สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า (สนค.) กระทรวงพาณิชย์ จัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายเพื่อพัฒนาการค้าสินค้าปาล์มน้ำมันของไทย สร้างมูลค่าเพิ่ม และเพิ่มขีดความสามารถการแข่งขัน ในเวทีการค้าโลก มุ่งหวังยกระดับให้การค้าปาล์มน้ำมันเป็นกลไกสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจและยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตรกรไทยได้อย่างยั่งยืน

นางสาวณัฐิยา สุจินดา รองผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า (รอง ผอ.สนค.) กล่าวภายหลังเป็นประธานเปิดงานสัมมนาเผยแพร่ผลการดำเนินโครงการจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายการสร้างเสถียรภาพและความเข้มแข็งทางการค้าสินค้าปาล์มน้ำมัน ในวันพุธที่ 23 กรกฎาคม 2568 ณ โรงแรมอีสติน แกรนด์ พญาไท ว่า สนค. เล็งเห็นแนวโน้มความต้องการน้ำมันพืชของโลกที่เติบโตต่อเนื่อง และไทยมีศักยภาพในการผลิตสินค้าปาล์มน้ำมัน จึงเป็นโอกาสสำคัญในการขยายตลาดและยกระดับการค้าสินค้าปาล์มน้ำมันของไทย

ข้อมูลจากกระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา (USDA) พบว่า การบริโภคน้ำมันปาล์มโลก ในปี 2567/68 คาดว่าจะขยายตัว 4.30% เทียบกับปีก่อนหน้า และมีอัตราการเติบโตเฉลี่ย (CAGR) ช่วง 5 ปีที่ผ่านมา (ปี 2563/64 – 2567/68) อยู่ที่ 1.57% ต่อปี ได้แรงหนุนหลักจากภาคอุตสาหกรรมที่เติบโต 2.93% และการบริโภคเพื่อการประกอบอาหารที่เติบโต 0.95% ไทยเป็นผู้ผลิตน้ำมันปาล์มอันดับ 3 ของโลก รองจากอินโดนีเซีย และมาเลเซีย มีปริมาณผลผลิต 3.70 ล้านตัน คิดเป็น 4.65% ของการผลิตโลก และจากฐานข้อมูล Trademap ไทยส่งออกปาล์มน้ำมัน น้ำมันปาล์ม และน้ำมันเมล็ดในปาล์ม เป็นอันดับ 4 ของโลก (พิกัดศุลกากร 1207.10 1511.10 1511.90 1513.21 และ 1513.29) มีมูลค่า 1,057.28 ล้านเหรียญสหรัฐ คิดเป็น 2.36% ของมูลค่าการส่งออกของโลก ขยายตัว 11.04% จากปีก่อนหน้า ตลาดส่งออกสำคัญ ได้แก่ อินเดีย (72.25%) มาเลเซีย (11.79%) และเมียนมา (9.19%)

ปัจจุบันการผลิตปาล์มน้ำมันของไทยเผชิญความท้าทายหลายด้าน ทั้งจากปัจจัยภายนอกและภายในประเทศ ไม่ว่าจะเป็นด้านการบริโภค ที่ผู้บริโภคให้ความสำคัญกับความปลอดภัยและสุขภาพ จึงส่งผลให้ผู้ประกอบการต้องปรับผลิตภัณฑ์ให้ตรงกับความต้องการของตลาด ด้านมาตรฐานการผลิตอย่างยั่งยืน ผู้บริโภคให้ความสำคัญในประเด็นสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนมากขึ้น ขณะที่การผลิตปาล์มน้ำมันตามหลักการ Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) ซึ่งเป็นมาตรฐานความยั่งยืนระดับโลก มีต้นทุนในการขอรับรองมาตรฐาน

ที่ค่อนข้างสูง รวมทั้งมาตรการ EU Deforestation Regulation (EUDR) ล้วนส่งผลกระทบต่อผู้ประกอบการ

และเกษตรกรไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ด้านการผลิต เป็นความท้าทายสำคัญ ที่ต้องพัฒนาคุณภาพผลผลิตปาล์มน้ำมันให้มีเปอร์เซ็นต์น้ำมันสูง ซึ่งมีภาคส่วนที่เกี่ยวข้องทั้งเกษตรกร คนตัดปาล์ม ลานเท และโรงสกัด ที่จะต้องร่วมมือกันผลิตปาล์มน้ำมันและน้ำมันปาล์มคุณภาพ เพื่อให้ราคาปาล์มน้ำมันและน้ำมันปาล์มของไทยมีเสถียรภาพเพิ่มมากขึ้น

การดำเนินโครงการฯ ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา วิเคราะห์ และจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย แนวทางการสร้างเสถียรภาพ โอกาสและศักยภาพการแข่งขันทางการค้าให้กับสินค้าปาล์มน้ำมัน โดยมีกิจกรรมต่าง ๆ ทั้งการลงพื้นที่เก็บข้อมูลจากภาคส่วนที่เกี่ยวข้องตลอดห่วงโซ่อุปทาน การจัดประชุมเชิงปฏิบัติการระดมความเห็น การศึกษาแนวทางปฏิบัติที่ดีของประเทศต้นแบบอินโดนีเซียที่เป็นผู้นำด้านการผลิตและการค้าปาล์มน้ำมันของโลก รวมทั้งการจัดงานสัมมนาเผยแพร่ผลการดำเนินโครงการฯ และรับฟังความคิดเห็นต่อร่างข้อเสนอเชิงนโยบาย การสร้างเสถียรภาพและความเข้มแข็งทางการค้าสินค้าปาล์มน้ำมัน

นอกจากนี้ ยังได้จัดทำฉากทัศน์ภาพอนาคต (Foresight) ปาล์มน้ำมัน โดยวิเคราะห์ คาดการณ์ปัจจัยและแนวโน้มทิศทางการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้นต่อการค้าปาล์มน้ำมันและอุตสาหกรรมน้ำมันปาล์ม สำหรับเป็นข้อมูลให้ผู้ที่เกี่ยวข้องในห่วงโซ่อุปทานสามารถเตรียมความพร้อมในการปรับตัว วางแผนนโยบาย และกำหนด กลยุทธ์การดำเนินงานต่อไป โดยพบว่าการเปลี่ยนผ่านทางเทคโนโลยี และความจำเป็นด้านความยั่งยืน เป็นปัจจัยหลักที่มีอิทธิพลสูงและขับเคลื่อนปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อภาพอนาคตปาล์มน้ำมันและน้ำมันปาล์มไทย

รอง ผอ.สนค. กล่าวทิ้งท้ายว่า จากการศึกษาฯ มีข้อเสนอเบื้องต้น เช่น ต้องให้ความสำคัญกับการผลิตผลปาล์มคุณภาพเพื่อให้ได้ทะลายใหญ่ น้ำหนักดี มีเปอร์เซ็นต์น้ำมันสูง ซึ่งจะเกิดประโยชน์ต่อทั้งเกษตรกรและโรงงานสกัดน้ำมันปาล์ม นอกจากนี้ ควรพัฒนาระบบเชื่อมโยงฐานข้อมูลการผลิตปาล์มและปริมาณทั้งประเทศ เพื่อใช้ประโยชน์ในการวางแผนเชิงนโยบาย การผลักดันการต่อยอดน้ำมันปาล์มสู่อุตสาหกรรมโอลีโอเคมีเพิ่มขึ้น ในระยะยาว ตลอดจนหาตลาดศักยภาพรองรับสินค้าปาล์มน้ำมันที่ได้รับมาตรฐานปาล์มน้ำมันยั่งยืน

ทั้งนี้สนค. จะนำข้อมูลและความเห็นจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกภาคส่วนไปวิเคราะห์ประมวลผลและจัดทำรายงานการศึกษา ฉบับสมบูรณ์ พร้อมจัดทำเอกสารเผยแพร่ผลการดำเนินโครงการฯ เพื่อเผยแพร่ผลการจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย

การสร้างเสถียรภาพและความเข้มแข็งทางการค้าสินค้าปาล์มน้ำมัน ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำไปใช้ประโยชน์เพื่อพัฒนาศักยภาพสินค้าเกษตรไทยให้มีมูลค่าสูง เติบโตและแข่งขันได้อย่างยั่งยืนในตลาดโลกต่อไป

- 030