สังคมไทยในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทั้งด้านเศรษฐกิจสังคม การเมือง ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี จากเหตุการณ์ดังกล่าว ผลักดันให้คนไทยมีวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปจากเดิม ทุกวันนี้ คนไทยถูกครอบงำจากอิทธิพลของวัตถุ และปัญหาสังคมทั้งจากโรคระบาด ทั้งสงคราม และเศรษฐกิจ ทำให้คนแก่งแย่งแข่งขันเพื่อความอยู่รอด จึงทำให้เห็นเรื่องขนบธรรมเนียมประเพณี ศีลธรรม และจริยธรรมเป็นเรื่องรองและถึงขั้นละเลยกันเลยทีเดียว การขาดคุณธรรมจริยธรรมในคนไทยทำให้เกิดปัญหาสำคัญที่พบเห็นทั่วไป อาทิ การใช้จ่ายเกินตัว การใช้ความรุนแรงในการแก้ปัญหามีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร ขาดการสำรวม ไม่มีความเคารพผู้ใหญ่ ไม่สนใจศาสนา ฯลฯ ซึ่งทั้งหมดที่กล่าวนี้ เป็นปัญหาที่สังคมกำลังเผชิญอยู่ และจำเป็นอย่างยิ่งที่ทุกฝ่ายจะต้องร่วมมือกันแก้ไขปัญหาสังคมดังกล่าว

จากการพิจารณาธรรมชาติของเด็กระดับประถมศึกษา พวกเขาจะมีความอยากรู้อยากเห็นและเรียนรู้จากเรื่องราวและสิ่งแวดล้อมตัว ดังนั้น การสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมที่เหมาะสมกับเด็กวัยนี้จึงเป็นสิ่งที่เหมาะสม พวกเขาสามารถเรียนรู้สิ่งที่ดีงามนี้ได้เป็นอย่างดี และสามารถใช้เป็นพื้นฐานของจิตใจนำไปสู่การมีพฤติกรรมที่เหมาะสม สิ่งเหล่านี้จะอยู่ในระดับจิตสำนึก ทำให้สามารถควบคุมตัวเองได้ และประพฤติปฏิบัติตัวได้อย่างเหมาะสม ในส่วนของกระทรวงศึกษาธิการได้ให้ทุกสถาบันการศึกษาจัดทำหลักสูตรสถานศึกษาโดย สอดแทรกการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรมไว้ในจุดมุ่งหมายของหลักสูตร โดยการเร่งปลูกฝังคุณธรรมพื้นฐาน 8 ประการแก่เด็กไทย

คุณธรรม 8 ประการ ประกอบด้วยขยัน คือ ความตั้งใจเพียรพยายามทำหน้าที่การงานอย่างต่อเนื่อง สม่ำเสมอ อดทนไม่ท้อเมื่อพบอุปสรรค ความขยันต้องปฏิบัติควบคู่กับการใช้สติปัญญา แก้ปัญหาจนเกิดผลสำเร็จตามความมุ่งหมาย ประหยัด คือ รู้จักเก็บออม ถนอมใช้ทรัพย์สิน หรือใช้สิ่งของแต่พอควรพอประมาณ ให้เกิดประโยชน์คุ้มค่า ไม่ฟุ่มเฟือย ไม่ฟุ้งเฟ้อ ความซื่อสัตย์ คือ ประพฤติตรงไปตรงมา ไม่มีเล่ห์เหลี่ยมมีความจริงใจ ปลอดจากความรู้สึกลำเอียงหรืออคติ มีวินัย คือ การยึดมั่นในระเบียบแบบแผน ข้อบังคับและข้อปฏิบัติ ซึ่งมีทั้งวินัยในตนเองและวินัยต่อสังคม สุภาพ คือ เรียบร้อย อ่อนโยน ละมุนละม่อม มีกิริยามารยาทที่ดีงาม มีสัมมาคารวะ สะอาด คือ ปราศจากความมัวหมองทั้งกาย ใจ และสภาพแวดล้อม มีความผ่องใสเป็นที่เจริญตา ทำให้เกิดความสบายใจแก่ผู้พบเห็น สามัคคี คือ ความพร้อมเพียงกันความกลมเกลียวกัน ความปรองดองกัน ร่วมใจกันปฏิบัติงานให้บรรลุผลตามที่ต้องการ และ มีน้ำใจ คือ เห็นอกเห็นใจเห็นคุณค่าในเพื่อนมนุษย์ มีความเอื้ออาทรเอาใจใส่ ให้ความสนใจในความต้องการ ความจำเป็น ความทุกข์สุขของผู้อื่น และพร้อมที่จะให้ความช่วยเหลือเกื้อกูลกันและกัน

ในส่วนของกระทรวงวัฒนธรรมได้มีบทบาทการขับเคลื่อนการสร้างจริยธรรมและคุณธรรมอย่างต่อเนื่องเสมอมา โดยได้มีโครงการที่สำคัญคือ ชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ขับเคลื่อนด้วยพลังบวร สนับสนุนทุกๆ กิจกรรม ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมปลูกฝังคุณธรรม สร้างคนดี สังคมดี ให้ “คุณธรรมนำการพัฒนา” ที่มีความโดดเด่น 3 ประการ คือคนในชุมชนปฏิบัติตามหลักธรรมทางศาสนา ดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และวิถีวัฒนธรรมไทยที่ดีงาม โดยใช้มิติทางวัฒนธรรมในการสร้างความเข้าใจ เข้าถึงและพัฒนา ร่วมบูรณาการการทำงานกับทุกพื้นที่ โดยใช้กลไกพลังบวรและกลไก ประชารัฐส่งเสริมและพัฒนาชุมชน

ปัจจุบันนี้เกิดเป็นชุมชนคุณธรรมกว่า 22,000 ชุมชนทั่วประเทศ“ในจำนวนนี้เป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบ ชุมชนที่มีความพอเพียง วินัย สุจริต จิตอาสา กว่า 3,000 แห่ง คนในชุมชนเคารพเทิดทูน สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ อยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข มีความ เป็นเครือญาติ เอื้ออาทรแบ่งปัน ไม่มีการทะเลาะวิวาท ไม่มีการลักขโมยลด ละ เลิกอบายมุข ปลอดยาเสพติด และอาชญากรรม มีกลุ่มจิตอาสาทำความดีชีวิตเรียบง่าย รู้จักใช้ รู้จักออม รวมกลุ่มอาชีพสร้างรายได้ เพิ่มให้กับครอบครัว เป็นแหล่งแลกเปลี่ยนเรียนรู้และศึกษาดูงานได้ และคนในชุมชนเป็นเจ้าบ้านที่ดีพร้อมต้อนรับนักท่องเที่ยวและ ผู้มาเยือน

ชนิตร ภู่กาญจน์