1.เวลาที่ชาวบ้าน ชาวช่องต้องการข้อมูลข่าวสารรายละเอียดของเรื่องที่ต้องการรอมาทั้งเรื่องของตนเองจากส่วนราชการหรือหน่วยงานของรัฐ มักจะเจอปัญหาและอุปสรรคมากมาย โดยเฉพาะจะได้รับคำตอบว่าเป็นเรื่องลับเปิดเผยไม่ได้ ถือหลักปกปิด เปิดเผยเป็นรองให้ไปหาข้อมูลจากคณะกรรมการข้อมูลข่าวสารเอาแล้วกัน เรียกว่าต้องออกแรงตามกฎหมายว่าด้วยข้อมูลข่าวสารของราชการและกฎหมายว่าด้วยข้อมูลส่วนบุคคล

2.ครั้งนี้ เห็นประกาศของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินเกี่ยวกับการเปิดเผยข้อเท็จจริงหรือข้อมูลที่ได้มาจากการทำงานของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน ซึ่งมีหลักเกณฑ์และวิธีการในทางปฏิบัติที่น่าสนใจ ควรนำมาบอกเล่าสู่กันฟัง แม้ว่าจะเป็นแนวทางปฏิบัติของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินและเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานก็ตามและมิได้เป็นเรื่องลับ เพราะมีการเผยแพร่ไปทั่วทุกภาคส่วนของหน่วยงานเลยตามหนังสือที่ ตผ 0009/ว 234 ลงวันที่ 16 ก.ย. 2562 เรื่องคำสั่งสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินที่ 283/2562 สั่ง ณ วันที่ 13 กันยายน 2562

3.เรามาตามไปดูกันนะครับว่า คำสั่งฉบับนี้มีสาระสำคัญโดยสรุปประการใดบ้าง

4.วัตถุประสงค์ของคำสั่งฉบับนี้ ก็เพื่อให้การเปิดเผยหรือเผยแพร่ข้อความ ข้อเท็จจริง หรือข้อมูลที่ได้มาเนื่องจากการตรวจสอบและการปฏิบัติหน้าที่ของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินรวมถึงการให้เอกสารหลักฐาน และการให้ปากคำแก่หน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบเป็นไปอย่างถูกต้อง คล่องตัวและประเด็นสำคัญคือเป็นไปในแนวทางเดียวกัน ผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินจึงกำหนดแนวทางปฏิบัตินี้ไว้ให้ปฏิบัติตาม

5.ประการแรก การเปิดเผยหรือเผยแพร่ต่อสาธารณชน

1) การเปิดเผยข้อมูลที่อยู่ระหว่างการดำเนินการตรวจสอบ ให้เปิดเผยได้เฉพาะกรณี เพื่อประโยชน์ในการระงับความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นแก่ทางราชการ โดยให้ (1) รองผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน (2) ผู้ตรวจเงินแผ่นดิน หรือ (3) ผู้ช่วยผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินที่รับผิดชอบกำกับดูแลสำนักที่รับผิดชอบการตรวจสอบในเรื่องที่จะเปิดเผย เป็นผู้มีอำนาจในการพิจารณาภายใต้เงื่อนไขที่กำหนดไว้ในระเบียบของคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินที่ออกตามความใมาตรา56 (พ.ร.ป.ตรวจเงินแผ่นดิน 2561) แต่การเปิดเผยจะต้องไม่มีลักษณะเป็นการวินิจฉัยว่ามีการกระทำผิดเกิดขึ้นแล้ว

2) การเปิดเผยข้อมูลเรื่องผลการตรวจสอบเสร็จสิ้นแล้ว ให้ (1) รองผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน(2) ผู้ตรวจเงินแผ่นดิน หรือ (3) ผู้ช่วยผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินที่รับผิดชอบกำกับดูแลสำนักที่ตรวจสอบเรื่องที่จะเปิดเผยเป็นผู้มีอำนาจพิจารณาเรื่องที่จะเปิดเผยหรืออาจมอบหมายให้ผู้อำนวยการสำนักที่รับผิดชอบในเรื่องดังกล่าวเปิดเผยแทนก็ได้ทั้งนี้ให้เปิดเผยเฉพาะสรุปผลการตรวจสอบที่เสร็จสิ้นโดยไม่ระบุชื่อบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการกระทำผิด

3) การเปิดเผยข้อมูลตาม (1) และ (2) ข้างต้นมิให้ผู้ใช้บังคับในกรณีที่ผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินมอบหมายให้โฆษกสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินหรือเจ้าหน้าที่อื่นเป็นผู้เปิดเผยข้อมูลเป็นการเฉพาะแล้ว

6.ประการที่สอง การเปิดเผยรายงานผลการตรวจสอบและการให้เอกสารหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบ

1) กรณีเป็นหน่วยงานที่สำนักงานฯ ต้องแจ้งผลการตรวจสอบให้ทราบหรือให้ดำเนินการตามหน้าที่และอำนาจ หากหน่วยงานหรือคณะกรรมการที่หน่วยงานตั้งขึ้นร้องขอข้อมูลรายงานผลการตรวจสอบและเอกสารหลักฐานประกอบการตรวจสอบให้ผู้ช่วยผู้ตรวจสอบเงินแผ่นดินหรือผู้อำนวยการสำนักที่รับผิดชอบในการตรวจสอบเรื่องดังกล่าว เป็นผู้มีอำนาจพิจารณาและตัดสินใจเกี่ยวกับเนื้อหาและสาระสำคัญที่จะเปิดเผย ดังต่อไปนี้

(1) กรณีสำนักงานป.ป.ช. สำนักงานป.ป.ท. สำนักงานกกต. หรือสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ให้มอบสำเนารายงานการตรวจสอบสำเนาเอกสารหลักฐานประกอบการตรวจสอบตามที่ร้องขอ ยกเว้นที่เกี่ยวกับการบริหารภายในของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินห้ามมิให้เปิดเผย

(2) สำนักงานปปง. คณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริง ความรับผิดทางละเมิด คณะกรรมการสอบสวนทางวินัยของหน่วยรับตรวจหรือหน่วยงานที่กำกับดูแล หรือหน่วยงานอื่นที่สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินแจ้งให้ดำเนินการตามหน้าที่และอำนาจให้ส่งมอบสำเนารายงานการตรวจสอบ สำเนาเอกสารหลักฐานประกอบการตรวจสอบตามที่ร้องขอ ยกเว้น บันทึกถ้อยคำพยานบุคคลและเอกสารที่เกี่ยวกับการบริหารงานภายในของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินห้ามมิให้เปิดเผย

(3) หน่วยงานที่ต้องดำเนินการตามคำวินิจฉัยของคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินให้ส่งมอบเฉพาะสำเนาคำวินิจฉัย