กทม. ยืนยันเดินหน้าแก้ปัญหาหมา-แมวจรจัดมาโดยตลอดเพื่อป้องกันแพร่โรคพิษสุนัขบ้า รณรงค์ “คิดก่อนเลี้ยง-ดูแลจนตาย” - ทำหมันควบคุมจำนวน-หาบ้านใหม่ให้สัตว์ที่ศูนย์พักพิง

นางภาวิณี รุ่งทนต์กิจ รองผู้อำนวยการสำนักอนามัย รักษาราชการแทนผู้อำนวยการสำนักอนามัย กล่าวกรณีมีข้อสังเกตพบประชาชนทิ้งสุนัขในที่สาธารณะมากขึ้น เสี่ยงต่อการแพร่ระบาดโรคพิษสุนัขบ้า ว่า สถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้าในพื้นที่กรุงเทพฯ ปัจจุบันไม่พบผู้เสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้ามาเป็นเวลา 8 ปีแล้ว โดยพบผู้เสียชีวิตรายสุดท้าย (เมื่อ 7 ก.ย. 2559) ที่เขตบางนา ส่วนข้อมูลในสัตว์ปี 2563 และปี 2564 ไม่พบสุนัขบ้า ปี 2565 พบ 2 ตัว ปี 2566 พบ 15 ตัว และปี 2567พบ 1 ตัว (เมื่อ 5 มี.ค.) ที่เขตหนองจอก ซึ่งพื้นที่พบโรคเป็นเขตรอยต่อกรุงเทพฯ และปริมณฑล ที่ยังคงเป็นพื้นที่เฝ้าระวังและควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า

สำหรับแนวทางการปฏิบัติเมื่อมีรายงานคน หรือสัตว์สงสัยติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า สำนักอนามัย (สนอ.) จะลงพื้นที่โดยประสานความร่วมมือหน่วยงานเกี่ยวข้องในรูปแบบทีมสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว (SSRT) ภายใน 24 ชั่วโมง ระหว่างศูนย์บริการสาธารณสุขในเขตพื้นที่ สำนักงานสัตวแพทย์สาธารณสุข สำนักงานเขต สำนักงานปศุสัตว์พื้นที่กรุงเทพมหานคร และอาสาสมัครสาธารณสุขร่วมกันสอบสวน ควบคุม เฝ้าระวัง และป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ค้นหาผู้สัมผัสและสัตว์สัมผัสโรคฯ เพื่อรับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคฯ ให้ครบตามโปรแกรม ส่วนผลการสำรวจสุนัขและแมวในพื้นที่กรุงเทพฯ โดยอาสาสมัครสาธารณสุขในปี 2567 พบว่า มีจำนวนสุนัขที่มีเจ้าของ 53,991 ตัว แมวมีเจ้าของ 115,827 ตัว สุนัขจรจัด 8,945 ตัว และแมวจรจัด 19,925 ตัว (ข้อมูล ณ 8 ส.ค. 2567)  

ทั้งนี้ กทม. มีนโยบายแก้ไขปัญหาสัตว์จรจัดในพื้นที่กรุงเทพฯ ด้วยการขึ้นทะเบียนสัตว์เลี้ยงตลอดช่วงชีวิต และการแก้ไขปัญหาสัตว์จรผ่านการจัดการอย่างเป็นระบบ โดยมีแนวทางการแก้ไขปัญหาสุนัขและแมวจรจัดซึ่งเป็นสัตว์พาหะนำโรคพิษสุนัขบ้า โดยร่วมกับหน่วยงานเกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ สถาบันการศึกษาภาคเอกชน และมูลนิธิองค์กรต่างๆ เกี่ยวกับสัตว์ อาทิ กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุขสัตวแพทยสภา สมาคมผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์แห่งประเทศไทย คณะสัตวแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยต่างๆ สมาคมสงเคราะห์สัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์ มูลนิธิเพื่อสุนัขในซอย มูลนิธิ SOS Animal Thailand มูลนิธิ The Voice มูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม และมูลนิธิรักษ์แมว บริหารจัดการแก้ไขปัญหาสุนัขและแมวจรจัดอย่างเป็นระบบ ครอบคลุมตั้งแต่ต้นทางถึงปลายทาง ดังนี้ 1.ป้องกันการทอดทิ้งสัตว์มีเจ้าของ โดยขับเคลื่อนการจดทะเบียนสุนัขมีเจ้าของเลี้ยงในพื้นที่กรุงเทพฯ ตามข้อบัญญัติ กทม. เรื่องการควบคุมการเลี้ยง หรือปล่อยสุนัข พ.ศ. 2548 ซึ่งนอกจากจะสามารถติดตามหาเจ้าของเมื่อสุนัขพลัดหลงแล้ว ยังช่วยป้องกันการทิ้งสุนัข รวมทั้งประชาสัมพันธ์สร้างความรู้ความเข้าใจ ในการเลี้ยงสัตว์ที่ถูกต้องเหมาะสม “คิดก่อนเลี้ยง เลี้ยงด้วยความรู้ ดูแลด้วยความรักและรับผิดชอบ และเลี้ยงดู ตลอดจนสิ้นอายุขัย” 

2.ควบคุมการเพิ่มจำนวนเละแก้ไขปัญหาจากสัตว์จรจัด โดยการออกหน่วยสัตวแพทย์เคลื่อนที่ ผ่าตัดทำหมันและฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าเชิงรุกใน 50 เขต ให้บริการที่คลินิกสัตวแพทย์กทม. 8 แห่ง  ผลการดำเนินงานในปีงบประมาณ 2567 ผ่าตัดทำหมันสุนัขและแมว 64,669 ตัว ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า 209,085 ตัว และแก้ไขปัญหาเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับสุนัขและแมว ขับเคลื่อนการสร้างสัตว์ชุมชนเพื่อให้เกิดความมีส่วนร่วมของคนและสัตว์ในการอยู่ร่วมกันในชุมชน โดยดำเนินการผ่าตัดทำหมัน ฉีดวัคซีนป้องกันโรค และปล่อยกลับคืนพื้นที่เดิมโดยไม่เพิ่มจำนวนเมื่อเวลาผ่านไปจำนวนจะลดลงจากการเสียชีวิตตามอายุขัย ตามแนวทาง TNVR (Trap-Neuter-Vaccinate-Return)ซึ่งเป็นการแก้ไขปัญหาสัตว์จรจัดตามหลักสวัสดิภาพสัตว์อย่างยั่งยืน 3.การดูแลสัตว์จรจัดที่เข้ามาในศูนย์ควบคุมและพักพิงสุนัข กทม.ให้เป็นตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ และหาผู้อุปการะให้แก่สัตว์จรจัดแทนการซื้อหาสัตว์ใหม่มาเลี้ยง (Adopt not Shop) โดยร่วมกับเครือข่ายมูลนิธิ สมาคม และชมรมต่างๆ ทำกิจกรรมหาผู้อุปการะสุนัขและแมวจรจัดจากศูนย์ควบคุมสุนัข กทม. ในแคมเปญ “OOH4Paws” ผ่านสื่อโฆษณา เพื่อเพิ่มโอกาสในการหาบ้านใหม่ให้กับสุนัขและแมวจรจัด

นอกจากนี้ สนอ. ยังจัดหน่วยสัตวแพทย์เคลื่อนที่ผ่าตัดทำหมันและฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าเชิงรุกทุกวันทำการและวันหยุดราชการ ประชาชนสามารถติดตามแผนการออกหน่วยฯ ได้ที่เฟซบุ๊ก “กลุ่มควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า สำนักงานสัตวแพทย์สาธารณสุข สำนักอนามัย” และสำนักงานเขตพื้นที่ รวมทั้งลงพื้นที่ร่วมกับชุมชนนำสุนัขและแมวจรจัดเข้ารับการผ่าตัดทำหมัน ฉีดวัคซีนป้องกันโรคฯ และทำสัญลักษณ์ ก่อนปล่อยกลับคืนพื้นที่เดิม เพื่ออยู่ร่วมกับชุมชน พร้อมประชาสัมพันธ์พบเห็นสัตว์จรจัดสงสัย หรือสัมผัส โรคพิษสุนัขบ้า สามารถติดต่อที่ โทร. 02-2487417 หรือสายด่วน กทม. 1555 กรณีสุนัขและแมวจรจัดกัดทำร้ายคนมีพฤติกรรมดุร้าย มีความเสี่ยงไม่ปลอดภัยหรือก่อเหตุเดือดร้อนรำคาญ สามารถติดต่อได้ที่ โทร. 02-3287460