ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว ความเข้าใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมก็แพร่หลายไปด้วยเช่นกัน หนึ่งในประเด็นที่ถูกนำมาถกเถียงกันอย่างต่อเนื่องคือ เรื่องของชาวขอมโบราณและชาวกัมพูชาปัจจุบัน

ขอมคือใคร?

ชาวขอมเป็นกลุ่มชาติพันธุ์โบราณที่มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เป็นประเทศไทยในปัจจุบัน ชาวขอมเป็นผู้สร้างปราสาทหินและสถาปัตยกรรมโบราณที่งดงามมากมาย แสดงให้เห็นถึงอารยธรรมที่เจริญรุ่งเรืองในอดีต   

ชาวขอมมีราชวงศ์กษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ คือ ราชวงศ์มหิธรปุระ (พ.ศ. 1623-1879) ซึ่งมีกษัตริย์เชื้อสายอินเดียที่มีชื่อเสียงหลายพระองค์ เช่นพระเจ้าสุริยะวรมัน และพระเจ้าชัยวรมัน ที่สร้างปราสาทหินขนาดใหญ่ไว้ทั่วดินแดน  โดยมีพระเจ้าชัยวรมันที่ 9 เป็นกษัตริย์องค์สุดท้ายของราชวงศ์ขอม

อย่างไรก็ตาม ชาวขอมในฐานะกลุ่มชาติพันธุ์ได้สูญสลายไปจากประวัติศาสตร์เนื่องจากการปฏิวัติที่อ้างว่านำโดยพระเจ้าแตงหวาน ซึ่งเป็นคนสวนปลูกแตงที่ใช้หอกแทงสังหารพระเจ้าชัยวรมันที่ 9 ใน พ.ศ.1879 รวบรวมกำลังทาสและประชาชน เข้ายึดอำนาจอาณาจักรพระนคร แล้วขึ้นครองราชย์เป็น พระบาทภมรเตง อัญศรีสุริโยพันธ์ที่ 1 (ព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌ទី១) หรือพระบาทพระองค์ชัย  สถาปนาราชวงศ์ตรอซ็อกผแอมที่เป็นต้นราชวงศ์นโรดมของกษัตริย์เขมรยุคปัจจุบัน  โดยได้นำพระแสงหอกลำแพงชัยมาเป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์

พงศาวดารเขมร ฉบับนักองค์เอง (Neak Oang Eng Chronicle) บันทึกเรื่องของนายแตงหวาน (Teang Hoang)ไว้ว่า  “นายแตงหวานเป็นชาวสวนธรรมดาที่ปฏิวัติยึดอำนาจจากพระเจ้าชัยวรมันที่ 9โดยใช้กำลังจากพวกทาสและชาวนา”

เมื่อหมดสิ้นราชวงศ์มหิธรปุระ   การสร้างปราสาทหินต่างๆ ก็ยุติลง  ปราสาทนครวัดถูกทิ้งร้างมีป่าปกคลุม  จนกระทั่งมีชาวฝรั่งเศสมาค้นพบแล้วกระจายข่าวสู่ชาวโลก             

ปราสาทหินและโบราณสถานที่ชาวขอมโบราณสร้างไว้ แสดงให้เห็นถึงความเชี่ยวชาญทางสถาปัตยกรรมและศิลปกรรม ซึ่งมีเอกลักษณ์ที่แตกต่างจากของชาวเขมรปัจจุบัน  อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันในพื้นที่เหล่านี้ โดยเฉพาะจังหวัดลพบุรี ไม่มีชาวขอมเหลืออยู่แล้ว มีเพียงคนไทยที่อาศัยอยู่ เนื่องจากชาวขอมได้สูญหายไปจากประวัติศาสตร์เป็นเวลานานแล้ว

ถึงแม้จะมีคนกลุ่มหนึ่งที่พูดภาษาเขมรได้  แถบชายแดนจังหวัดบุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ  เช่นตระกูล ชิดชอบ  หรือมูลศาสตร์สาทร  แต่ก็เป็นคนไทย ไม่ใช่คนกัมพูชา

คนเขมรปัจจุบันเป็นลูกผสมหลายเชื้อสายเผ่าพันธุ์ เช่นพวก จาม ไทย ชวา มอญ  ลาว จีน มอญ และชนเผ่าพื้นเมืองต่างๆ เช่น กูย  บรู  กะลิง พนอง ตำปูน สตึง โดยได้ผ่านการสู้รบกวาดต้อนเชลยศึก สังหารฝ่ายตรงข้าม และฆ่าล้างเผ่าพันธุ์หลายครั้งหลายหน   เช่น สงครามกับจามปาสมัยก่อนสร้างนครวัดสมัยพุทธศตวรรษที่ 17   การล้มล้างราชวงศ์มหิธรปุระ โดยราชวงศ์ตระซ๊อคประแอม ตอนปลายพุทธศตวรรษที่ 18   การถูกโจมตีโดยกองทัพสยามสมัยกรุงศรีอยุธยา สมัยพุทธศตวรรษที่ 20   การถูกทิ้งระเบิดโดยสหรัฐอเมริการะหว่างสงครามเวียดนาม ช่วงพ.ศ. 2508-2516  การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ 3 ล้านคนของเขมรแดง ช่วงพ.ศ. 2518 ถึง 2522 และการโจมตีกวาดล้างเขมรแดงของฮุนเซนและทหารเวียดนาม  พ.ศ. 2521 ถึง 2522 ทำให้เป็นที่น่าสงสัยว่าจะมีคนเชื้อสายขอมโบราณพวกที่สร้างปราสาทหิน เหลือรอดอยู่ในกัมพูชาปัจจุบันสักกี่คน

โดย   สุริยพงศ์

ขอบคุณภาพจากเพจเฟสบุ๊ก พระธาตุภูเพ็ก สกลนคร