ประเทศไทยและกัมพูชามีพรมแดนทางบกและทางทะเลยาวกว่า 800 กิโลเมตร ครอบคลุม 7 จังหวัดของไทย ตั้งแต่อุบลราชธานี ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ สระแก้ว จันทบุรี ไปจนถึงตราด พรมแดนนี้ไม่ได้เป็นเพียงเส้นแบ่งทางภูมิศาสตร์ แต่ยังเป็นเส้นทางการค้า การท่องเที่ยว และการเคลื่อนย้ายของบุคคล ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อทั้งเศรษฐกิจและความมั่นคงของประเทศ

1. จังหวัดอุบลราชธานี :   ชายแดนสามประเทศ

1.1 ช่องเม็ก (ด่านถาวร อ.สิรินธร): ด่านการค้าชายแดนที่สำคัญที่สุดของภาคอีสานตอนล่าง เชื่อมต่อกับด่านวังเต็งของกัมพูชา สินค้าหลักคือสินค้าเกษตรและอุปโภคบริโภค มีนักท่องเที่ยวและแรงงานข้ามชาติผ่านเข้าออกจำนวนมาก สิ่งที่ต้องเฝ้าระวังคือ การลักลอบขนยาเสพติด สินค้าหนีภาษี และแรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย

1.2 ช่องจอม (ด่านถาวร อ.น้ำยืน): เชื่อมต่อ โอสมัจ อ.อัลลองเวง จ.อุดรมีชัย เส้นทางนี้สามารถใช้รถขับเคลื่อนสี่ล้อและจักรยานยนต์ ผ่านไร่มันสำปะหลังได้  เป็นเส้นทางขนหัวมันสำปะหลังด้วยรถบรรทุกขนาดใหญ่จากอุดรมีชัย  

1.3 ช่องอานม้า (จุดผ่อนปรนการค้า อ.น้ำยืน): ตรงข้ามกับ บ้านสะเตียลกวาง อำเภอจอมกระสาน จังหวัดพระวิหาร ประเทศกัมพูชา   สินค้าหลักคือสินค้าอุปโภคบริโภคขนาดเล็ก    มีความเสี่ยงเรื่อง การลักลอบขนแรงงานผิดกฎหมายและสินค้าหนีภาษี

1.4 ช่องบก (จุดผ่อนปรนชั่วคราว อ.น้ำยืน)เชื่อมต่อกับจังหวัดพระวิหาร  เป็นรอยต่อสามเหลี่ยมมรกต สินค้าส่วนใหญ่เป็นผลิตภัณฑ์เกษตรตามฤดูกาล แต่ต้องระวัง การลักลอบเข้า-ออกและขนส่ง สินค้าผิดกฎหมายขนาดเล็ก

1.5 ช่องทางธรรมชาติ: พบมากในอำเภอสิรินธร, นาจะหลวย, น้ำยืน, และบุณฑริก ส่วนใหญ่เป็นการลักลอบขนของเถื่อน ยาเสพติด และ เป็นเส้นทางหลักของการลักลอบเข้าเมืองของแรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย ผู้หลบหนีคดี และขบวนการค้ามนุษย์ โดยเฉพาะการลักลอบขนไม้พะยูง

2. จังหวัดศรีสะเกษ: เส้นทางสู่เขาพระวิหาร

2.1 ช่องสะงำ (ด่านถาวร อ.ภูสิงห์): เชื่อมต่อกับด่านโอร์เสม็ด จังหวัดอุดรมีชัย สินค้าเกษตรและไม้แปรรูปเป็นสินค้าหลัก มีการเดินทางของผู้ป่วยกัมพูชาเข้ามารักษาในไทย ประเด็นที่ต้องเฝ้าระวังคือ การลักลอบตัดไม้ทำลายป่า สินค้าเกษตรหนีภาษี แรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย และการค้าสัตว์ป่าคุ้มครอง

2.2 ด่านชายแดนเขาพระวิหาร (อ.กันทรลักษ์): เพื่อการท่องเที่ยว

2.3 ช่องตาเมาะและช่องเป็น (จุดผ่อนปรนชั่วคราว อ.ภูสิงห์และขุนหาญ): มีการค้าสินค้าพื้นเมืองและเกษตรเล็กน้อย แต่ก็ยังคงต้องเฝ้าระวัง การลักลอบเข้า-ออกและการค้าสิ่งผิดกฎหมายขนาดเล็ก

2.4 ช่องทางธรรมชาติ: พบมากในพื้นที่ป่าเขาตามแนวเขาพระวิหารในอำเภอภูสิงห์ ขุนหาญ และกันทรลักษ์ ส่วนใหญ่เป็นการลักลอบขน ยาเสพติด สินค้าผิดกฎหมาย ของป่าผิดกฎหมาย รวมถึงการค้าโบราณวัตถุ และเป็นเส้นทางของแรงงานผิดกฎหมายและกลุ่มขบวนการลักลอบต่างๆ

3. จังหวัดสุรินทร์: ตลาดชายแดนที่คึกคัก

3.1 ช่องจอม (ด่านถาวร อ.กาบเชิง): เชื่อมต่อกับด่านโอสะเม็ด จ.อุดรมีชัย มีตลาดชายแดนขนาดใหญ่ สินค้าหลากหลายตั้งแต่อุปโภคบริโภค สินค้าเกษตร ไปจนถึงรถยนต์มือสอง ประเด็นสำคัญคือ สินค้าหนีภาษี แรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย และการลักลอบนำรถยนต์ที่ผิดกฎหมายเข้าออก

3.2 ช่องสายตะกู (ด่านถาวร อ.บ้านกรวด)เชื่อมต่อกับบ้านโอเสม็ด   มีการค้าสินค้าเกษตรและพื้นเมือง แต่ยังต้องระวัง การลักลอบเข้า-ออกและการค้าสิ่งผิดกฎหมายขนาดเล็กโดยคนเดินเท้าหรือจักรยานยนต์

3.3 ช่องทางธรรมชาติ: กระจายอยู่ตามแนวชายแดนในอำเภอกาบเชิง พนมดงรัก และบัวเชด สินค้าที่ลักลอบส่วนใหญ่คือข้าว มันสำปะหลัง ไม้เถื่อน สัตว์ป่า ยาเสพติด และของป่าผิดกฎหมาย และเป็นเส้นทางของ แรงงานผิดกฎหมายและขบวนการค้ามนุษย์ รวมถึงการขนช้างและสัตว์ป่าหายาก

4. จังหวัดบุรีรัมย์: ช่องทางสำคัญสู่การค้าเกษตร

4.1ช่องสายตะกู (ด่านถาวร อ.บ้านกรวด): เชื่อมต่อกับด่านจุลเสม็ด จ.อุดรมีชัย สินค้าเกษตร เช่น มันสำปะหลังและข้าวโพด เป็นสินค้าสำคัญที่ผ่านด่านนี้ สิ่งที่ต้องระวังคือ การลักลอบนำสินค้าเกษตรหนีภาษี และแรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย

4.2 ช่องทางธรรมชาติ: พบในพื้นที่อำเภอบ้านกรวด ละหานทราย และโนนดินแดง ซึ่งเป็นเส้นทางของการลักลอบขน ยาเสพติด ของเถื่อน แรงงานผิดกฎหมาย และผู้หลบหนีคดี

5. จังหวัดสระแก้ว: ด่านที่คึกคักที่สุดและแหล่งอาชญากรรมไซเบอร์

5.1 บ้านคลองลึก (ด่านถาวร อ.อรัญประเทศ): เชื่อมต่อกับเมืองปอยเปต จ.บันเตยมีชัย เป็นด่านการค้าชายแดนหลักที่ใหญ่ที่สุดของไทย-กัมพูชา มีการผ่านเข้าออกของสินค้าทุกประเภท รวมถึงนักท่องเที่ยว แรงงานต่างด้าว และนักพนัน ประเด็นที่ต้องเฝ้าระวังอย่างเข้มข้นคือ การลักลอบขนยาเสพติด (เป็นเส้นทางสำคัญ) สินค้าหนีภาษีและปลอมแปลงเครื่องหมายการค้า แรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย การค้ามนุษย์ การฉ้อโกงทางออนไลน์ (แก๊งคอลเซ็นเตอร์) และการฟอกเงิน

5.2 จุดผ่อนปรนต่างๆ (บ้านตาพระยา, บ้านหนองปรือ, บ้านป่าไร่): 

5.3 ช่องทางธรรมชาติ: มีอยู่จำนวนมากโดยเฉพาะรอบๆ อำเภออรัญประเทศ เช่น บ้านเขาดิน  บ้านดงงู   บ้านหนองแวง หนองปรือ   แนวป่าร้างข้างโรงเกลือ  อำเภอคลองหาด อำเภอโคกสูง อำเภอวัฒนานคร และอำเภอตาพระยา สินค้าที่ลักลอบเข้า-ออกมีตั้งแต่ น้ำมันปิโตรเลียม อาหารแปรรูป ไปจนถึงยาเสพติด (ยาบ้า ไอซ์ เฮโรอีน) บุหรี่ อาวุธปืน และสินค้าละเมิดลิขสิทธิ์ และที่สำคัญคือเป็นเส้นทางหลักของการลักลอบเข้าเมืองผิดกฎหมาย การค้ายาเสพติด การค้ามนุษย์ การเคลื่อนไหวของกลุ่มผิดกฎหมาย รวมถึง ผู้หลบหนีคดีและกลุ่มคอลเซ็นเตอร์

6. จังหวัดจันทบุรี: ด่านการค้าผลไม้และอัญมณี

6.1ด่านบ้านแหลม (ด่านถาวร อ.โป่งน้ำร้อน จ.จันทบุรี): เชื่อมต่อกับด่านปรม และช่องกร๊อมเรียง  จังหวัดพระตะบอง เป็นเส้นทางสำคัญของการค้าผลไม้ (ทุเรียน เงาะ มังคุด) สินค้าที่ต้องระวังคือ การลักลอบนำเข้าแรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย  ด้วยรถกระบะ

6.2ด่านบ้านผักกาด (ด่านถาวร อ.โป่งน้ำร้อน  จ.จันทบุรี ): เชื่อมต่อกับด่านกรอมเรียง จังหวัดพระตะบอง มีการค้าสินค้าเกษตรและอัญมณี ที่ต้องเฝ้าระวังคือ การลักลอบนำเข้าอัญมณี และแรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย

6.3 บ้านซับตารี (จุดผ่อนปรน อ.สอยดาว): มีการค้าสินค้าเกษตรตามฤดูกาลและสินค้าพื้นเมือง แต่ยังคงต้องเฝ้าระวัง การลักลอบเข้า-ออกและการค้าสิ่งผิดกฎหมายขนาดเล็ก

6.4 ช่องทางธรรมชาติ: พบได้ตามแนวชายแดนในอำเภอโป่งน้ำร้อนและอำเภอสอยดาว ส่วนใหญ่เป็นการลักลอบขน ยาเสพติด ของป่า และเป็นเส้นทางของแรงงานผิดกฎหมาย ผู้หลบหนีคดี รวมถึงเหยื่อบัญชีม้าที่ถูกส่งข้ามแดนไปยังแก๊งคอลเซ็นเตอร์

7. จังหวัดตราด: ประตูสู่ทะเลและการค้าชายแดนทางน้ำ

7.1บ้านหาดเล็ก (ด่านถาวรทางบก อ.คลองใหญ่): เชื่อมต่อกับด่านจามเยียม จังหวัดเกาะกง มีการค้าอาหารทะเล สินค้าประมง และวัสดุก่อสร้าง ที่ต้องเฝ้าระวังคือ การลักลอบนำเข้า-ส่งออกสินค้าประมงผิดกฎหมาย แรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย และยาเสพติด

7.2 ท่าเรือแหลมศอกและท่าเรืออื่นๆ (ช่องทางทางทะเล อ.เมืองตราด): มีการขนส่งสินค้าและผู้โดยสารทางเรือไปยังเกาะกงและท่าเรืออื่นๆ ของกัมพูชา สิ่งที่ต้องเฝ้าระวังคือ การลักลอบขนส่งยาเสพติด การลักลอบขนถ่ายน้ำมันผิดกฎหมาย การลักลอบขนแรงงานต่างด้าว การค้ามนุษย์ทางทะเล และการประมงผิดกฎหมาย

7.3 ช่องทางธรรมชาติ (ทางบก): มีตามแนวชายแดนในอำเภอคลองใหญ่และบ่อไร่ ซึ่งเป็นเส้นทางของการลักลอบขน ยาเสพติด ของเถื่อน แรงงานผิดกฎหมาย และผู้หลบหนีคดี

สินค้าและบุคคลที่ถูกจับกุมบ่อยครั้ง

โดยรวมแล้ว สินค้าที่ถูกจับกุมบ่อยที่สุดคือ ยาเสพติด (ยาบ้า, ไอซ์, กัญชา),สินค้าหนีภาษี (สุรา, บุหรี่, น้ำมัน), สินค้าละเมิดลิขสิทธิ์และเครื่องหมายการค้า, ไม้แปรรูปผิดกฎหมาย, ของป่าคุ้มครอง, รถยนต์และรถจักรยานยนต์ผิดกฎหมาย ส่วนบุคคลที่ถูกจับกุมบ่อยคือ แรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย, บุคคลที่มีหมายจับคดีอาชญากรรมร้ายแรง (ยาเสพติด, ค้ามนุษย์, ฉ้อโกง), แก๊งคอลเซ็นเตอร์, ขบวนการค้ามนุษย์, และผู้ที่พยายามหลบหนีเข้าเมืองหรือออกนอกประเทศโดยไม่ผ่านพิธีการศุลกากร

โดย  สุริยพงศ์