จับตา “ธรรมศาสตร์” ขยับใหญ่ เปิดเกมรุก “ท้องถิ่น” ผนึกกำลังมหาวิทยาลัยในภูมิภาค หนุนประเทศไทยบรรลุ SDGs ก่อนถึงเส้นตาย ค.ศ. 2030 หวังสร้างเศรษฐกิจ-ติดปีกขีดความสามารถทางการแข่งขัน “ศ. ดร.ศุภสวัสดิ์” ประกาศผสานความยั่งยืนลงในหลักสูตรการเรียน ตั้งเป้าสร้างกำลังคนตอบโจทย์ประเทศ

ผศ.ชล บุนนาค ผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายพัฒนาคุณภาพและความยั่งยืน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) และผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG Move) กล่าวภายหลังการจัดงาน “Thammasat SDGs Day” ณ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต เมื่อวันที่ 7 ต.ค. ที่ผ่านมา โดยระบุถึงแนวทางการดำเนินงานของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในช่วง 5 ปีสุดท้าย ก่อนถึงเส้นตายที่องค์การสหประชาชาติ (UN) กำหนดให้ประเทศสมาชิกต้องบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals : SDGs) คือภายในปี 2573 หรือ ค.ศ. 2030

ผศ.ชล เปิดเผยว่า การบรรลุ SDGs จะช่วยสร้างโอกาสให้กับประเทศไทยเป็นอย่างมากซึ่งนอกจากเรื่องคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นแล้ว ยังสัมพันธ์ต่อความเชื่อมั่นที่จะนำไปสู่การสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจ การค้าและการลงทุน การส่งเสริมอุตสาหกรรมแห่งอนาคต ตลอดจนการเพิ่มประสิทธิภาพทางการทูตด้วย โดยหนึ่งในตัวอย่างที่ชัดเจนคือ ปัจจุบันหลายประเทศได้กำหนดกติกาให้บริษัทขนาดใหญ่ของเขาต้องมีความรอบคอบในเรื่องสิ่งแวดล้อมและสิทธิมนุษยชน ซึ่งบริษัทเหล่านั้นก็ได้เข้ามาตั้ง

โรงงานผลิตสินค้าในประเทศไทย ดังนั้นหากไทยไม่ขับเคลื่อน SDGs ให้บรรลุผล ก็มีความเป็นไปได้ที่บริษัทเหล่านั้นจะย้ายฐานการผลิตออกไป

“จากการหารือร่วมกับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยพบว่ามีอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่ได้ระบุมาอย่างชัดเจนแล้วว่า หากประเทศไทยยังไม่มีแหล่งพลังงานทดแทน 100% ในอนาคตก็จำเป็นจะต้องย้ายฐานการผลิตไปยังประเทศอื่นแทน เชื่อว่าจะมีแบบนี้อีกไม่น้อยและจะกระทบต่อเศรษฐกิจ การจ้างงาน และมิติทางสังคมอื่นๆ อีกมาก นี่คือเหตุผลที่เราต้องจริงจังกับการขับเคลื่อน SDGs ซึ่งในธรรมศาสตร์มีการพูดคุยเรื่องนี้กันอย่างจริงจังว่าในสถาบันการศึกษาจะสนับสนุนส่วนใดได้บ้าง” ผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายพัฒนาคุณภาพและความยั่งยืน กล่าว

ผศ.ชล กล่าวต่อไปว่า มหาวิทยาลัยและสถาบันการศึกษาจำเป็นต้องมาเสริมทัพประเทศไทยในแง่งานวิจัย นวัตกรรม และการสร้างกำลังคน ซึ่งขณะนี้ธรรมศาสตร์ได้จัดทำแผนและขับเคลื่อน SDGs ทั้งภายในและภายนอกองค์กร เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนให้ประเทศไทยบรรลุเป้าหมายในระยะเวลา 5 ปีที่เหลือ ภายใต้ยุทธศาสตร์สำคัญ คือมุ่งเน้นไปที่ท้องถิ่นผ่านการทำงานข้อมูลและงานวิจัยร่วมกับมหาวิทยาลัยในภูมิภาค หน่วยงานระดับจังหวัด และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยศูนย์วิจัยและสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG Move) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จะทำหน้าที่เป็นศูนย์การเรียนรู้ สนับสนุนข้อมูล SDG Index ระดับจังหวัด และองค์ความรู้ต่างๆ ให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อขับเคลื่อน SDGs ตามความท้าทายของบริบทแต่ละพื้นที่ และร่วมมือกับภาคประชาสังคมสนับสนุนให้นักศึกษาลงพื้นที่ไปเป็นอาสาสมัครเพื่อร่วมขับเคลื่อนงานกับชุมชนด้วย

นอกจากนี้ ภายในปี 2569 ธรรมศาสตร์จะมุ่งทำความร่วมมือกับองค์ระหว่างประเทศ อาทิ องค์กรเพื่อสตรีแห่งสหประชาชาติ (UN Women) เพื่อขับเคลื่อนองค์ความรู้ด้านสิทธิสตรี องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) เพื่อให้มีการบรรจุหลักการการศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนลงไปอยู่ในหลักสูตรการเรียนของทุกคณะ เพื่อสร้างกำลังคนด้าน SDGs ให้ประเทศไทย และร่วมกับโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) เพื่อผลักดัน SDGs ในระดับท้องถิ่นอย่างเข้มข้น

ศ. ดร.ศุภสวัสดิ์ ชัชวาลย์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า ที่ผ่านมาคณะผู้บริหารมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้พูดคุยเรื่อง SDGs กันอย่างต่อเนื่อง และเห็นร่วมกันว่า SDGs คือโอกาสในการสร้างเศรษฐกิจและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อประเทศไทยเข้าสู่ยุคอุตสาหกรรม New S-Curve แต่กำลังประสบปัญหาเรื่องทักษะคนทำงานไม่สอดคล้องกับความต้องการของผู้ใช้บัณฑิต ธรรมศาสตร์จึงได้นำ SDGs เข้ามาผสานกับหลักสูตรการเรียน เพื่อสร้างกำลังคนทักษะสูงผ่านการเรียนรู้จากการทำงานจริง

นอกจากนี้ ยังมีการนำตัวชี้วัดมาเป็นโจทย์เพื่อปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ พร้อมทั้งดำเนินโครงการสำคัญ 4 ด้าน คือ 1. Thammasat zero waste เพื่อทำให้ปริมาณการรีไซเคิลไปถึง 50% ของปริมาณของเสียทั้งหมด 2. Carbon Neutral Campus วางแผนจัดทำข้อมูลคาร์บอนฟุตพริ้นเป็นปีแรก และผลักดันให้เกิดการรับรองคาร์บอนฟุตพริ้นระดับองค์กร โดยองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (อบก.) 3. ขับเคลื่อนให้ส่วนงานต่างๆ ในมหาวิทยาลัยดำเนินการตามมาตรฐาน Green Office และ 4. Volunteer Sustainable Development ซึ่งจะทำความร่วมมือกับโครงการอาสาสมัครแห่งสหประชาชาติ (UN Volunteer) และมูลนิธิต่างๆ ด้านอาสาสมัคร ในการมาช่วยเดินหน้าเรื่อง SDGs

สำหรับการจัดกิจกรรม Thammasat SDGs Day มีการจัดกิจกรรม 3 ส่วน ประกอบด้วย 1. SDGs Lab การจัดแสดงนิทรรศการหมุนเวียนด้าน SDGs 2. บูธกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์จากชุมนุม กลุ่มอิสระของนักศึกษา และเครือข่าย 3. เวทีสำหรับการนำเสนอและแลกเปลี่ยนเรียนรู้นโยบายเพื่อความยั่งยืนในระดับมหาวิทยาลัยหลากหลายหัวข้อ อาทิ การเสวนาแลกเปลี่ยน Best Practice จากหน่วยงานชั้นนำในธรรมศาสตร์ เช่น การเปิดศูนย์เรียนรู้การจัดการขยะแบตเตอรี่ลิเทียม ของสำนักงานวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีขั้นสูง หรือการคว้ารางวัล 1st Place WINNER จากเวที IFLA Green Library Award 2025 ในสาขา Best Green Library Project ของหอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์