้าน เป็นสินค้าที่ขึ้นชื่อของที่นี่

ซึ่งวันที่ 27 มีนาคม ที่ผ่านมา นายวิสูตร บัวชุม ผู้อำนวยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานเชียงใหม่ ซึ่งมีหน้าที่ดูแล 3 จังหวัด คือ เชียงใหม่, ลำพูน, ลำปาง ได้เล็งเห็นของดีของหมู่บ้านนี้ จึงได้ร่วมกับ นายณรงค์ อ่อนสะอาดผู้ว่าราชการจังหวัดลำพูน นายทวี ณ ลำพูน นายกเทศมนตรีตำบลแม่แรม นายประทีบ การมิตรีนายอำเภอป่างซาง แถลงข่าวเปิดตัวโครงการ“แอ่วหล่ะปูน เมืองบุญแห่งล้านนา” โดยจะมีการจัดงาน “แต่งสี อวดลาย ผ้าฝ้ายดอนหลวงครั้งที่ 13” ระหว่างวันที่ 3-7 เมษายน 2558ณ บ้านดอนหลวง หมู่ที่ 7 และตามต่อด้วยงาน “สืบสานตำนานฝ้ายงามหนองเงือก ครั้งที่ 9” ในวันที่ 9-12 เมษายน 2558 ณ บ้านหนองเงือกหมู่ที่ 5 ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน โดยวัตถุของการจัดของทั้งสองงาน เพื่อเป็นการส่งเสริมและประชาสัมพันธ์สินค้าพื้นบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผ้าฝ้าย ให้เป็นที่รู้จักแก่ประชาชนชาวลำพูน นักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างประเทศ

บ้านดอนหลวง และบ้านหนองเงือก เกิดขึ้นพร้อมกับการตั้งหลักปักฐานของบรรพบุรุษ โดยงานหัตถกรรมในช่วงแรกจะเป็นการทอผ้าฝ้ายเพื่อใช้เองในครอบครัว เนื่องจากสมัยก่อนเครื่องใช้และเครื่องนุ่งห่มหาซื้อได้ยาก หญิงสาวจะนำฝ้ายมาทอมือด้วยกี่แบบโบราณ เครื่องนุ่งห่มที่ทอจะมีตั้งแต่ เสื้อผ้า ผ้าห่ม ไปจนถึงผ้าเช็ดตัว ส่วนเครื่องใช้ที่ทอ ก็คือ ตุง หรือธง โดยตุงสามารถสะท้อนภูมิปัญญา วัฒนธรรม คติความเชื่อทางล้านนาและพุทธศาสนา ได้อย่างชัดเจน เนื่องจากตุงถือเป็นสัญลักษณ์ของชาวยองในการแสดงถิ่นฐาน และมากกว่านั้นชาวยองมีความเชื่อว่าในช่วงที่มีชีวิตหากได้ทอตุงถวายวัด เมื่อเสียชีวิตไปจะได้เกาะชายตุงขึ้นสวรรค์ โดยลวดลายของผ้าฝ้ายทอมือในช่วงแรกนี้จะเป็นลวดลายแบบโบราณ เช่น ลายขัดกันพื้นฐานสองตะกอ ลายเกร็ดเต่าแบบโบราณ และลายดอกแก้ว

ในงานแต่งสีอวดลาย ผ้าฝ้ายดอนหลวง จะกำหนดให้จัดวันศุกร์แรกของเดือนเมษายนของทุกปี จำนวน 5 วัน ซึ่งจะมีการจัดลดราคาสินค้าหัตถกรรมผ้าฝ้าย ผ้าทอมือ ซึ่งเป็นสินค้า OTOP ที่ขึ้นชื่อ และในงานจะมีการจัดกิจกรรมต่างๆ เช่น การสาธิตการทอผ้าฝ้าย โดยนักท่องเที่ยวสามารถทดลองทอผ้าฝ้ายโดยมีชาวบ้านคอยแนะนำ การจำหน่ายอาหารพื้นเมือง (กาดมั้ว) ลานขันโตกชมการแสดงพื้นเมืองของนักเรียนและชาวบ้านตำบลแม่แรงส่วนการเดินทางจากถนน เชียงใหม่ ลำปางถึงลำพูน แยกไป อ.ป่าซางอีก 10 กว่ากิโลก็ถึงครับ