เอกสารและหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชี้ชัดว่า  คนจีนจากแผ่นดินใหญ่ ได้อพยพเข้ามาทำการค้าและตั้งถิ่นฐานในดินแดนที่เป็นประเทศไทยปัจจุบันมากว่าพันปีมาแล้ว    เริ่มด้วยคนจีนฮ่อจากยูนนานและกวางสีใช้ม้าขนสินค้า เข้ามาค้าขายกับชาวเชียงราย เชียงใหม่  แม่ฮ่องสอน  ในสมัยสุโขทัย  มีคนจีนมาสอนวิธีทำเครื่องเคลือบดินเผา ศิลาดล สีเขียว ในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีคนจีนลงเรือสำเภามาตั้งร้านค้าขายบริเวณคลองนายก่าย ป้อมเพชร  ประตูจีน และวัดพนัญเชิง สมัยกรุงธนบุรี มีคนจีนเข้ามามากเพราะสมเด็จพระเจ้าตากสินทรงเป็นคนไทยเชื้อสายจีน   สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์มีคนจีนอพยพเข้ามาเมืองสยามมากเพราะเกิดความอดหยากยากแค้นในเมืองจีนเนื่องจากภัยแล้ง น้ำท่วม  ประชากรล้นเกิน ที่ทำกินไม่เพียงพอ และมีการเปลี่ยนการปกครองเป็นระบอบคอมมิวนิสต์

กลุ่มคนจีนที่อพยพมาเมืองไทยมักเป็นคนทางมณฑลทางใต้  เช่น แต้จิ๋ว(Chaozhou) กวางตุ้ง( Guangdong)  ฮกเกี้ยน(Fujian) ไหหลำ (Hainan) แคะ (Hakka) โดยใช้เมืองท่าสำคัญ  เช่น ซัวเถา  จางหลิน  กวางโจว

คนแต้จิ๋ว อยู่กันมากที่กรุงเทพ(เยาวราช สำเพ็ง  สามยอด  บางรัก)  ชลบุรี (บ้านบึง  พัทยา) จันทบุรี  ระยอง  นครสวรรค์   สุพรรณบุรี ทำอาชีพค้าข้าว   ค้าน้ำตาลอ้อย

คนฮกเกี้ยน  อยู่กันมากที่ภูเก็ต ระนอง   ทำงานในเหมืองแร่ดีบุก  จันทบุรี ทำอาชีพค้าพลอย  ค้าผลไม้

คนฮากกา อยู่กันมากที่หาดใหญ่  เบตง ทำอาชีพค้าขาย  เลี้ยงไก่เบตง  โรงแรม

ช่วงเวลาในการอพยพของชาวจีนเข้าสู่ไทยแบ่งได้เป็นหลายกลุ่ม ดังนี้

กลุ่มที่ 1 คือกลุ่มคนจีนที่เข้ามาค้าขายตั้งแต่ก่อนสมัยกรุงศรีอยุธยา   พวกจีนฮ่อ  เข้ามาทางเหนือจากยูนนาน  กวางสี   เดินทางบกและทางเรือผ่านแม่น้ำโขงมาที่เชียงราย   เชียงใหม่ ส่วนพวกมาทางทะเลภาคใต้ มักจะเป็นพวกกะลาสีเรือ พ่อค้า พวกโจรสลัด พวกนี้เริ่มเข้ามาอยู่ที่เมืองท่าต่างๆ เช่น สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช ปัตตานี โดยมาจากเมืองท่าชายทะเลทางใต้ของจีน เช่น กวางโจว  เอ้หมึง  โดยอาจเข้ามาตั้งหลักแหล่งตั้งแต่สมัยราชวงศ์ถัง (พ.ศ. 1161- 1503)

กลุ่มที่ 2 คือพวกที่เข้าไทยในสมัยอยุธยา (พ.ศ. 1967-2310) ชาวจีนอพยพช่วงนี้จะเป็นพวกพ่อค้า ส่วนใหญ่อยู่ทางภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย เช่น ปัตตานี   สุราษฎร์ธานี   ที่อยุธยามีชุมชนจีนขนาดใหญ่อยู่ตรงข้ามวัดพนัญเชิง ใกล้ป้อมเพชร และประตูจีน  มีข้าราชการตำแหน่ง โกษาธิบดีจีน ที่ดูแลเรื่องคนจีนและการค้าขายกับจีนโดยเฉพาะ

กลุ่มที่ 3 คือพวกที่เข้ามาในสมัยกรุงธนบุรีถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น (พ.ศ.2310-2394) ส่วนใหญ่จะเป็นพวกแต้จิ๋ว  กวางตุ้ง  และฮกเกี้ยน

กลุ่มที่ 4 เป็นกลุ่มที่อพยพเข้ามาในสมัยรัชกาลที่ 4  และ 5  (พ.ศ.2394-2483) ในยุคนั้นเกิดความอดหยากยากจนและความวุ่นวายภายในในเมืองจีน จีนอพยพพวกนี้ส่วนใหญ่เป็นคนยากจน ประเภทมีแค่เสื่อผืนหมอนใบ   มาทำงานเป็นกรรมกรแบกกระสอบข้าวสาร   ลากรถ  ตักส้วม  ทำทางรถไฟ    

กลุ่มที่ 5 สมัยการเปลี่ยนแปลงการปกครองของจีน (พ.ศ. 2492) สงครามกลางเมืองระหว่างพรรคคอมมิวนิสต์จีนกับพวกก๊กมินตั๋งของเจียงไคเชค การปฏิวัติวัฒนธรรมของเหมาเจ๋อ ตง เกิดการกวาดล้างพวกปัญญาชน และผู้มีฐานะดี  จึงต้องอพยพหลบหนีออกนอกประเทศ เพราะเกรงถูกจับกุมหรือสังหาร 

กลุ่มที่ 6  เป็นยุคปัจจุบัน หลังการระบาดของโควิด-19 พ.ศ. 2562  คนจีนพวกนี้มักเป็นคนฐานะดี ที่ไม่ชอบความเข้มงวดกักบริเวณของรัฐบาลจีนในช่วงการระบาดของโรคโควิด พวกหาโอกาสใหม่ๆในการลงทุนทางธุรกิจ  พวกคนสูงอายุที่ไม่ชอบอากาศหนาวทางภาคเหนือของจีน     และ พวกนักศึกษาจีนที่นิยมมาเรียนระดับปริญญาในเมืองไทย เช่นที่มหาวิทยาลับเกริก   ชินวัตร  แสตมฟอร์ด  ธุรกิจบัณฑิต เพราะเข้าเรียนง่าย เรียนจบง่าย  ค่าใช้จ่ายถูกกว่าเรียนที่เมืองจีน มีชุมชนจีนใหม่อยู่บริเวณห้วยขวาง ถนนประชาราษฏร์บำเพ็ญ  ใกล้สถานทูตจีนประจำประเทศไทย

โดย อาทร  จันทวิมล

ขอบคุณภาพจาก เพจเฟสบุ๊ก 50+ , Kurt Beyer