เป็นที่น่าภาคภูมิที่ปัจจุบันชุดไทยแพร่หลาย และได้รับความนิยมว่าเป็นเครื่องแต่งกายที่สวยงามประณีตสามารถแข่งขันกับชุดประจำชาติของแต่ละประเทศอย่างไม่น้อยหน้าชาติต่างๆ โดยเฉพาะชุดไทยพระราชนิยม

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระราชนิยม เรื่อง การใช้ผ้าไทย มาตั้งแต่ทรงพระเยาว์ เมื่อครั้ง พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราชบรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาฯ ประกาศหมั้น ในครั้งนั้นได้มีสื่อมวลชนชาวต่างประเทศ ขอสัมภาษณ์ ซึ่งพระองค์ ได้ให้สัมภาษณ์ว่า จะสนับสนุน และ ส่งเสริมการแต่งกาย ที่เป็น แบบไทย และพระองค์ก็ได้ทรงปฏิบัติตาม พระราชปณิธาน โดยเมื่อปีพุทธศักราช 2503 พระองค์มีพระราชภารกิจจะต้องตามเสด็จ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทรงเยือน ประเทศสหรัฐอเมริกา
และยุโรปอย่างเป็นทางการ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ค้นคว้าเครื่องแต่งกายไทยสมัยต่างๆ ตั้งแต่สมัยสุโขทัย อยุธยา และรัตนโกสินทร์ นำมาดัดแปลง ปรับปรุงแบบให้เหมาะสมกับปัจจุบัน ทำให้ไทยมีชุดประจำชาติของสตรีที่เรียกว่า ชุดไทยพระราชนิยม

ชุดไทยพระราชนิยม มีทั้งหมด 8 แบบได้แก่ ชุดไทยเรือนต้น ชุดไทยจิตรลดา ชุดไทยอมรินทร์ ชุดไทยบรมพิมาน ชุดไทยจักรี ชุดไทยดุสิต ชุดไทยศิวาลัย และชุดไทยจักรพรรดิ จะเห็นได้ว่าชื่อชุดไทยดังกล่าวล้วนเกี่ยวเนื่องกับพระที่นั่งหรือพระตำหนักซึ่งสอดคล้องกับโอกาสและความเหมาะสมในการใช้เครื่องแต่งกายเหล่านี้

ชุดไทยเรือนต้น เป็นชุดไทยแบบลำลอง ตัดเย็บด้วยผ้าฝ้ายหรือผ้าไหม ลักษณะเป็นซิ่นป้ายยาวจรดข้อเท้า เสื้อคอกลมแขนสั้นสามส่วน ผ่าอก กระดุมห้าเม็ด ใช้เครื่องประดับน้อยชิ้น ใช้โอกาสทำบุญไปวัดหรือ ไปงานมงคลต่างๆ

ชุดไทยจิตรลดา คือชุดพิธีกลางวัน ลักษณะคล้ายชุดไทยเรือนต้น ต่างกันเพียงคอเสื้อมีขอบตั้ง แขนยาวจรดข้อมือ ผ้าซิ่นป้าย เป็นผ้าไหมมีเชิงยกดอกทั้งผืน ใช้เครื่องประดับตามสมควร

ชุดไทยอมรินทร์ มีลักษณะเหมือนชุดไทยจิตรลดา แต่ตัดเย็บด้วยใช้ยกไหมที่มีทองแกมหรือยกทองทั้งตัว ใช้เครื่องประดับสวยงาม ชุดใช้ในงานพระราชพิธี งานกลางคืน

ชุดไทยบรมพิมาน ใช้ในพระราชพิธีกลางคืนเสื้อแขนยาว คอกลมมีขอบตั้ง ซิ่นจีบหน้านาง ตัดเย็บด้วยผ้าไหมมีทองแกม หรือยกทองทั้งตัว ตัวเสื้อและซิ่นอาจตัดเย็บติดเป็นชุดเดียวกันได้ คาดทับด้วยเข็มขัดแบบไทย ใช้เครื่องประดับสวยงาม

ชุดไทยจักรี ใช้ในงานพิธีกลางคืน ท่อนบนเปิดไหล่ข้างหนึ่ง มีสไบสำเร็จ จะปักหรือไม่ปักก็ได้ ตัดเย็บติดกันกับท่อนล่างที่เป็นผ้าซิ่นจีบหน้านาง เป็นผ้ายกทองทั้งตัว หรือยกเฉพาะเชิง คาดทับด้วยเข็มขัดแบบไทย ใช้เครื่องประดับได้งดงามสมโอกาสในเวลาค่ำคืน

ชุดไทยดุสิตใช้ในงานพิธีเต็มยศตอนกลางคืน ตัดเย็บด้วยผ้ายกไหมหรือยกทอง เสื้อคอกลมกว้างไม่มีแขนเข้ารูป ผ้าซิ่นจีบหน้านาง ปักด้วยดิ้นเงินดิ้นทองหรือลูกปัด คาดทับด้วยเข็มขัดไทย

ชุดไทยศิวาลัย ใช้ในพระราชพิธีทั้งกลางวันกลางคืน มีลักษณะเหมือนชุดไทยบรมพิมาน แต่ห่มสะพักทับเสื้ออีกชั้นหนึ่ง ใช้ในงานพระราชพิธี หรืองานพิธีเต็มยศ เหมาะแก่การใช้แต่งช่วงที่มีอากาศเย็น

ชุดไทยจักรพรรดิใช้สวมในพระราชพิธีเต็มยศตอนกลางคืน ท่อนบนเปิดไหล่ข้างหนึ่ง ห่มผ้าสองชั้นชั้นในมักเป็นสไบจีบและห่มสะพักทับ ผ้าซิ่นยกทองจีบหน้านาง ลักษณะเหมือนชุดไทยจักรี คาดเข็มขัด ตกแต่งด้วยเครื่องประดับสวยงาม

ชุดสตรีไทยพระราชนิยม ถือเป็นชุดแต่งกายประจำชาติ ที่นิยมสวมใส่ในหมู่สตรีไทยในปัจจุบันใช้ใน งานพิธี หรือ งานพระราชพิธีต่างๆ เช่น งาน พิธีหมั้น งานพิธี มงคลสมรส เป็นชุดที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่งดงาม เป็นที่ชื่นชอบในสังคมไทยทั่วไปทั้งยังเป็นที่ยอมรับในด้านความงดงามและมีชื่อเสียงไปยังนานาประเทศ

นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างสูงที่ได้รับพระราชทานชุดสตรีไทยพระราชนิยมมาเป็นแบบแผนการแต่งกายประจำชาติสำหรับสตรีไทย ถือเป็นการส่งเสริมเชิดชูศิลปวัฒนธรรมไทยที่ปรากฏเป็นประวัติศาสตร์ของชาติสืบไปชั่วกาลนาน

ชนิตร ภู่กาญจน์