ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับกัมพูชามีทั้งความร่วมมือและความตึงเครียดมายาวนาน โดยในปีพ.ศ.  2568 ความขัดแย้งระหว่างสองประเทศกลับมาเกิดอีกครั้งจากหลายปัจจัย บทความนี้จะวิเคราะห์สาเหตุ ผลกระทบปัจจุบัน และคาดการณ์ล่วงหน้าสิ่งที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต รวมถึงสมมติเหตุการณ์ร้ายแรงที่สุด (Worst-Case Scenario) เพื่อทำความเข้าใจและเตรียมรับมือ  

ข้อพิพาทเรื่องชายแดนไทย กัมพูชา เริ่มขึ้นเพราะกรณีเขาพระวิหารที่ศาลโลกตัดสินให้เป็นของกับพูชาเมื่อพ.ศ. 2505  ต่อมาพ.ศ. 2528-2530 มีการปะทะกันด้วยปืนใหญ่ที่ช่องบก  ความตึงเครียดทวีเพิ่มขึ้น ในวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2568 เมื่อทหารไทยไปห้ามนักท่องเที่ยวกัมพูชาไม่ให้ร้องเพลงชาติเขมรที่ปราสาทตาเมือนธม  ทหารเขมรมาขุดสนามเพลาะ ใกล้ช่องบก  และมีการปะทะกัน ทำให้ทหารกัมพูชาเสียชีวิตไป 1 คน ฝ่ายกัมพูชาได้นำเรื่องเขตแดนไปฟ้องศาลโลก  แต่ฝ่ายไทยปฏิเสธไม่ยอมรับอำนาจศาลโลกเพราะเกรงจะต้องเสียดินแดนเหมือนกรณีเขาพระวิหาร    7 มิถุนายน 2568 ทหารไทยออกคำสั่งจำกัดเวลาผ่านเข้าออกด่านชายแดน แล้วต่อมาเพิ่มมาตรการเป็นการปิดชายแดนห้ามคนและพาหนะทุกชนิดผ่านตลอดชายแดน คืออุบลราชธานี  ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ สระแก้ว จันทบุรี และตราด   กัมพูชาตอบโต้ด้วยการงดซื้อน้ำมันเชื้อเพลิงและสินค้าไทย   

1. สาเหตุของความขัดแย้ง  ความตึงเครียดในปี พ.ศ.  2568 เกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ได้แก่:  

1.1 ข้อพิพาทด้านเขตแดน   บริเวณปราสาทพระวิหาร   ช่องบก ปราสาทตาเมือน ตาควาย   เกาะกูด  และพื้นที่ทับซ้อนทางทะล 

1.2 ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ     แหล่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทย   รายได้จากคาสิโนและคอลเซนเตอร์ในกัมพูชา      

1.3   อิทธิพลมหาอำนาจ .. การที่กัมพูชามีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับจีน ทำให้สหรัฐอเมริกาไม่พอใจ   

1.4  กระแสต่อต้านทักษิณ ...กลุ่มที่ไม่พอใจ ต่อต้านทักษิณ ชินวัตร  เช่นพวก สนธิ ลิ้มทองกุล  จตุพร พรหมพันธุ์  ได้ตามไปต่อต้านฮุนเซนและกัมพูชาด้วยจนมีการกล่าวคำก้าวร้าวว่า  “ ถ้ามีอำนาจจะบุกยึดเขาพระวิหาร  พระตะบอง เสียมเรียบ”   ทำให้ฮุนเซนโกรธแค้นมาก

2. ผลกระทบในปัจจุบัน    ความขัดแย้งครั้งนี้ส่งผลต่อทั้งสองประเทศในหลายด้าน:  

2.1 ความมั่นคง: การเพิ่มกำลังทหารตามแนวชายแดน และการปะทะเล็กๆ น้อยๆ ที่อาจทำให้ประชาชนวิตกกังวล  

2.2 เศรษฐกิจ: การปิดพรมแดนของไทย 798 กิโลเมตร   ทำให้ การค้าชายแดนหยุดชะงัก โดยเฉพาะจุดผ่านแดนสำคัญ เช่น อรัญประเทศ-ปอยเปต   ตราด-เกาะกง  และ  สุรินทร์ -โอร์สเม็ด    ส่งผลต่อรายได้ของพ่อค้าและประชาชน บ่อนคาสิโนชายแดนไทย กัมพูชาเกือบต้องปิดตัวลง  ตัดรายได้สำคัญของผู้นำกัมพูชา  

2.3 สังคม: ความรู้สึกชาตินิยมที่พุ่งสูงขึ้นทั้งสองฝ่าย นำไปสู่การเหยียดเชื้อชาติหรือความเกลียดชังระหว่างประชาชน   ซึ่งอาจลุกลามแบบที่ มีการเผาสถานทูตไทยในกัมพูชา ในพ.ศ. 2546

2.4 การท่องเที่ยว: นักท่องเที่ยวหลีกเลี่ยงการท่องเที่ยวทั้งสองประเทศ

3. สิ่งที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต  

3.1 การเจรจาเพื่อลดความตึงเครียด: อาจมีมาเลเซียหรือจีนมาเป็นคนกลางเจรจาไกล่เกลี่ย ยุติความขัดแย้ง

3.2 การปะทะจำกัดวง: การสู้รบขนาดเล็กอาจเกิดขึ้นเป็นระยะ แต่ทั้งสองฝ่ายอาจควบคุมไม่ให้ขยายตัว  

3.3 มาตรการทางเศรษฐกิจ: เช่น การควบคุม หรือห้ามการนำเข้าส่งออกหรือการเพิ่มภาษีศุลกากร  สินค้าหรือบริการบางอย่าง เช่น มันสำปะหลัง  ผักผลไม้  น้ำมันเชื้อเพลิง    การรักษาพยาบาล  

4. หากความรุนแรงบานปลายถึงที่สุด (Worst-Case Scenario):

4.1สงครามเต็มรูปแบบ: การใช้กำลังทหารขนาดใหญ่ทั้งทางบกและทางอากาศ ส่งผลให้มีผู้บาดเจ็บและเสียชีวิตจำนวนมาก โดยเฉพาะพื้นที่ชายแดน  แบบที่เคยเกิดที่ช่องบก พ.ศ.2528-2530

4.2 ผู้ลี้ภัย: ประชาชนทั้งสองฝ่ายอาจอพยพหนีการสู้รบ หลายหมื่นคน   เหมือนสมัยสงครามเขมรแดง พ.ศ. 2518

4.3 เศรษฐกิจของทั้งสองประเทศพังทลาย: การลงทุนจากต่างชาติหยุดชะงัก ค่าเงินอ่อนตัว ราคาสินค้าพุ่งสูง  ทองคำขึ้นราคา

5. ควรเตรียมตัวอย่างไร?  

ความขัดแย้งไทย-กัมพูชาเป็นประเด็นที่ต้องจับตามองอย่างใกล้ชิด ประชาชนควรจะเตรียมตัว:  

5.1 ติดตามข่าวสารจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ  ระวังข่าวหลอกลวง  ข้อมูลบิดเบือน    หรือข่าวปลอมเพื่อสร้างสถานการณ์  

5.2  หลีกเลี่ยงการเผยแพร่ข้อมูลที่อาจสร้างความแตกแยก  

5.3 เตรียมแผนรับมือกรณีเกิดวิกฤต เช่น เก็บเงินไว้ใช้ในกรณีฉุกเฉิน  ซื้อทองคำแท่ง  จัดกระเป๋าเตรียมอพยพ  

โดย: สุริยพงศ์