แนะปรับ‘ประกันสังคม’เพิ่มทางเลือกเทียบ‘ม.33’ดึงคนสมัครเข้าระบบ-รัฐตั้งกองทุนค้ำแบงก์ปล่อยสินเชื่อแรงงาน
20 กันยายน 2566 รศ.ดร.กิริยา กุลกลการ อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวในสัมมนารับฟังความคิดเห็น รายงานการศึกษาฉบับร่างและข้อเสนอเชิงนโยบายการบริการจัดการกองทุนส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพชีวิตและคุ้มครองแรงงานนอกระบบ ณ รร.เดอะ สุโกศล กรุงเทพฯ ว่า แรงงานในกลุ่มกึ่งนอกระบบ หมายถึงในทางปฏิบัตินั้นมีนายจ้างแม้จะไมได้ถูกเรียกว่านายจ้างก็ตาม เช่น ลูกจ้างทำงานบ้าน ไรเดอร์ขี่มอเตอร์ไซค์ส่งสินค้า พนักงานนวดในร้านนวด แรงงานกลุ่มนี้มีความคล้ายกับแรงงานที่อยู่ในประกันสังคม มาตรา 33
แต่จุดที่แตกต่างคือ แรงงานกึ่งนอกระบบอาจมีนายจ้างได้หลายคน เช่น ไรเดอร์รับงานผ่านแพลตฟอร์มหลายเจ้า หรือลูกจ้างทำงานบ้านเหตุที่ไม่สามารถเข้าประกันสังคม ม.33 ด้วยเหตุผลว่าผู้ตรวจแรงงานไม่สามารถเข้าไปตรวจสภาพการจ้างงานได้ ซึ่งโดยส่วนตัวมองว่าแนวคิด ม.33 ที่แบ่งการจ่ายเงินสมทบจาก 3 ส่วน คือนายจ้าง ลูกจ้างและรัฐ สามารถนำมาปรับใช้ได้ ขณะเดียวกัน การที่แรงงานกลุ่มนี้มีรายได้ไม่แน่นอน ก็เป็นคำถามว่าจะนำมาปรับใช้อย่างไร
“เขามีนายจ้างหลายคนในเวลาเดียวกัน ฉะนั้นก็หักส่วนตรงนี้ในทุกๆ Transaction (การทำธุรกรรม) วันนี้เขาขับรถให้ใคร หรือไปรับจ้างกับนาย ก. นาย ข. นาย ค. เราต้องหักทุก Transaction ตรงนี้เราก็ต้องหาวิธีการที่จะมาทำ เพราะฉะนั้นความถี่มันก็จะถี่เยอะขึ้น แล้วก็เปิดโอกาสให้ไม่ว่าคุณจะมีนายจ้างกี่คนก็ตามระบบมันควรจะทำได้ ฉะนั้นถ้าเราตัดในเรื่องของจะต้องตรวจสอบแรงงานได้ เอากฎหมายคุ้มครองแรงงานออกไปจากการมาผูกกับประกันสังคม ลูกจ้างทำงานบ้านก็สามารถเข้า ม.33 ได้” รศ.ดร.กิริยา กล่าว
รศ.ดร.กิริยา กล่าวต่อไปว่า นอกจากนั้นยังมีกลุ่มที่ไม่มีนายจ้างและรัฐไม่รู้รายได้ กลุ่มนี้จะอยู่กับประกันสังคม ม.40 สิ่งที่น่าคิดคือหากนำ ม.33 ซึ่งดีที่สุดเป็นตัวตั้ง จะเป็นไปได้หรือไม่ที่จะมีสิทธิประโยชน์แบบเดียวกับ ม.33 โดยผู้ประกันตนจ่ายเองทั้งในส่วนของนายจ้างและลูกจ้าง เพราะในกลุ่มแรงงานนอกระบบก็มีหลากหลายตั้งแต่รายได้น้อยไปจนถึงรายได้สูง
แต่การไปกำหนดสิทธิประโยชน์ของ ม.40 ให้น้อย ก็ไม่ถูกใจผู้ที่มีรายได้สูง อาทิ มัคคุเทศก์ เป็นอาชีพหนึ่งที่รายได้ค่อนข้างสูง ซึ่งอยากได้สิทธิประโยชน์แบบ ม.33 แต่ไม่สามารถเข้าได้ จึงน่าจะมีแพ็ตคเกจแบบ ม.33 ให้เป็นทางเลือกกับผู้ที่มีกำลังพร้อมจ่ายเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม สำหรับ ม.40 สิทธิประโยชน์เรื่องเดียวที่ยอมรับว่าทำได้ยากคือเรื่องของการว่างงาน เพราะเป็นเรื่องยากที่จะพิสูจน์ว่าแรงงานกลุ่มนี้ว่างงานเมื่อใด
“บางทีเราอาจจะบอกว่าสวัสดิการต่างๆ มันมีอยู่แล้ว เอาไปทำบัตรทองก็ได้ บัตรทองก็มีอยู่แล้วรักษาพยาบาล แต่การที่เสนอว่าพยายามเอาทุกคนเข้ามาอยู่ใน ม.33 หรืออะไรที่คล้ายๆ ยังไม่รวมกับ ม.33 ก็ได้นะ เป็นนอกระบบคล้ายๆ ม.33 หรือใกล้เคียง จริงๆ แล้วมันเป็นการลดภาระการคลังที่คนมีนายจ้างนายจ้างก็ร่วมจ่าย คนที่กึ่งก็ร่วมจ่ายด้วย มันก็จะไม่ทุกอย่างไปผูกทุกคนถือบัตรทองหมด มันก็จะเป็นภาระทางการคลังค่อนข้างจะเยอะ ฉะนั้นการดึงเอาทุกคนมาเข้าประกันสังคมไม่ว่าจะเรียกมันว่า ม. อะไรก็ตาม ส่วนตัวเห็นด้วยว่าจะทำให้การคลังยั่งยืนขึ้น” รศ.ดร.กิริยา กล่าว
รศ.ดร.กิริยา ยังกล่าวอีกว่า อีกเรื่องหนึ่งที่แรงงานนอกระบบต้องการมากที่สุดแต่ไม่มีในระบบประกันสังคมคือสินเชื่อ แต่แรงงานนอกระบบมักมีรายได้น้อยหรือไม่สม่ำเสมอ ในส่วนนี้ กองทุนส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพชีวิตและคุ้มครองแรงงานนอกระบบ จะทำหน้าที่ปล่อยเงินกู้ แต่เมื่อดูบทเรียนจากสิ่งที่มีอยู่แล้ว เช่น กองทุนเพื่อผู้รับงานไปทำที่บ้าน ก็พบว่าแรงงานเข้าถึงได้ยาก
หรือการที่กระทรวงแรงงานต้องทำหน้าที่วิเคราะห์สินเชื่อและติดตามทวงถามหนี้ ซึ่งบุคลากรในกระทรวงอาจไม่มีความเชี่ยวชาญ ยังมีความท้าทายว่าจะทำอย่างไรให้กองทุนส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพชีวิตและคุ้มครองแรงงานนอกระบบมีความยั่งยืน เพราะแรงงานนอกระบบมีเป็นจำนวนมาก จะคัดกรองคนที่ควรได้รับสินเชื่ออย่างไรเพื่อให้มั่นใจว่าเงินกู้ไปแล้วจะได้กลับคืนเพื่อให้กองทุนมีเงินหมุนเวียน
เรื่องนี้เป็นโจทย์ที่ยากมาก เพราะหากทำได้ง่ายและมีกำไรธนาคารคงปล่อยสินเชื่อเองแล้ว ส่วนข้อสงสัยที่ว่า คณะผู้จัดทำรายงานฉบับนี้เสนอให้กองทุนทำความร่วมมือกับธนาคารเพื่อเข้ามาบริหารจัดการจะเป็นไปได้อย่างไรในการจูงใจ ในเมื่อที่ผ่านมาธนาคารกังวลความเสี่ยงจึงมักไม่ปลอยกู้ให้แรงงานนอกระบบ ประเด็นนี้จริงๆ แล้วไม่ได้ให้ธนาคารเข้าไปบริหารอย่างเต็มรูปแบบเพื่อหวังผลกำไร แต่เป็นการให้ผู้เชี่ยวชาญเข้ามาวิเคราะห์ด้านการเงิน และไม่ใช่จากธนาคารพาณิชย์ทั่วไป แต่เป็นธนาคารเฉพาะ เช่น ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.)
“รัฐอาจจำเป็นต้องสนับสนุน อุดหนุนอะไรอย่างนี้ จริงๆ ถ้าจะเป็นธนาคารพาณิชย์ สมมติมันอาจจะถูกค้ำประกันโดยรัฐ เช่น มีการตั้งกองทุน ที่เรียกว่ากองทุนฟื้นฟูอะไรแบบนี้ ฉะนั้นถ้าเมื่อไรปล่อยกู้แล้วมีปัญหา Bank Backup (ค่าใช้จ่ายกันสำรองธนาคาร) นะ ธนาคารพาณิชย์ก็อาจจะ คืออันนี้มันก็สามารถที่จะลองคิดกันไปได้” รศ.ดร.กิริยา กล่าวในตอนท้าย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี