ปัญหาทางสังคมของประเทศไทยนอกเหนือจากแนวโน้มที่จะกลายเป็น “สังคมผู้สูงอายุ” แล้ว ในส่วนของเด็กเกิดใหม่ก็ยังเป็นอีกปัญหาหนึ่งที่ติดตามมานั่นก็คือ เด็กเกิดใหม่ที่ขาดคุณภาพ ทั้งนี้ ส่วนใหญ่ของเด็กเกิดใหม่ จะเกิดจากครรภ์มารดาที่ยังไม่มีความพร้อม(ในการจะมีบุตร) และเด็กเกิดใหม่ จากครรภ์ที่ยังไม่พร้อมนี้ ส่วนใหญ่ เด็กเหล่านั้นจะด้อยคุณภาพ ซึ่งจากสถิติของเด็กเกิดใหม่ในครรภ์ที่ยังไม่มีความพร้อมนี้ จะมีตัวเลขสูงถึง 1 แสนรายต่อปี จากครรภ์มารดา ที่เป็น วัยรุ่น วัยเรียน โดยมารดาที่ไม่มีความพร้อมจะเข้าถึง บริการยุติการตั้งครรภ์ (ทำแท้ง) ที่ปลอดภัยมีเพียงแค่ 1 หมื่นกว่ารายเท่านั้น สะท้อนให้เห็นว่า ยังมีอีกกว่า 9 หมื่นราย ที่อาจไปยุติการตั้งครรภ์แบบไม่ปลอดภัย หรือการไปทำแท้งเถื่อน รวมไปถึงอาจต้องตั้งครรภ์ต่อทั้งที่ไม่มีความพร้อมในการดูแลเด็กที่จะเกิดมาอย่างมีคุณภาพ นี่คือ...ปัญหาใหญ่ในด้านคุณภาพของประชากรที่จะเกิดมาใหม่ ส่วนคนที่มีความพร้อมและอยากมีบุตรกลับกลายเป็น ประเภท คนซึ่งตั้งครรภ์ยาก อยากมีลูกแต่ไม่มีสักที รอแล้ว รออีก ก็ยังไม่มา

วันนี้ มี พ.ร.บ. การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นพ.ศ. 2559 ออกมาบังคับใช้ โดยยึดโยงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาร่วมแก้ปัญหา ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ เป้าหมายเพื่อให้หญิงที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อม เข้าถึงบริการทางเลือกในการให้คำปรึกษาและหาทางออก ว่าจะตั้งครรภ์ต่ออย่างมีคุณภาพอย่างไร หรือหากจะยุติการตั้งครรภ์จะดำเนินการอย่างปลอดภัยได้อย่างไรบ้าง เช่น กระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) ให้ความรู้เรื่องเพศศึกษาและสุขภาวะทางเพศแก่เด็กและวัยรุ่น สอนทักษะการปฏิเสธการมีเพศสัมพันธ์ หรือแม้แต่การมีเพศสัมพันธ์ที่ปลอดภัย เพื่อลดการตั้งครรภ์ไม่พร้อม หรือแม้กระทั่งการดูแลเด็กที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อมให้ได้รับการศึกษาต่อ,กระทรวงแรงงานจะดูแลแม่วัยรุ่นในภาคส่วนของการทำงาน, กระทรวงมหาดไทยดูแลในส่วนของท้องถิ่น, กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ดูแล ในการให้บริการคำปรึกษาและการยุติการตั้งครรภ์ ไปจนถึงกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) ที่ต้องดูแลเรื่องสวัสดิการต่างๆ ให้แก่แม่วัยรุ่น เป็นต้น

ทพ.ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ (สำนัก 2) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เปิดเผยว่า ที่ผ่านมา สสส. ได้ช่วยขับเคลื่อนจนนำมาสู่การออก พ.ร.บ. การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. 2559 แล้ว สสส. ยังได้สนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการพัฒนาเครือข่ายบริการทางเลือกที่ปลอดภัยและเป็นมิตรสำหรับวัยรุ่นและผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อม ตั้งแต่ ต.ค. 2561-ก.ย. 2563 ด้วย ซึ่งเป็นโครงการที่ดำเนินการร่วมกับกรมอนามัย และเครือข่ายสนับสนุนทางเลือกของผู้หญิงท้องไม่พร้อม เพื่อพัฒนาความเข้มแข็งให้แก่เครือข่ายหน่วยบริการที่ดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นและผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ต่อ ขยายบริการยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัยอย่างทั่วถึง โดยพัฒนาศักยภาพและความเข้มแข็งของเครือข่ายอาสาส่งต่อยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัย สร้างความเข้าใจสาธารณะต่อสิทธิในทางเลือกของวัยรุ่นและผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อม และจัดการองค์ความรู้ เพื่อนำไปสู่การพัฒนาและผลักดันข้อเสนอเชิงนโยบาย เรียกว่าเป็นการแก้ปัญหาครบวงจร ที่ให้ทั้งความรู้ และคำแนะนำ ตลอดจนจัดกิจกรรมเพื่อสร้างคุณแม่คุณภาพให้รับรู้ถึงสิทธิ และทางอออกของการตั้งครรภ์ตั้งแต่วัยรุ่น สำหรับการให้บริการที่ปลอดภัยและเป็นมิตรสำหรับคนตั้งครรภ์ไม่พร้อม ปัจจุบันมีสายปรึกษาทางเลือกท้องไม่พร้อม 1663 เครือข่ายจัดบริการยุติตั้งครรภ์ที่ปลอดภัย เครือข่ายอาสาส่งต่อยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัยซึ่งปัจจุบันมีแพทย์อาสา 130 คน และทีมสหวิชาชีพอาสา 348 คน ที่คอยให้คำปรึกษา และหากต้องการยุติการตั้งครรภ์ก็สามารถส่งต่อให้แก่แพทย์อาสาในเครือข่าย ซึ่งอยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงกับผู้ตั้งครรภ์ไม่พร้อมในการเข้ารับบริการอย่างปลอดภัยได้

พญ.พรรณพิมล วิปุลากร อธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า จากประสบการณ์ที่ผ่านมา พบว่า ผู้ที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อม โดยเฉพาะเด็กนักเรียนเขาจะไม่กล้าบอกใคร บางครั้งแอบหนีหายไปเงียบๆ เพื่อไปคลอดลูก บางคนหาทางออกไม่ได้ ไปยุติการตั้งครรภ์ที่อันตรายต่อชีวิต สิ่งสำคัญ คือ ต้องช่วยกันสื่อสารให้รับทราบว่า มีบริการทางเลือกที่ปลอดภัยเพื่อให้เข้าถึงบริการมากขึ้น ที่พวกเขาสามารถเข้าไปรับความช่วยเหลือได้ อย่างถูกต้องตามกฎหมาย

สิ่งสำคัญ เหนือกว่า ความสำคัญอื่นใด ในการแก้ปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พร้อม และการยุติการตั้งครรภ์ที่ไม่ปลอดภัย ที่ดีที่สุด คือ การไม่มีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร หรือหากมีเพศสัมพันธ์ก็ต้องรู้จักการป้องกัน จึงจะลดปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พร้อมลงได้ แต่หากเกิดการตั้งครรภ์ขึ้นจริง จะต้องเข้าถึงบริการคำปรึกษาและได้รับการดูแลอย่างปลอดภัยและเป็นมิตร เพื่อหาทางออกที่ดีที่สุดให้แก่หญิงตั้งครรภ์ไม่พร้อมแต่ละคน ที่มีบริบทต่างกันออกไป

จำเอาไว้ให้ดีว่า ครอบครัวที่มีความสุขที่สุดในการจะมีบุตรคือ การมีท้องเมื่อพร้อมแล้วจริงๆ

โดย ปานมณี