Motto ของโอลิมปิกสากล มาจาก Henri Didon พระชาว Dominican ที่กล่าวไว้ในปี ค.ศ 1881 ที่งานกีฬาโรงเรียนแห่งหนึ่ง ต่อมาในปี ค.ศ 1894 Pierre de Coubertin ได้เอามาเป็น motto ของโอลิมปิกสากล คือ

“Citius, Altius, Fortius” ซึ่งเป็นภาษาละติน ที่แปลว่า Faster, Higher, Stronger ในภาษาอังกฤษ

ในปี ค.ศ 2021 โอลิมปิกสากลได้เพิ่มคำว่า Communiter ซึ่งแปลว่า Together (ด้วยกัน หรือร่วมกัน)ด้วย จึงกลายเป็น Citius, Altius, Fortius-Communiter หรือ Faster Higher, Stronger-Together

การที่เราจะทำให้นักกีฬาวิ่งเร็วขึ้น กระโดดสูงขึ้นแข็งแรงขึ้น เราต้องอาศัยความรู้ทางด้านวิทยาศาตร์(การกีฬา) มาใช้ในการพัฒนาประสิทธิภาพ (performance) ของนักกีฬาในการออกกำลังกาย การแข่งขัน

วิทยาศาสตร์การกีฬา คือ ศาสตร์ หรือความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์ในทุกๆ ด้านที่เกี่ยวข้องกับการกีฬา ซึ่งประกอบไปด้วยวิชาหลักๆต่างๆ ดังนี้ sports physiology (สรีรวิทยา), sports psychology (จิตวิทยา) nutrition (โภชนาการ), kinesiology หรือการศึกษาทางด้านวิทยาศาสตร์กับการเคลื่อนไหวของมนุษย์ รวมทั้ง biomechanics (ชีวกลศาสตร์), sports medicine (กีฬาเวชศาสตร์), sports technology, sports administration (บริหารจัดการ) ฯลฯ

ประโยชน์หลักๆ ของวิทยาศาสตร์การกีฬา คือ เอาความรู้มาประยุกต์ใช้ให้ประชาชนมีสุขภาพที่ดี มีความสุขสบาย (health and well being)

และการทำให้มีประสิทธิภาพ (performance) มากขึ้นในการออกกำลังกาย แข่งขันกีฬา เล่นกีฬาเพื่ออาชีพ และหรือเพื่อความเป็นเลิศ

ความรู้ต่างๆ ที่ได้มาจากวิทยาศาสตร์การกีฬา เช่น ความรู้ทางด้านการออกกำลังกาย เรื่องโภชนาการ ฯลฯ เป็นส่วนสำคัญของการดูแล สร้างเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค ทั้งนี้ Hippocrates 460-370BC บิดาของวงการแพทย์ชาวกรีก ได้กล่าวไว้เกือบ 2,500 กว่าปีแล้ว ว่าการดูแลสุขภาพที่ปลอดภัยที่สุด คือ การรับประทานอาหารและการออกกำลังกายที่เหมาะสม ไม่มากและไม่น้อยเกินไป ในสมัย Hippocrates มีหลักฐานเชิงประจักษ์ไม่มากเท่าในปัจจุบันนี้ จึงถือได้ว่า Hippocrates สุดยอดมากที่สามารถสรุปได้ถูกต้องมาก ตั้งเกือบ 2,500 ปีมาแล้ว

พอสรุปได้ว่าการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ คือ การทำให้หัวใจ ปอด ระบบหมุนเวียนโลหิตแข็งแรง นั่นก็คือ การใช้กล้ามเนื้อกลุ่มใหญ่ เช่น แขน หรือขา หนึ่ง-อย่างต่อเนื่องและนานพอ คือ 30-60 นาที สอง-หนักพอ คือ ทำให้หัวใจเต้นเข้าเป้าๆ คือ ประมาณ 70% ของความสามารถสูงสุดที่หัวใจจะเต้นได้ หรือ maximal heart rate, MHR วิธีคำนวณ MHR คือ เอา 220-อายุปี เช่น MHR ของคนอายุ 40 ปี คือ 220-40 คือ 180 แต่คนที่มีอายุ 40 ปีควรออกกำลังกายให้หัวใจเต้นประมาณ 70% ของ 180 ซึ่งก็คือ 126 ครั้งต่อนาที และสาม-ออกกำลังกายอย่างน้อย 5 ครั้งต่อสัปดาห์ (WHO)

นอกจากการออกกำลังกายตามข้างบนนี้ที่เรียกกันว่า aerobic หรือ cardio แล้ว ยังควรออกกำลังกายอีก 3 วิธี เพื่อให้ร่างกายมีความสมบูรณ์ที่สุด นั่นก็คือ สอง การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อ หรือ resistance training ซึ่งควรออกกำลังเสริมทุกกล้ามเนื้อของร่างกาย สัปดาห์ละ 2 ครั้ง ทั้งนี้เพราะว่าตั้งแต่อายุประมาณ 40 ปีร่างกายจะสูญเสียกล้ามเนื้อ (และฮอร์โมนเพศชาย testosterone) ปีละ 1% ถ้าไม่มีการออกกำลังกายกล้ามเนื้อ เมื่อสูงอายุจะสูญเสียกล้ามเนื้อเป็นจำนวนมาก จะมีผลไม่ดีต่อสุขภาพ เช่น หกล้มง่าย และนำมาสู่การบาดเจ็บต่างๆ เช่น กระดูกหัก

สาม คือ การออกกำลังกายด้วยการยืดตัว กล้ามเนื้อ เอ็น เอ็นข้อต่อ เพื่อป้องกันการยืดติดของไหล่ คอ แขน หลัง ฯลฯ และสี่ คือ การออกกำลังกายเพื่อการทรงตัว หรือ balancing exercise เพื่อป้องกันการหกล้ม ซึ่งพบบ่อยเมื่อสูงอายุ

และการรับประทานอาหารที่เหมาะสม ถูกต้อง หลักๆ คือ การรับประทานอาหารหนักไปทาง พืช ผัก ผลไม้ ปลาทะเล ปลาน้ำจืด ไก่ที่ไม่มีหนัง ถั่ว เต้าหู้ เห็ด ควร
รับประทานผักทุกชนิด หลากหลายสี งดหรือลดการกินหวาน เค็ม มัน ไม่กินของหวาน น้ำหวาน เนื้อแดง(วัว หมู แพะ แกะ) เนื้อแปรรูป มัน หนังสัตว์บก ฯลฯ

โดยอาศัยการออกกำลังกายและคุมอาหารให้ BMI ไม่เกิน 23 ในผู้ใหญ่ และพุงชายหญิงไม่เกิน 90, 80 ซม.ตามลำดับ (BMI หรือ Body Mass Index หรือดัชนีมวลกาย คือ น้ำหนักตัวเป็นกิโลกรัม หารด้วยความสูงเป็นเมตรกำลังสอง)

และไม่ควรสูบบุหรี่ ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ หรือดื่มไม่เกิน 2 หน่วยแอลกอฮอล์ต่อวัน ของหน่วยแอลกอฮอล์ของสหราชอาณาจักร (UK) ทั้งชายหญิง มีเพศสัมพันธ์ที่ปลอดภัย ไม่ใช้สารเสพติด ตรวจร่างกายทุกปี หรือตามแพทย์แนะนำ รวมทั้งตรวจคัดกรองหาโรคตามแนวทางเวชปฏิบัติต่างๆ เช่น โรคมะเร็งเต้านม ปากมดลูก ลำไส้ใหญ่ ฯลฯ

ถ้าสามารถปฏิบัติตามนี้ได้จริงๆ จะสามารถลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคที่ไม่ติดต่อ (NCDs-non communicable diseases) ที่ปกติเป็นสาเหตุทำให้ชาวโลก
เสียชีวิตถึง 74% ของการเสียชีวิตทั้งหมด (WHO) ลงได้อย่างมากมาย จะช่วยทำให้ประชาชนอายุยืนยาวขึ้น และอย่างมีคุณภาพ คือ จะ “add years to life, และ life to years”