คำถาม ผมทราบว่าการเผาตอซังไม่ดี ขอทราบความรู้เรื่องนี้หน่อยครับ

ศรชัย กัญจุไร

อ.ชัยบาดาล จ.ลพบุรี

คำตอบ

ปัจจุบันพื้นที่การเกษตรกรรมของไทย มีระดับปริมาณอินทรียวัตถุในดินค่อนข้างต่ำมาก ธาตุอาหารในดิน จะสูญเสียไปอยู่ในส่วนของพืชเป็นปริมาณสูงการนำส่วนของพืชออกไปจากพื้นที่การเกษตรแต่ละครั้ง เป็นการสูญเสียอินทรียวัตถุและธาตุอาหารในดินเป็นจำนวนมาก การไถกลบตอซัง จึงเป็นการปฏิบัติวิธีหนึ่งที่ช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุให้กับดินได้โดยตรง เป็นวิธีแบบอย่างง่าย

การไถกลบตอซัง เป็นการใช้วัสดุเศษซากพืชที่มีอยู่ในไร่นา ภายหลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตแล้ว ไถหรือสับกลบลงไปในดินระหว่างการเตรียมพื้นที่เพาะปลูกขณะที่ดินมีความชื้น และปล่อยทิ้งไว้ช่วงระยะเวลาหนึ่ง เพื่อให้เกิดกระบวนการย่อยสลายในดิน ซึ่งจะกลายเป็นแหล่งของอินทรียวัตถุและธาตุอาหารพืช แล้วจึงปลูกพืชหลักตามที่ต้องการต่อไป

การไถกลบตอซังในพื้นที่เขตชลประทาน ในเขตพื้นที่ชลประทาน ซึ่งสามารถปลูกข้าวได้ต่อเนื่อง 2-3 ครั้งต่อปีหลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว ไม่ต้องเผาตอซังและฟางข้าว ให้ทำการไถกลบตอซังและฟางข้าว แล้วปล่อยน้ำเข้านา โดยให้ระดับน้ำพอท่วมวัสดุ หลังจากนั้น ใช้น้ำหมักชีวภาพ ชนิดเข้มข้น อัตรา 5 ลิตรต่อไร่ เจือจางกับน้ำ 100 ลิตร คิดเป็นอัตราส่วน 1 : 20 ราดหรือปล่อยไปกับน้ำที่ลงในแปลงข้าว เพื่อช่วยให้ตอซังข้าวย่อยสลายได้ง่าย หมักไว้ประมาณ 2 สัปดาห์ แล้วจึงทำเทือก เพื่อเตรียมเพาะปลูกข้าวครั้งใหม่ต่อไป หรือสามารถปลูกพืชไร่เศรษฐกิจชนิดอื่นได้ เช่น พืชตระกูลถั่ว ข้าวโพด ข้างฟ่าง ฯลฯ

การไถกลบตอซังในพื้นที่เขตเกษตรน้ำฝน ในกรณีที่เกษตรกรมีการปลูกข้าวเป็นพืชหลักเพียงอย่างเดียวตลอดฤดูเพาะปลูก โดยอาศัยน้ำฝน หลังจากการเก็บเกี่ยวข้าวให้ทิ้งฟางข้าวและตอซังไว้ในพื้นที่ของเกษตรกร เพื่อเป็นการคลุมผิวหน้าดิน จากนั้น เมื่อเข้าสู่ต้นฤดูฝนประมาณปลายเดือนเมษายน หรือต้นเดือนพฤษภาคม ให้ทำการเตรียมดินพร้อมกับการไถกลบตอซังและฟางข้าว แล้วปฏิบัติเช่นเดียวกับในเขตชลประทาน โดยทำการปล่อยน้ำเข้านาให้ระดับน้ำท่วมวัสดุที่ไถกลบ หลังจากนั้นใส่น้ำหมักชีวภาพชนิดเข้มข้น ในพื้นที่ 1 ไร่ ใช้อัตรา 5 ลิตร โดยให้เจือจางกับน้ำ 100 ลิตร ก่อนราดลงในแปลงนาข้าว หมักทิ้งไว้ประมาณ 2 สัปดาห์ เพื่อให้ตอซังข้าวเกิดการย่อยสลาย แล้วจึงทำเทือกเตรียมแปลงพร้อมที่จะปลูกข้าวต่อไป

วิธีการไถกลบตอซัง

1. การไถกลบตอซังในพื้นที่ปลูกข้าว

-กรณีการปลูกข้าวเป็นพืชหลักชนิดเดียว ให้ทิ้งฟางข้าวและตอซังข้าวไว้ในแปลงนาเพื่อรักษาผิวหน้าดิน เมื่อเข้าสู่ฤดูฝน ให้ทำการเตรียมดินพร้อมกับไถกลบตอซังและฟางข้าว ทิ้งไว้เป็นเวลา 20 วัน เพื่อให้วัสดุตอซังย่อยสลายเสียก่อน จึงปล่อยน้ำเข้าสู่แปลงนา เพื่อเตรียมปลูกข้าวต่อไป

-การปลูกพืชไร่หลังนา หรือปลูกพืชหมุนเวียน ให้ทำการไถกลบตอซังและฟางข้าวได้ทันที แล้วจึงปลูกพืชไร่ตามมา และเมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตพืชไร่แล้ว ให้ทิ้งตอซังไว้ เมื่อถึงฤดูทำนาจึงไถกลบวัสดุเหล่านี้ หมักทิ้งไว้ประมาณ 15 วัน ก่อนจะทำการปลูกข้าวต่อไป

2. การไถกลบตอซังในพื้นที่ปลูกพืชไร่และพืชผัก

ในสภาพพื้นที่ดอน ซึ่งมีการปลูกพืชไร่และพืชผักหลายชนิด ให้ทำการไถกลบหรือสับกลบวัสดุตอซัง แต่ละครั้งก่อนทำการปลูกพืชใหม่ประมาณ 15 วัน

การกำจัดตอซังและวัชพืชในพื้นที่ปลูกข้าว พืชไร่ และพืชผัก โดยวิธีการเผา เป็นสิ่งที่ไม่ควรทำอย่างยิ่ง เพราะเป็นการทำลายระบบนิเวศของชุมชน ทำลายสุขภาพอนามัยของสิ่งมีชีวิต ทั้งยังผิดกฎหมาย ในระยะยาวก่อให้เกิดโลกร้อน หิมะละลาย น้ำท่วมในที่ต่ำ เป็นบริเวณกว้างในทั่วโลกอีกด้วย

นาย รัตวิ