ผืนแผ่นดินไทยที่มีขนาดพื้นที่ 5 แสนกว่าตารางกิโลเมตรกำลังประสบปัญหาภัยแล้งอย่างหนักที่สุดในรอบ 60 ปีอยู่ในภาวะที่เรียกว่าปี 2563 นี้มีความรุนแรงของภาวะฝนแล้งอยู่ในระดับที่ 2 สถานการณ์ภัยแล้งคุกคามในหลายพื้นที่กรมอุตุนิยมวิทยาได้แบ่งสถานการณ์ฟ้าฝนแล้วออกเป็น 4 ระดับด้วยกันคือ ระดับ 0 ระดับปกติเป็นระยะติดตามสถานการณ์ ระดับที่ 1 สถานการณ์มีแนวโน้มที่รุนแรงมากขึ้น ระดับที่ 2 มีความรุนแรงหรือคาดว่าจะรุนแรง ระดับที่ 3 เกิดวิกฤติหรืออาจจะเกิดวิกฤติเป็นภัยแล้งอย่างถาวรจนใกล้เป็นทะเลทราย

สถิติที่ทางกรมอุตุนิยมวิทยาทำสถิติปีที่ฝนแล้งจัดมีรายละเอียดระบุว่า ปี 2522 นั้นมีปริมาณฝนตก 1,332.3 มิลลิเมตร ปี 2562 ที่ผ่านมามีปริมาณฝนตก 1342.5 มิลลิเมตร และปี 2535 มีปริมาณฝนตกจำนวน 1,357 มิลลิเมตร ในปี 2563 นี้ มีการพยากรณ์ว่าแผ่นดินไทยจะเกิดภาวะที่เรียกว่าเสี่ยงขาดแคลนปริมาณน้ำอุปโภคและบริโภคลามไปทั่วประเทศ พื้นที่ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออก ภาคตะวันตก และภาคใต้ 54 จังหวัดอยู่ในขั้นไม่มีน้ำมากพอในการอุปโภคและบริโภค และอีก 46 จังหวัด ที่อาจไม่มีน้ำใช้ในการเกษตรกรรม

รัฐบาลได้ให้สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติเป็นหน่วยงานที่ออกมาตรการควบคุมการบริหารจัดการน้ำช่วงฤดูแล้งปีนี้โดยคุมเข้มทุกลุ่มน้ำที่มีการใช้น้ำมากเกินแผนได้แก่ พื้นที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยาควบคุมการปลูกพืชฤดูแล้ง ในและนอกเขตชลประทาน ป้องกันผลกระทบต่อปริมาณน้ำอุปโภคบริโภค ควบคุมการลำเลียงน้ำท้ายอ่างเก็บน้ำ3 แห่ง ได้แก่ เขื่อนภูมิพล จังหวัดตาก และเชียงใหม่ เขื่อนสิริกิติ์ อำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์ และเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ในจังหวัดลพบุรี โดยมีเป้าหมายเก็บน้ำเพื่อรักษาระบบนิเวศและให้ประชาชนได้ใช้น้ำในภาคการเกษตร

ปัจจุบันไทยมีเขื่อนละอ่างเก็บน้ำกระจายไปทั่วประเทศ87 เขื่อน เป็นเขื่อนที่สร้างโดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย 15 แห่ง ได้แก่ภูมิพล จ.ตาก สิริกิติ์ จ.อุตรดิตถ์ ศรีนครินทร์ จ.กาญจนบุรี วชิราลงกรณ จ.กาญจนบุรี สิรินธร จ.อุบลราชธานี จุฬาภรณ์ จ.ชัยภูมิ อุบลรัตน์ จ.ขอนแก่นรัชชประภา จ.สุราษฎร์ธานี แม่งัดสมบูรณ์ชลจ.เชียงใหม่ แม่ปิงตอนล่าง จ.ตาก แม่จางจ.ลำปาง ห้วยกุ่ม จ.ชัยภูมิ ปากมูล จ.อุบลราชธานี บางลาง จ.ยะลา ท่าทุ่งนาจ.กาญจนบุรี และแก่งกระจาน จ.เพชรบุรี

ส่วนเขื่อนของกรมชลประทานสร้างและดูแลมี 72 แห่ง ได้แก่ แม่กวงอุดมธารา สบกาย กีด กิ่วคอหมา กิ่วลมแจ้ห่ม แม่ตุ๋ย แควน้อยบำรุงแดนนเรศวร กำแพงเพชร คลองขลุง คลองโพธิ์ ทับเสลา เจ้าพระยา พระรามหก ป่าสักชลสิทธิ์ กระเสียว แม่กลอง สมอปูน ขุนด่านปราการชลนครนายก พระปรง ลำพระยาธาร พระสทิงคลองสียัด ประแสร์ พลวง ปราณบุรี แก่งกรุง คลองประ พนม ลำพูน คลองนุ่น สินปุน จันดี ลำปังบ้านกรงปินัง บ้านคูระ สายบุรีคลองชี ห้วยยอด ลำตะคอง ลำพระเพลิง ลำมูลบนลำแชะ ลำนางรอง ลำชีน้อย น้ำมูล ห้วยสำราญล่างห้วยละห้า ลำโดมใหญ่ ลำพังชู ลำเสียวน้อย ลำเสียวใหญ่ ลำเดา น้ำเชิญ ลำชีบน ลำชีสอง หนองละหาน ลำปาว ห้วยสายบาตร น้ำเลยห้วยหลวง ห้วยหลวงตอนล่าง ห้วยเสนง หนองหานกุมภวาปี น้ำอูน น้ำพุง ห้วยบางทราย ราษีไศล ห้วยตาเกาว์ใหม่

ส่วนในลุ่มน้ำภาคตะวันออกในพื้นที่โครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออกโดยคาดการณ์ว่าปริมาณน้ำจะไม่เพียงพอในช่วงเดือนพฤษภาคม 2563 รัฐบาลต้องเตรียมหาน้ำมาสำรองโดยการประปาส่วนภูมิภาคและบริษัทอีสท์วอเตอร์ พิจารณาการผันน้ำจากอ่างเก็บน้ำประแกต จ.จันทบุรี มายังอ่างเก็บน้ำประแสร์ จ.ระยอง และเร่งวางท่อส่งน้ำจากอ่างเก็บน้ำหนองปลาไหลมายังสถานีผลิตน้ำมาบยางพร จ.ระยอง และส่งไปยังสถานีผลิตน้ำหนองกลางดง จ.ชลบุรี ให้เสร็จภายในเดือนมกราคม2563 นี้

ทางด้านนายสมเกียรติ ประจำวงษ์ เลขาธิการสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ เผยภายหลังเข้าร่วมประชุมแนวทางการประชาสัมพันธ์สถานการณ์น้ำและการให้ความช่วยเหลือประชาชนว่าการแก้ปัญหาภัยแล้งขณะนี้ เป็นการแก้ปัญหาระยะสั้นเท่านั้นให้ผ่านช่วงภัยแล้งปี 2563 โดยเป็นการแก้ปัญหาน้ำอุปโภคบริโภค และน้ำทางการเกษตร ซึ่งเป็นนโยบายของรัฐบาลที่ต้องการให้ประชาชนต้องมีน้ำพอใช้โดยมอบให้การประปานครหลวงและการประปาส่วนภูมิภาคเตรียมแผนรองรับการขาดน้ำโดยหาแหล่งน้ำมาผลิตน้ำประปาให้พอแก่การอุปโภคและบริโภค

ส่วนน้ำที่ใช้ด้านเกษตรกรรมนั้นกรมชลประทานได้เตรียมน้ำไว้โดยประมาณว่าลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาภาคกลางนั้นมีการปลูกพืชต่างๆ จำนวน 1.6 ล้านไร่ โดยกรมชลประทานมีหน้าที่จะไปหาน้ำมาให้แก่เกษตรกรจัดการ ด้านกรมฝนหลวง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์นั้นเติมน้ำในพื้นที่ด้วยการทำฝนเทียมในจังหวัดระยอง และ 6 จังหวัด ในภาคใต้ที่ฝนตกน้อยได้แก่ กระบี่ สงขลา พัทลุง ตรัง นครศรีธรรมราช และสุราษฎร์ธานี

รัฐบาลได้เตรียมงบประมาณปี 2563 ไว้ถึง60,000 ล้านบาท เพื่อแก้ไขภัยแล้งเพราะหากปล่อยไว้อนาคตประเทศไทยอาจจะมีสภาพเป็นทะเลทรายได้เหมือนหลายๆ ประเทศในแอฟริกาและเอเชียใต้ โดยกรมทรัพยากรน้ำบาดาล ได้งบประมาณ 3,000 ล้านบาท จะนำไปใช้ปรับปรุง ซ่อมแซม บ่อน้ำเดิม รวมถึงขุดเจาะบ่อน้ำบาดาลใหม่ 1,000 บ่อ จะไปดำเนินการตามที่วางไว้ เป็นการเชื่อมโยงแหล่งน้ำดิบโดยเฉพาะโรงพยาบาลเร่งรัดโครงการให้เสร็จภายใน 2 เดือน

พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ได้สั่งผันน้ำให้ทันการกักเก็บน้ำในฤดูฝนปี 2563 ที่จะถึงเนื่องจากฤดูฝนปีนี้จะมีน้ำน้อยคาดว่า 3 เดือน สภาวะน้ำจะปกติซึ่งเกี่ยวไปถึงฤดูแล้งของปี 2564 ต้องเร่งขับเคลื่อนโครงการต่างๆ โดยผู้ที่รับผิดชอบขณะนี้นอกจากนายกรัฐมนตรีแล้ว ก็มีพลเอกประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี,นายสมเกียรติ ประจำวงษ์, นายทองเปลว กองจันทร์อธิบดีกรมชลประทาน, นายศักดิ์ดา วิเชียรศิลป์อธิบดีกรมน้ำบาดาล คณะบุคคลกลุ่มนี้คือผู้ที่รับผิดชอบการแก้ไขปัญหาฝนแล้งอย่างเต็มตัว

ทีมข่าวการเมือง