การที่สหรัฐอเมริกา ประกาศขึ้นภาษีสินค้านำเข้ากับทุกประเทศ และเก็บในอัตราที่สูงโดยเฉพาะกับประเทศที่ได้ดุลการค้าสหรัฐจำนวนมากนั้น นอกจากความจำเป็นที่ต้องทำ (แม้จะทำให้การค้าโลกปั่นป่วน) เพราะถ้าปล่อยไปเช่นนี้ความเชื่อมั่นในเงินสกุลดอลลาร์สหรัฐก็จะลดลงเรื่อยๆ จนในที่สุดระบบเศรษฐกิจสหรัฐก็ล่มสลาย เพราะสหรัฐฯคือลูกหนี้รายใหญ่ที่สุดของโลกนี้...อีกนัยหนึ่งการที่สหรัฐฯเรียกแต่ละประเทศเข้ามาเจรจาต่อรองเป็นรายประเทศ ทำให้คิดได้ว่านี่คือจุดเริ่มต้นของการสิ้นสุดลงสำหรับยุค “โลกาภิวัตน์” แล้วใช่หรือไม่ กรอบการค้าแบบพหุภาคีต่อจากนี้จะไม่มีความสำคัญอีกแล้วใช่หรือไม่

ความเข้มข้นของสงครามการค้าระหว่างจีนกับสหรัฐฯที่เพิ่มขึ้น ณ ขณะนี้มันส่งสัญญาณอะไร...การที่จีนควบคุมการส่งออก“แร่หายาก” ซึ่งเป็นที่ต้องการอย่างมากสำหรับอุตสาหกรรมไฮเทคโนโลยีของสหรัฐฯ และจีนพยายามจะพัฒนาอุตสาหกรรมชิพของตัวเองขึ้นมาโดยเร็ว...ขณะที่สหรัฐฯตอบโต้ด้วยการขึ้นภาษีสินค้าจีนอีก 100% ควบคุมการขายชิพให้กับบริษัทเทคโนโลยีของจีน และพยายามจะหาแหล่งผลิต“แร่หายาก”ของตัวเอง (อย่างที่เคยหวังไว้ในยูเครน)..สิ่งเหล่านี้กำลังบอกอะไรให้โลกรู้...มันคือการส่งสัญญาณว่าโลกนี้กำลังจะแบ่งขั้ว และบีบให้ประเทศขนาดกลางประเทศขนาดเล็กต้องเลือกข้างใช่หรือไม่...หรือนี่คือการส่งสัญญาณว่าต่อจากนี้...มันจะเป็นยุคของการ“ต่างคนต่างอยู่” จะไม่มีการพึ่งพากันทางเศรษฐกิจ เหมือนในยุคโลกาภิวัตน์อีกแล้วใช่หรือเปล่า

เมื่อยักษ์ทางเศรษฐกิจของโลกเบอร์ 1 (สหรัฐฯ) กับ เบอร์ 2 (จีน) เลือกเดินเส้นทางนี้...ประเทศขนาดกลางอย่างประเทศไทย ก็ใช่แค่ว่าจะทำได้แค่จับตามอง แล้วก็เล่นบทไผ่ลู่ลม ที่เอียงไปทางโน้นที ทางนี้ที แล้วแต่ว่าฝั่งไหนจะทำให้ประเทศไทยได้ประโยชน์เท่านั้น...แต่ไทยต้องมองไปถึงจุดที่ต้องทำอย่างไรให้“เราอยู่ได้ด้วยตัวเอง” แล้ว

ทุกวันนี้โครงสร้างเศรษฐกิจไทยนั้นพึ่งพาคนอื่นเป็นหลัก...ส่งออก ที่มีขนาดใหญ่ถึง 60% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (จีดีพี) ก็ต้องหวังพึ่งความเป็นไปของการค้าโลก...ภาคการท่องเที่ยว (20% ของจีดีพี) ก็ต้องหวังพึ่งนักท่องเที่ยวต่างชาติ...การลงทุนภาคเอกชน (10-15% ของจีดีพี) ก็ต้องหวังพึ่งเม็ดเงินลงทุนจากต่างชาติอีกเช่นกัน...

ประเทศไทยถ้าจะอยู่ได้ด้วยตัวเองในวันที่มันต้องอยู่ให้ได้ด้วยตัวเอง...ก็ถึงเวลาแล้วที่จะต้องเลือกและกำหนดวิสัยทัศน์ของประเทศ ในมันถูกต้องและเป็นสิ่งที่เราทำได้จริงๆ เสียที...จะเป็น“ครัวโลก”...จะเป็นศูนย์กลางของอะไรๆๆ...ก็เลือกให้มันถูกให้มันเหมาะกับประเทศ...แล้วก็เลือกเสียที แล้วก็วางโรดแมป ว่าจะต้องอะไรบ้างเพื่อให้มันเดินไปถึงจุดนั้นให้ได้...เวียดนาม อยู่ในยุคสงครามภายในมายาวนานกว่า 20 ปี...วันนี้เวียดนามได้แซงหน้าไทยไปแล้วหลายด้าน...ทั้งด้านสังคม เศรษฐกิจ การศึกษา ฯลฯ และตอนนี้เวียดนามได้จะประกาศวิชั่นของประเทศและกำหนดยุทธศาสตร์ของชาติไปแล้ว พร้อมทั้งลงมือปฏิรูปโครงสร้างประเทศครั้งใหญ่ไปหลายด้านแล้ว...ส่วนไทยยังคงจมปลักอยู่กับเรื่อง...คนรักชาติ คนชังชาติ...อยู่นั่นเอง...ขืนเป็นอยู่อย่างนี้ต่อไป...อย่าว่าแต่จะไปแข่งกับใครเลย จะอยู่ได้ด้วยตัวเองก็ยังทำไม่ได้ด้วย

พงษ์พันธุ์