พันธกิจด้านทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้มีการพลิกโฉมเปลี่ยนแปลงอย่างเห็นได้ชัด เมื่อคำว่า“วัฒนธรรมสร้างสรรค์”ได้ถูกใช้บ่อยครั้งในการจัดกิจกรรมต่างๆ ต่อเนื่องกันมา โดยเฉพาะ “งานสีฐานเฟสติวัล” ที่เป็นโมเดลความสำเร็จของความพยายามที่จะรักษาวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามที่สืบทอดไปพร้อมๆ กับการปรับแปรให้เข้ากับยุคสมัยเพื่อดึงความสนใจของคนทุกเจเนอเรชั่นให้หันกลับมาซึมซับคุณค่ามรดกที่มีความเป็นเอกลักษณ์แบบไม่รู้สึกถึงภาพความล้าสมัยของวัฒนธรรมประเพณีได้อย่างลงตัว

งานสีฐานเฟสติวัล จัดขึ้นเป็นปีที่ 4 คือ ต้นแบบของการนำแนวคิดวัฒนธรรมสร้างสรรค์มาใช้ในการดำเนินกิจกรรมของงานประเพณีลอยกระทงบึงสีฐานที่มีคู่กับมหาวิทยาลัยขอนแก่นมาช้านาน สู่กิจกรรมที่ใช้ชื่อใหม่ที่ฟังติดหูนักท่องเที่ยวมากขึ้นสามารถดึงผู้คนให้หลั่งไหลมาสัมผัสกลิ่นอายวัฒนธรรมแบบผสมผสานเป็นเรือนแสนในแต่ละปี ที่โดดเด่นด้วยธีมงาน 3 วัน ที่ครบรสคือ “ศรัทธา มหาสนุก ปลุกวิถีวัฒนธรรม” ปี 2562 นี้เป็นปีของการเปลี่ยนผ่านทางนโยบายการบริหารมหาวิทยาลัยขอนแก่น ปรับเปลี่ยนให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงของ
สภาวการณ์แบบ Transformation  ดังนั้นงานสีฐานเฟสติวัลจึงก้าวขึ้นมาสู่ชื่อใหม่ที่ใช้นัยทางความเชื่อมาสร้างความเป็นรูปธรรมของเอกลักษณ์งาน ให้กลมกลืนสอดคล้องไปกับวิถีความศรัทธาพื้นถิ่นอีสาน คือ “สีฐานเฟสติวัล บุญสมมาบูชานาค” Sithan KKU Festival 2019

รศ.ดร.นิยม วงศ์พงษ์คำ รองอธิการบดีฝ่ายศิลปวัฒนธรรมและเศรษฐกิจสร้างสรรค์ มข. เปิดเผยว่า ด้วย ดร.ณรงค์ชัย อัครเศรณี นายกสภามหาวิทยาลัย อยากเห็นความเปลี่ยนแปลงของกิจกรรมที่สามารถดึงการมีส่วนร่วมของผู้คนให้หันมาสนใจงานวัฒนธรรมประเพณีที่สอดคล้องกับพันธกิจมหาวิทยาลัย สามารถตอบโจทย์ ฮีต-คอง ของภาคอีสาน จึงได้รังสรรค์งานประเพณีลอยกระทงที่เคยจัดกันมาสู่การเป็น “สีฐานเฟสติวัล” ซึ่งได้กลั่นความคิดคนทำงานที่ดึงความร่วมมือกันมาสู่รูปแบบงานใหม่ๆ แต่ยังคงรักษาแนวทางอันดีงามตามประเพณีไว้ สำหรับประเพณีลอยกระทง มีความหมายถึงการขอขมาน้ำซึ่งมีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตผู้คน จึงใช้คำว่า “บุญสมมาบูชาน้ำ” ในระยะแรกเราจัดกิจกรรมที่ทำให้ประชาชนได้เข้าใจเข้าถึงความหมายอันดีงามนี้ท่ามกลางบรรยากาศที่สวยงามสื่อความหมายความศรัทธา ไม่ใช่เพียงแค่การนำอะไรลงไปลอยในน้ำแล้วจบไปเท่านั้น ความสำเร็จของงานสีฐานเฟสติวัลบุญสมมาบูชาน้ำ ได้ส่งทอดผ่านมาสู่ปีที่ 4 ความหมายของงาน คำว่า “สีฐานเฟสติวัล บุญสมมาบูชานาค” “นาค” และ“น้ำ”คือตัวแทนของสิ่งๆ เดียวกันที่เป็นความเชื่อความศรัทธาของผู้คน ศิลปวัตถุโบราณทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ ซึ่งความหมายของสินธุ์ที่แปลว่าแม่น้ำลำน้ำ ก็ถูกถ่ายทอดออกมาเป็นภาพแกะสลักที่กลายเป็นแกะสลักรูปพญานาคแทนน้ำตามความหมายความเชื่อที่มีมา การศึกษาตำนานของชาติพันธุ์ล้านช้างอีสาน พบว่าการสร้างบ้านแปงเมืองมักจะผูกติดกับความเชื่อเรื่องพญานาค เช่น นาค 15 ตระกูล ก็มีส่วนสร้างอาณาจักรล้านช้างอีสานเรา ดังนั้นเพื่อเป็นการบูชาเป็นการขอบคุณต่อบุญคุณของน้ำที่เป็นรูปธรรม การบูชาน้ำหรือการบูชาพญานาค นอกจากเป็นการขอขมาต่อแหล่งน้ำที่เราใช้เพื่อดำรงชีวิตแล้ว ยังมีความหมายถึงความอุดมสมบูรณ์ที่เป็นเอกลักษณ์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งมีป่าที่สวยงาม มีผู้คนที่มีจิตใจงาม ทุกอย่างที่ดีงามของที่นี่จะมารวมกันเป็น“สีฐานเฟสติวัล บุญสมมาบูชานาค”

 งาน“สีฐานเฟสติวัล บุญสมมาบูชานาค” กำหนด 3 วัน วันที่ 9-11 พฤศจิกายน 2562  ที่บึงสีฐานมหาวิทยาลัยขอนแก่น กิจกรรม 3 วัน คือ “ศรัทธา มหาสนุก ปลุกวิถีวัฒนธรรม” วันเปิดงานมีขบวนแห่พระบรมสารีริกธาตุ ขบวนพญานาค 15 ตระกูล และขบวนขันหมากเบ่งเพื่อมาสักการะหลวงพ่อพระศรี 50 ปี มข.พิธีบวงสรวงพญานาค  มีการแสดงกระทงไฟและเรือไฟกลางน้ำ การประกวดวงดนตรีลูกทุ่ง การประกวดนางนพมาศ วันสุดท้ายเป็นการ “ปลุกวิถีวัฒนธรรม” ด้วยการลอยกระทงไต้ประทีบโคมไฟตามแบบประเพณี

 “ผมอยากให้ชาวมหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ออกมาร่วมกันแสดงถึงความภาคภูมิใจในงานที่เกิดจากความร่วมมือกันของ นักศึกษา บุคลากร และทุกส่วนที่มองเห็นร่วมกันในการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมที่ตายแล้วให้กลายเป็นวัฒนธรรมที่สร้างสรรค์ใหม่เพื่อให้คนรุ่นลูกหลานได้มีโอกาสเสพสิ่งที่มีคุณค่า เป็นวัฒนธรรมที่มีรากและเข้าถึงแก่นที่เราได้นำกลับมาเพื่อรับใช้สังคม อยากให้ทุกคนได้มาเห็นว่าสิ่งที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น กำลังทำอยู่ขณะนี้คือโมเดลที่สำคัญที่จะพิสูจน์ให้เห็นว่าวัฒนธรรมไม่มีวันตาย หากเรารู้จักที่จะอยู่และใช้วัฒนธรรมอย่างสร้างสรรค์” รศ.ดร.นิยม วงศ์พงษ์คำ กล่าว

สมใจ นามสุดตา