‘กรมการแพทย์’โดย‘สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี’ ชี้‘ไข้ในเด็ก’เป็นภาวะที่พบได้บ่อย และเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ผู้ปกครองรู้สึกวิตกกังวล การดูแลไข้ในเด็กจึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการเช็ดตัวเพื่อลดไข้อย่างถูกวิธี จะช่วยให้เด็กรู้สึกสบายตัว หากดูแลไม่ถูกวิธี อาจส่งผลให้เด็กหนาวสั่น หวาดกลัวได้

20 พฤศจิกายน 2568 นายแพทย์ธนินทร์ เวชชาภินันท์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า อาการไข้ในเด็ก หมายถึง การมีอุณหภูมิร่างกายที่สูงกว่าปกติ โดยการวัดจากหู หรือหน้าผากสูงกว่า 38°C, ทางปากสูงกว่า37.8°C หรือทางรักแร้สูงกว่า 37.2-37.5°C การดูแลไข้เพื่อให้เด็กมีความสุขสบาย ไม่จำเป็นต้องลดไข้เสมอไปหากเด็กยังสบายดี วิธีลดไข้ที่แนะนำมีทั้งการใช้ยาพาราเซตามอลตามน้ำหนักตัวเด็ก และการเช็ดตัวเด็ก ซึ่งเป็นทางเลือกเสริมไม่ใช่สิ่งจำเป็น แต่การเช็ดตัวอาจช่วยลดไข้ได้เร็วกว่าการให้ยาอย่างเดียวในช่วง 1-2 ชั่วโมงแรก แต่ผลโดยรวมไม่แตกต่างกัน และอาจก่อให้เกิดความไม่สบายตัว เช่น หนาวสั่น หรือตกใจกลัว หากเช็ดไม่ถูกวิธี อีกทั้งการศึกษาพบว่าการเช็ดตัวควรเช็ดด้วยน้ำอุณหภูมิห้องอย่างเบามือ บริเวณที่เลือดไหลเวียนดี หลีกเลี่ยงน้ำเย็นจัดหรือแอลกอฮอล์

นายแพทย์อาคม ชัยวีระวัฒนะ ผู้อำนวยการสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กล่าวเพิ่มเติมว่า ไข้ เป็นอาการตอบสนองตามธรรมชาติของร่างกายต่อการติดเชื้อ เช่น ไวรัส แบคทีเรีย การใช้ยาลดไข้ เช่น พาราเซตามอลตามน้ำหนักตัวเด็ก ถือเป็นทางเลือกแรก หลีกเลี่ยงการใช้ยากลุ่ม NSAIDs  เช่น ไอบูโฟรเฟน ควรหลีกเลี่ยงในเด็กที่สงสัยไข้เลือดออก หรือมีโรคประจำตัว เช่น โรคไต โรคตับ โรคแผลในกระเพาะอาหาร เป็นต้น  การเช็ดตัวเป็นวิธีที่ใช้กันมายาวนานแต่ไม่มีหลักฐานทางการแพทย์ที่สนับสนุนให้ทำเป็นประจำ แม้การเช็ดตัวร่วมกับการให้ยาจะช่วยลดไข้ได้เร็วขึ้นใน 1-2 ชั่วโมงแรก แต่ผลลดไข้ระยะยาวไม่แตกต่างจากการใช้ยาเพียงอย่างเดียว การเช็ดตัวที่ถูกต้องควรใช้ผ้าชุบด้วยน้ำอุณหภูมิห้อง เช็ดอย่างเบามือบริเวณที่เลือดไหลเวียนดี เช่น รักแร้ ซอกคอ ขาหนีบ

นอกจากนี้ ควรสังเกตอาการของเด็กและการตอบสนองต่อการเช็ดตัว หากเด็กมีอาการหนาวสั่น หรือร้องไห้เพราะไม่สบายตัวขณะเช็ดตัวให้หยุดเช็ดตัว หลีกเลี่ยง การถูตัวเด็กแรงๆ และการเช็ดด้วยน้ำเย็นจัดหรือแอลกอฮอล์ เพราะอาจทำให้เด็กหนาวสั่นหรือเกิดอันตรายต่อเด็กได้ บุคลากรทางการแพทย์ควรให้ข้อมูลแก่ผู้ปกครองเกี่ยวกับธรรมชาติของไข้ แนวทางการดูแลเบื้องต้นที่บ้าน การมีไข้ไม่ได้มีอันตรายหากเด็กยังสบายดี เล่นได้ และกินได้

ผศ.พิเศษ พญ.รัชดา เกษมทรัพย์ นายแพทย์เชี่ยวชาญ กุมารเวชกรรมสังคม กล่าวต่อว่า   แนวทางการดูแลเบื้องต้นสำหรับผู้ปกครอง การให้ยาลดไข้ การดื่มน้ำให้เพียงพอ การสวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี การอยู่ในห้องที่อากาศถ่ายเท ซึ่งยังคงมีความเห็นที่หลากหลายและแนวทางการปฏิบัติที่แตกต่างกัน ราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทยและสมาคมกุมารแพทย์แห่งประเทศไทยจึงได้จัดทำแนวทางการดูแลอาการไข้ในเด็ก โดยอิงจากหลักฐานเชิงประจักษ์ เพื่อให้บุคลากรทางการแพทย์ใช้ประกอบการพิจารณาในการดูแลผู้ป่วยเด็กอย่างเหมาะสม และจากคำแนะนำโดยราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย สามารถดูรายละเอียดได้ที่ https://www.thaipediatrics.org/5844/ อย่างไรก็ตามหากมีอาการดังต่อไปนี้ควรรีบไปพบแพทย์ เช่น เด็กที่อายุต่ำกว่า 3 เดือน มีอาการซึม ชัก หอบเหนื่อยหายใจลำบาก มีผื่นหรือจุดแดง มีอาการปลายมือปลายเท้าเย็นซีด หรือไข้ไม่ลดใน 2-3 วัน