‘ธรรมศาสตร์’เปิดสอนหลักสูตรออนไลน์เรียนรู้‘พระเครื่องเบื้องต้น’ฟรี ครอบคลุมประวัติศาสตร์ ศิลปะ การดูพระ เกณฑ์ประเมินด้วยมุมมองวิชาการ และทำความเข้าใจเกณฑ์พระแท้ของแต่ละกลุ่มในสังคมพระเครื่อง หวังปูพื้นฐานให้กับประชาชนที่ยังไม่มีประสบการณ์คาดปี 2569 จะสอนเพิ่มอีก 5 หลักสูตร ดูเชิงลึก‘พระเบญจภาคี’

19 ตุลาคม 2568 รศ. สุดแดน วิสุทธิลักษณ์ ที่ปรึกษาสถาบันเสริมศึกษาและทรัพยากรมนุษย์ และอาจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) เปิดเผยว่าปัจจุบันกระแสพระเครื่องกำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสร้างคอนเทนต์บนแพลตฟอร์มออนไลน์ ทั้ง TikTok และ Reels ฯลฯ จนนำไปสู่การสร้างเป็นภาพยนตร์ Netflix และได้รับความนิยมในหลายประเทศนั้น ได้ทำให้มีผู้คนหลากหลายอาชีพและหลากหลายช่วงวัยให้ความสนใจอย่างกว้างขวางขึ้น ซึ่งจำนวนไม่น้อยเป็นผู้ที่ยังไม่มีประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับพระเครื่องมากนัก

ทั้งนี้ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จึงได้มีการเปิดหลักสูตรเรียนรู้พระเครื่องเบื้องต้น บนแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์ของสถาบันเสริมศึกษาฯ หรือ TU NEXT ให้ประชาชนคนทั่วไปสามารถเข้าเข้าถึงความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับพระเครื่องได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย โดยจะมีการสอนอย่างเป็นระบบ ทั้งในแง่ประวัติศาสตร์ ความหมายเชิงวัฒนธรรม ความเป็นศิลปะ ไปจนถึงการดู และการทำความเข้าใจพระเครื่องซึ่งจะช่วยให้มีพื้นฐานก่อนก้าวเข้าไปสู่วงการพระเครื่องได้อย่างรู้เท่าทัน

รศ. สุดแดน กล่าวต่อไปว่า แม้ที่ผ่านมาประเทศไทยจะมีกลุ่มผู้ให้ความรู้ด้านพระเครื่อง หรือที่เรียกว่าเซียนพระเป็นจำนวนมาก ซึ่งท่านผู้มีประสบการณ์เหล่านั้นก็ได้ผลักดันให้วงการพระเครื่องเป็นที่ยอมรับและขยายตัวไกลถึงต่างประเทศและได้ให้ความรู้ด้านพระเครื่องมาโดยตลอด แต่ทว่าในอีกมุมหนึ่ง ความรู้พระเครื่องก็อาจถูกผูกขาดอยู่กับกลุ่มเซียนพระบางกลุ่มเท่านั้น รวมถึงยังไม่มีสถาบันการศึกษาใดที่ให้ความรู้ได้อย่างเป็นระบบ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จึงเข้ามาให้บริการวิชาการและบริการสังคม ผ่านการเติมเต็มช่องว่างทางความรู้นี้

“อย่างกรณีของหลวงปู่ทวดที่เป็นข้อถกเถียงกันในสังคม ถือเป็นตัวอย่างที่ดีมากต่อการเรียนรู้ จากปรากฏการณ์ดังกล่าวนำไปสู่การตั้งคำถามของคนว่าพระแท้และพระปลอมคืออะไร ดูได้อย่างไรบ้าง นั่นทำให้วงการพระเครื่องเองก็ต้องมีคำตอบให้อย่างชัดเจนและเป็นระบบมากขึ้น เช่น ประวัติการสร้าง วิธีการสร้าง หรือตำนาน ฯลฯ รวมถึงมีการแลกเปลี่ยนกันมากขึ้นด้วย ซึ่งจะทำให้ความรู้ไม่ถูกผูกขาดไว้กับใครคนใดคนหนึ่ง ซึ่งแตกต่างกับในอดีตที่ผ่านมา ที่คนจะให้เซียนพระเท่านั้นเป็นผู้ตัดสิน” รศ. สุดแดน กล่าว

ด้านนายอิสรานุวัฒน์ ศรีคุณ อาจารย์ประจำสถาบันเสริมศึกษาและทรัพยากรมนุษย์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และวิทยากรร่วมของหลักสูตรเรียนรู้พระเครื่องเบื้องต้น กล่าวว่าหลักสูตรพระเครื่องเบื้องต้นที่ธรรมศาสตร์เปิดสอนจะช่วยให้ผู้เรียนมีความเข้าใจและทราบถึงวัตถุประสงค์ในการศึกษาของตัวเอง ว่าต้องการศึกษาในเชิงมูลค่าคือการเช่าหาซื้อขายตามกลไกการตลาด หรือเชิงคุณค่าคือการสะสมในฐานะผู้ศรัทธาหรือในแง่ความงดงามทางพุทธศิลป์

นอกจากนี้ จะช่วยให้เข้าใจถึงเกณฑ์การพิจารณาว่าพระแท้หรือไม่นั้น ในสังคมพระเครื่องมีหลากหลายกลุ่มและแต่ละกลุ่มจะมีเกณฑ์การชี้ขาดความเป็นพระแท้ที่แตกต่างกัน ดังนั้นภายใต้หลักสูตรของธรรมศาสตร์จะอธิบายในหลากหลายเกณฑ์ ไม่ใช่แค่การพิจารณาจากพิมพ์ทรง หรือจุดสังเกต หรือตำหนิในองค์พระเพียงอย่างเดียว แต่ต้องพิจารณาองค์ประกอบด้านพุทธศิลป์สกุลช่าง เนื้อหามวลสารที่นำมาสร้างพระ รวมถึงธรรมชาติ และความเก่าหรืออายุของการจัดสร้างพระด้วย กล่าวโดยสรุปคือ ต้องแม่นพิมพ์ ชำนาญเนื้อ และคุ้นเคยธรรมชาติพระ

“หลักสูตรนี้ไม่ได้มีวัตถุประสงค์ในการชี้นำว่า เกณฑ์การพิจารณาพระแท้ของกลุ่มใดเป็นเกณฑ์ที่ถูกต้อง เพราะธรรมศาสตร์ไม่ใช่กลุ่มหรือสมาคมใดในสังคมพระเครื่องที่จะมาขี้ขาด แต่ต้องการให้ผู้เรียนทราบความจริงว่า พระแท้หรือไม่แท้ ผู้เชี่ยวชาญแต่ละคนอาจมีความเห็นแตกต่างกันได้ สิ่งสำคัญคือต้องสามารถให้เหตุผลตามหลักวิชาการ ทั้งตรรกศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ศิลปศาสตร์ และวิทยาศาสตร์รองรับอย่างเป็นเหตุเป็นผล และผู้เรียนต้องพึงระลึกไว้เสมอว่าการพิจารณาพระแท้นั้น อย่าหวังพึ่งพาความเห็นจากผู้อื่น เพราะในโลกนี้ไม่มีบุคคลใดหรือกลุ่มอาชีพใดที่ควรมีอำนาจตัดสินชี้ขาดความแท้ของพระเครื่อง นอกจากตัวผู้เรียนเอง ซึ่งต้องศึกษาโดยมีความรู้อย่างมากพอและสามารถอธิบายความแท้ของพระได้ด้วยตนเอง” นายอิสรานุวัฒน์ กล่าว

ด้าน ศ. ดร.ธีระ สินเดชารักษ์ ผู้อำนวยการสถาบันเสริมศึกษาและทรัพยากรมนุษย์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า การเพิ่มความรู้และทักษะเฉพาะทางให้กับประชาชนผ่าน TU NEXT เป็นหนึ่งในบริการวิชาการให้แก่สังคมของ มธ. ที่ทางผู้บริหาร และอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้ความสำคัญอย่างมาก โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต และทำให้ประชาชนสามารถนำไปต่อยอดสร้างอาชีพเสริม หรือกลายเป็นอาชีพหลักต่อไปได้ เนื่องจากในอนาคตปัญญาประดิษฐ์ (AI) จะเข้ามามีบทบาทอย่างมากในการทำงาน และจะส่งผลให้ตลาดแรงงานมีความไม่แน่นอนมากขึ้น

ทั้งนี้ หลักสูตรการเรียนรู้ผ่าน TU NEXT ต่างๆ ที่ปัจจุบันมีทั้งหมดกว่า 200 หลักสูตร โดยแบ่งออกเป็น 7 หมวด ได้แก่ Art & Spiritualities, Good life & Wellbeing, Learn with Thammasat Lecturer, Thammasat initiative, Reskill & Upskill for communities and yourself, TU Faculties และ TU Partner นั้น ถูกออกแบบให้ตอบโจทย์กับความต้องการของสังคม ทั้งในเชิง Soft skill และ Hard skill ควบคู่กันไป

“ในปีงบประมาณ 2569 เรายังมีแผนจะเปิดคอร์สเพิ่มอีกประมาณ 60 คอร์ส โดยจะมีทั้งคอร์สด้าน AI กฎหมาย การจัดการความขัดแย้ง หรือการดูพระเครื่องก็จะมีเพิ่มเติมอีก 5 คอร์สที่เจาะจงมากขึ้น เช่น การดูพระเบญจภาคี รวมถึงกำลังมีการพูดคุยกันถึงการทำให้สามารถเก็บเป็นหน่วยกิตไว้เทียบโอนสำหรับเรียนต่อที่ธรรมศาสตร์ได้ในอนาคตด้วย เพื่อให้สามารถเรียนจบได้เร็วขึ้น โดยผู้ที่สนใจสามารถดูรายละเอียดได้ที่เว็บไซต์ TU NEXT” ศ.ดร.ธีระ กล่าว