ในยุคที่ธุรกรรมออนไลน์กลายเป็นหัวใจหลักของการให้บริการ ไม่ว่าจะเป็นการเปิดบัญชีธนาคาร การสมัครสินเชื่อ หรือแม้แต่การเข้าใช้บริการภาครัฐOCR บัตรประชาชนคือเทคโนโลยีสำคัญที่อยู่เบื้องหลังความสะดวกเหล่านี้ แต่เมื่อองค์กรต้องตัดสินใจเลือกโซลูชัน OCR สำหรับใช้งานจริง คำถามหนึ่งที่มักเกิดขึ้น คือควรเลือกใช้ระบบ Open Source ที่ไม่มีค่าใช้จ่าย หรือควรลงทุนกับระบบ Commercial ที่มาพร้อม API และบริการเสริม ?

คำตอบไม่ง่ายนัก เพราะประเด็นไม่ได้อยู่แค่ “ฟรี” หรือ “เสียเงิน” แต่ขึ้นอยู่กับความแม่นยำ การรองรับภาษาไทย ความเร็วในการประมวลผล และความยืดหยุ่นในการปรับแต่ง ซึ่งล้วนมีผลต่อประสิทธิภาพของระบบในระยะยาว

1. ความแม่นยำ

หนึ่งในความท้าทายของ OCR บัตรประชาชน คือโครงสร้างข้อมูลที่มีทั้งภาษาไทยและอังกฤษ เลขประจำตัวประชาชน 13 หลัก ฟอนต์เฉพาะ และตำแหน่งข้อมูลที่เปลี่ยนแปลงเล็กน้อยระหว่างแต่ละรุ่นของบัตร

• Tesseract (Open Source)มีการรองรับภาษาไทยโดยตรง แต่การแยกแยะข้อมูลในฟอร์แมตของบัตรประชาชนยังมีข้อจำกัดสูง โดยเฉพาะเมื่อภาพมีความเบลอ แสงสะท้อน หรือมีคราบ รอยพับ
• Google Vision AI หรือ AWS Textract (Commercial)มักให้ผลลัพธ์ที่แม่นยำกว่าอย่างเห็นได้ชัด โดยสามารถจับ Layout ของเอกสาร และตีความบริบทของข้อมูลได้ดีกว่า แม้ในภาพที่คุณภาพไม่สมบูรณ์

หากเป้าหมายขององค์กรคือความแม่นยำระดับใช้งานจริงได้โดยไม่ต้อง Manual Checking ซ้ำ ระบบ Commercial คือทางเลือกที่เหนือกว่า

2. ความเร็วและการประมวลผลแบบเรียลไทม์

อีกหนึ่งประเด็นที่องค์กรขนาดใหญ่ต้องคำนึงถึงคือ “ความเร็วในการประมวลผล”

• Tesseract แม้จะทำงานได้รวดเร็วในเครื่องเดสก์ท็อป แต่หากนำไปใช้บน Cloud หรือบริการ Web-Based ต้องพัฒนา Interface และระบบต่อเชื่อมเองทั้งหมด ซึ่งอาจเพิ่มภาระทางเทคนิค
• ระบบ Commercial OCR มักมี API ที่รองรับการประมวลผลแบบเรียลไทม์ พร้อมระบบ Cache, Load Balancing และรองรับการประมวลผลจำนวนมากพร้อมกัน (Scalability)

หากธุรกิจมีผู้ใช้งานจำนวนมาก หรือเน้นการใช้งานแบบออนไลน์เรียลไทม์ ระบบ Commercial OCR จะช่วยลดเวลาในการพัฒนาและตอบสนองความต้องการได้ตรงจุดมากกว่า

3. การรองรับภาษาไทยและการจัดการข้อมูลเฉพาะ

แม้หลายระบบ OCR บัตรประชาชน จะรองรับภาษาไทย แต่การรองรับในระดับ “รู้จักภาษา” กับ “เข้าใจบริบทของข้อมูลไทย” เป็นคนละเรื่องกัน

• Tesseractรองรับภาษาไทยแบบพื้นฐาน แต่ต้องใช้เวลาในการฝึกโมเดลและ Preprocess ข้อมูล เช่น การปรับ Contrast การลบพื้นหลัง และการตัดขอบเอกสาร เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดี
• ระบบ Commercialส่วนมากมีโมเดล OCR ที่ได้รับการเทรนกับข้อมูลภาษาไทยจริงจำนวนมาก พร้อมมีฟีเจอร์เช่น Entity Extraction หรือ Smart Labeling ที่สามารถแยกเลขบัตร วันเกิด ที่อยู่ ฯลฯ ได้โดยอัตโนมัติ

            หากข้อมูลจากบัตรประชาชนต้องนำไปใช้ต่อในระบบหลังบ้าน (เช่น CRM, E-KYC) การมีฟีเจอร์รองรับข้อมูลเฉพาะแบบนี้คือจุดได้เปรียบของระบบ Commercial

สรุปจะเลือก OCR บัตรประชาชนแบบไหนดี ?

คำตอบคือขึ้นอยู่กับ “บริบท” ขององค์กร หากเป็นสตาร์ทอัพที่มีทีมพัฒนาเก่ง และต้องการประหยัดค่าใช้จ่ายในระยะเริ่มต้น OCR บัตรประชาชน แบบ Open Source อย่าง Tesseract อาจตอบโจทย์

แต่หากต้องการระบบที่เสถียร แม่นยำ สามารถรองรับผู้ใช้จำนวนมากได้โดยไม่สะดุด ระบบ Commercial OCR คือทางเลือกที่ช่วยให้เดินหน้าได้เร็วกว่า