กรมชลประทาน เป็นหน่วยงานหลักในการพัฒนาแหล่งน้ำเพิ่มพื้นที่ชลประทาน บริหารจัดการน้ำ และการป้องกันภัยทางน้ำด้วยการทำงานให้สอดรับกับแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี โดยมีเป้าหมายในการดำเนินโครงการที่จะพัฒนาแหล่งน้ำใน 20 ปีข้างหน้า ให้น้ำมีน้ำต้นทุนประมาณ 13,000 ล้าน ลบ.ม. และเพิ่มพื้นที่ชลประทานประมาณ 19 ล้านไร่

นายประพิศ จันทร์มา รองอธิบดีกรมชลประทาน กล่าวว่า กรมชลประทาน เดินหน้าพัฒนาแหล่งน้ำจากเดิมที่มีอยู่ เพิ่มความจุของอ่างเก็บน้ำและการพัฒนาแหล่งน้ำใหม่ สร้างอ่างเก็บน้ำ สร้างประตูระบายน้ำ หรือการสูบกลับ การผันน้ำข้ามลุ่ม เช่น การผันน้ำลงมาเขื่อนแม่กวง จังหวัดเชียงใหม่ โดยผันจากแม่น้ำแม่แตง และ ไหลผ่านแม่น้ำปิง ผันน้ำมาลงเขื่อนแม่งัดและผันจากแม่งัดลงสู่แม่กวง เพราะการผันน้ำข้ามลุ่มจะช่วยเพิ่มปริมาณน้ำให้เขื่อนแม่กวงได้มากถึงปีละ 160 ล้าน ลบ.ม. และเป็นโครงการที่อยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 1 สำนักพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่      

สำหรับการดำเนินงานก่อสร้างอุโมงค์ส่งน้ำ ระหว่างวันที่ 3 กรกฎาคม-9 กรกฎาคม 2563 ผลงานความก้าวหน้าทั้งโครงการสะสม 53.636% เพิ่มขึ้นจากวันที่ 3 กรกฎาคม 2563 จำนวน 0.708% แยกเป็นผลการดำเนินงานก่อสร้างอุโมงค์ส่งน้ำช่วงแม่แตง-แม่งัด ผลงานการก่อสร้างรวม 50.280% เพิ่มขึ้น 0.397% งานก่อสร้างอุโมงค์ส่งน้ำช่วงแม่แตง-แม่งัด สัญญาที่ 1 ความยาวอุโมงค์รวมทั้งสิ้น 13,600 เมตร บริษัท ไรท์ทัลเนลลิ่ง จำกัด เป็นผู้รับจ้าง ผลงานการก่อสร้าง 67.674% เพิ่มขึ้น 0.230% และงานก่อสร้างอุโมงค์ส่งน้ำช่วงแม่แตง-แม่งัด สัญญาที่ 2 ความยาวอุโมงค์รวมทั้งสิ้น 12,024 เมตร ผลงานการก่อสร้าง 28.689%เพิ่มขึ้น 0.604% บริษัท สยามพันธุ์วัฒนา จำกัด (มหาชน) เป็นผู้รับจ้าง, ผลการดำเนินงานก่อสร้างอุโมงค์ส่งน้ำช่วงแม่งัด-แม่กวง ผลงานรวม 57.607% เพิ่มขึ้น 1.076% งานก่อสร้างอุโมงค์ส่งน้ำช่วงแม่งัด-แม่กวง สัญญาที่ 1 ความยาวอุโมงค์รวมทั้งสิ้น 12,500 เมตรบริษัท อิตาเลียนไทย ดีเวล็อปเมนต์ จำกัด (มหาชน) เป็นผู้รับจ้าง ผลงานการก่อสร้าง 27.670% เพิ่มขึ้น 1.320% และงานก่อสร้างอุโมงค์ส่งน้ำช่วงแม่งัด-แม่กวง สัญญาที่ 2 ความยาวอุโมงค์รวมทั้งสิ้น10,472.683 เมตร

“การเร่งรัดติดตามการก่อสร้างในทุกสัญญามีการดำเนินการอย่างต่อเนื่อง ปัญหาอุปสรรคที่พบในแต่ละสัญญาทั้ง 4 สัญญามีความแตกต่างกัน อาทิ การขุดเจอโพรงถ้ำใต้ดินขนาดใหญ่ การขุดเจอธารน้ำใต้ดิน ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องแก้ปัญหาเป็นรายกรณีไป ทั้งเจ้าหน้าที่กรมชลประทานเอง ทั้งคณะที่ปรึกษา ได้ร่วมกันแก้ไขปัญหาร่วมกับผู้รับจ้าง รวมถึงคณะกรรมการ เร่งรัด ติดตามงานก่อสร้างฯ ได้มีการเร่งรัดติดตามการก่อสร้างอย่างใกล้ชิด และจะมีการรายงานผลการดำเนินงานเป็นระยะอย่างต่อเนื่อง ซึ่งหากเกิดปัญหาจะได้หามาตรการแก้ไขได้ทันเวลาและติดตามการดำเนินงานให้เสร็จตามระยะเวลาที่กำหนดไว้ในสัญญา”

นอกจากนี้ ยังมีโครงการอ่างเก็บน้ำนฤบดินทรจินดา ที่เก็บน้ำได้ประมาณ 295 ล้าน ลบ.ม. หลังสร้างเสร็จสามารถตัดยอดน้ำได้ทำให้น้ำไม่ท่วมอำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร จากเดิมต้องซื้อน้ำมาใช้กับเครื่องมือแพทย์ เพราะน้ำเค็มดันขึ้นสูง แต่ปัจจุบันไม่ต้องซื้อน้ำอีกเลย นอกจากนี้ในหน้าแล้งยังสามารถส่งน้ำไปช่วยพื้นที่การเกษตรได้ประมาณ 100,000 ไร่

ส่วนอีกโครงการหนึ่งที่กำลังดำเนินการ คือ โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยน้ำรีอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์ เป็นหนึ่งในโครงการที่อยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 12 สำนักพัฒนาแห่งน้ำขนาดใหญ่ กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ “อ่างเก็บน้ำห้วยน้ำรี”มีความจุประมาณ 73-75 ล้านลบ.ม. ส่งน้ำเพื่อการเกษตรและอุปโภคบริโภคเพื่อช่วยเหลือราษฎรในพื้นที่แปลงอพยพที่ได้เสียสละที่ดิน เพื่อก่อสร้างเขื่อนสิริกิติ์ และเดือดร้อนจากการขาดแคลนน้ำมามากกว่า 40 ปี และราษฎรได้รับประโยชน์ 9 ตำบล พื้นที่ชลประทาน 53,500 ไร่ บรรเทาปัญหาอุทกภัยในลุ่มน้ำน่าน เป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ของจ.อุตรดิตถ์ โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยน้ำรีอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์ เป็นหนึ่งในโครงการที่อยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 12 สำนักพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่ กรมชลประทาน เมื่อก่อสร้างแล้วเสร็จจะตัดยอดน้ำและเก็บน้ำได้ 

โดยโครงการต่างๆ เหล่านี้ที่กรมชลประทานดำเนินการ สามารถเพิ่มปริมาณน้ำได้อย่างแน่นอน รวมทั้งอีกโครงการที่มีความสำคัญเช่นกัน คือ การบรรเทาอุทกภัยเมืองหาดใหญ่ มีการวางแผนเพิ่มประสิทธิภาพลำคลองเดิม โดยปรับรูปแบบให้ระบายน้ำได้ จาก 465 ลบ.ม./วินาที เป็น 1,200 ลบ.ม./วินาที

นายประพิศ จันทร์มา รองอธิบดีกรมชลประทาน กล่าวต่ออีกว่า ด้านแผนการพัฒนา กรมชลประทาน จะเน้นการพัฒนาแหล่งน้ำตามศักยภาพของลุ่มน้ำ และการน้อมนำศาสตร์พระราชามาปรับใช้คือ ด้านบนจะเป็นการกักเก็บหรือตัดยอดน้ำโดยการสร้างอ่างเก็บน้ำ ตรงกลางจะทำหน่วงน้ำ บริหารจัดการด้วยการขุดขยายคลองและทำอาคารประตูน้ำเป็นช่วงๆ ส่วนปลายน้ำต้องทำให้ไหลลงสู่ทะเลโดยเร็ว โดยวางแผนการดำเนินงานไว้ในทุกภาคของประเทศไทยภายใต้เงื่อนไข คือ จัดหา คือการจัดหาแหล่งน้ำว่ามีพื้นที่ตรงไหนเหมาะสมกับการสร้าง จัดเก็บ คือการพัฒนาแหล่งน้ำว่าควรจัดเจ็บน้ำอย่างไร จัดสรร คือการจัดสรรน้ำให้ทุกๆ คนและทุกภาคส่วนมีน้ำใช้อย่างเพียงพอ จากการดำเนินโครงการต่างๆ ในการพัฒนาแหล่งน้ำที่มีทั้งขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ่นอกเหนือจากความสำเร็จในการเดินตามแผนยุทธศาสตร์ เพื่อการเพิ่มพื้นที่ชลประทานอย่างน้อยปีละ 350,000 ไร่ ตามแผนเพิ่มพื้นที่ชลประทาน 19 ล้านไร่ ภายใน 20 ปี

กรมชลประทานเน้นการทำงานแบบบูรณาการเพื่อความสำเร็จและการปรับตัวในการทำงาน ที่เน้นสร้างประโยชน์เพื่อประชาชนเป็นหลัก แม้อยู่ในช่วงก่อสร้าง แต่ก็เก็บน้ำทุกหยดไว้ได้ด้วยการผันน้ำจากลำคลองเดิมที่มีอยู่มาเก็บกักไว้เพื่อส่งต่อให้กับประชาชนใช้ประโยชน์ทั้งภาคการเกษตร-อุปโภคบริโภคได้ โดยไม่กระทบการก่อสร้างแต่ทำควบคู่กันไป จนเกิดความมั่นคงทางน้ำ การพัฒนาแหล่งน้ำ เพิ่มพื้นที่ชลประทาน บริหารจัดการน้ำและการป้องกันภัยทางน้ำที่มีประสิทธิภาพต่อไป