"...อธิษฐาน แปลว่าความตั้งใจ สัจจะ แปลว่าความจริงใจ วิริยะ คือความพากเพียร ความขยันหมั่นเพียร ที่จะทำหน้าที่ของตนให้สำเร็จลุล่วงไป ต้องมีความขยันหมั่นเพียร ถ้ามีความเกียจคร้านก็จะไม่สามารถทำให้สำเร็จได้ และถ้าเกิดมีอุปสรรคต่างๆ มีความทุกข์มีความอยากลำบากขวางกั้น ถ้าไม่มีความอดทน ก็จะฟันฝ่าความทุกข์ยากลำบากนี้ไปไม่ได้ เช่น จะเรียนหนังสือนี้บางทีก็ต้องทุกข์ยากลำบากกับการทำการบ้าน ดูหนังสือ อาจจะต้องอดตาหลับขับตานอน เพื่อที่จะได้ทำหน้าที่ให้สำเร็จลุล่วงไปได้ 

ถ้าไม่มีความอดทนก็จะยอมแพ้ ไม่ทำ พอไม่ทำ ผลที่จะเกิดก็เลยไม่เกิดขึ้นมา อันนี้นี่คือสิ่งที่พวกเราควรที่จะพิจารณากัน ว่าเวลาเราจะทำอะไรนี้ จะสำเร็จหรือไม่นี้ อยู่ที่คุณธรรม ๔ ประการนี้ เราต้องมีความตั้งใจ เมื่อมีความตั้งใจแล้ว เราก็ต้องมีสัจจะ มีความจริงใจต่อความตั้งใจ ไม่เปลี่ยนใจ แล้วก็มีความขยันหมั่นเพียร ที่จะทำหน้าที่ทำงานที่จะทำให้เกิดผลที่จะตามมาต่อไป

ถ้ามีอุปสรรคก็ต้องใช้ ขันติ ความอดทน ไม่ยอมแพ้ จะทุกข์จะยากจะลำบาก ก็ฟันฝ่ามันไป จนกว่าที่จะพ้นผ่านไปได้ นี่คือสิ่งที่ทำให้คนที่มีความสำเร็จในชีวิตเขามีกัน ไม่ว่าจะเป็นทางโลกหรือทางธรรมก็เหมือนกัน พระพุทธเจ้าก็ต้องมีอธิษฐาน มีสัจจะ มีวิริยะ มีขันติ ถึงสามารถที่จะบรรลุตรัสรู้เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ 

พระสาวกทั้งหลายก็เช่นเดียวกัน ก็ต้องมีความตั้งใจที่จะเป็นพระสาวก แล้วก็มีความแน่วแน่ต่อความตั้งใจ ไม่เปลี่ยนใจ แล้วก็มีความเพียรที่จะปฏิบัติ ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ปฏิบัติตรงต่อพระนิพพาน แล้วมีขันติ ความอดทน เพราะเวลาปฏิบัตินี้มันไม่สบายเหมือนกับการที่นั่งอยูเฉยๆ เหมือนกับการไปเที่ยวไปเล่น อันนี้สบายกว่าการที่เราจะมาเดินจงกรม มานั่งสมาธิ ถ้าไม่มีความอดทนต่อความทุกข์ยากลำบาก เราก็จะไม่สามารถที่จะทำให้สิ่งที่เราต้องการสำเร็จได้..." 

โอวาทธรรมพระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต วัดญาณสังวรารามฯ จังหวัดชลบุรี วันที่ ๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๔

- 003