ปุจฉา - ผู้ไม่มีศีล ๕ ศีล ๘ ศีล ๑๐ ศีล ๒๒๗ หรือมีแต่ไม่ครบทั้งหมด จะทำสมาธิภาวนาให้แน่วแน่เต็มที่ได้หรือไม่

วิสัชนา - ปัญหานี้กว้างขวางมาก จะขอตอบแต่เฉพาะข้อแรกคือข้อที่ว่ามีศีล ๕ แต่ไม่ครบทั้ง ๕ ข้อ จะทำสมาธิภาวนาได้หรือไม่ตอบว่าไม่ได้แน่นอน เพราะศีล ๕ ข้อ แต่ละข้อจะล่วงละเมิดได้ก็เพราะเจตนาเจตนาเป็นตัวศีล ๕ ข้อนั้นเป็นแดนให้เกิดโทษต่างหากถึงผู้นั้นจะไม่มีเจตนาที่จะรักษาศีลเลยไม่ว่าศีล ๕ ศีล ๘ ศีล ๒๒๗ ในเบื้องต้น แต่เมื่อภาวนาเป็นแล้ว ศีลเข้าถึงจิตตัวเจตนาในศีลข้อนั้นๆ ศีลจะสมบูรณ์ขึ้นมาเองคราวนี้ไม่ต้องสมาทานและไม่ต้องรักษาศีล ศีลกลับมารักษาตัวของเราเอง ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารึ ธรรมย่อมรักษาผู้ปฏิบัติธรรมธมฺโม สุจิณฺโณ สุขมาวหาติ ผู้ปฏิบัติธรรมดีแล้วย่อมนำสุขมาให้

ครูผู้นั้นแกบอกว่า บางคนพูดว่าศีลและสมาธิไม่ต้องเจริญเพราะเป็นของภายนอกเจริญวิปัสสนาเอาเลยทีเดียวผู้เขียนอยากจะร้องขอว่า คำคำนั้นอย่าได้เอามาพูดเลยในที่นี้เพราะเป็นพาหิรศาสนาไม่ใช่สัตถุศาสนาถ้าจะสอนให้คนปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธเจ้าจริงแล้วจงสอนตามแนวคำสอนของพระองค์เถิดพระองค์สอนว่า สิกขา ๓ คือ ศีล สมาธิ ปัญญาเป็นทางดำเนินในพุทธศาสนามรรค ๘ ก็รวมลงใน ศีล สมาธิ ปัญญา นี่แหละผู้เจริญศีลให้มากแล้วมีสมาธิเป็นอานิสงส์มากสมาธิเมื่อเจริญให้มากแล้วมีปัญญาเป็นอานิสงส์มากเมื่อมีปัญญาแล้วจะทำให้จิตใจพ้นจากอาสวะกิเลสทั้งปวงได้คำสอนของพระองค์บ่งชัดอยู่อย่างนี้ จะสอนนอกลู่นอกทางไปทำไม ผู้พูดอย่างนั้นคือผู้ที่ไม่เคยรักษาศีลเลย หรือรักษาศีลไม่ได้จึงพูดอย่างนั้น

ศีลห้าเป็นรากฐานของการกระทำกรรมต่างๆ ไม่ว่ากรรมดีและกรรมชั่ว กรรมดีต้องเว้นจากโทษห้านี้ข้ออื่นๆ เป็นเรื่องปลีกย่อยออกไปจากศีล ๕ ทั้งนั้นเมื่อไม่มีศีล ๕ ข้อนี้กำกับอยู่กับใจแล้วความชั่วนอกนั้นทั้งหมดจะหลั่งเข้ามาครองใจความดีทั้งปวงไม่สามารถจะทำให้เกิดมีขึ้นมาได้ถึงทำให้เกิดมีขึ้นมาได้ก็ไม่สามารถจะตั้งอยู่ได้นาน ไม่ต้องพูดถึงสมาธิ สมาบัติ ปัญญาหรอก

คัดลอกจากหนังสือปุจฉาวิสัชนาในประเทศและต่างประเทศ พระราชนิโรธรังสีคัมภีรปัญญาวิศิษฏ์ (หลวงปู่เทสก์ เทสฺรํสี) วัดหินหมากเป้ง อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย (ขอบคุณลานธรรมจักร) - 003