“เทศกาลฉลองปีใหม่ กิจกรรม Countdown สถานที่ท่องเที่ยว สถานบันเทิงผู้คนเบียดเสียดหนาแน่น ต่างก็สนุกในเทศกาลรื่นเริงจนมักลืมนึกถึงภัยที่อาจจะเกิดขึ้นอย่างกะทันหันไม่ได้ตั้งตัว” ย้อนไปวันปีใหม่ปี 2552 โศกนาฏกรรมซานติก้าผับย่านเอกมัย มีผู้สูญเสียชีวิต 66 ศพ ยังคงเป็นแผลอดีตของความสูญเสียที่ไม่สามารถเรียกกลับคืนมาได้ อัคคีภัยจากผับ Mountain B สัตหีบ ชลบุรี มีผู้เสียชีวิตรวม 24 ศพ และไม่นานนี้ในที่กรุงฮานอย ประเทศเวียดนาม เพื่อนบ้านก็เกิดเหตุวางเพลิงที่ร้านคาเฟ่และคาราโอเกะ ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิต 11 ศพ
เหตุการณ์เหล่านี้ย้อนรอยตอกย้ำถึงความสำคัญให้มีการทบทวนและถอดบทเรียนเพื่อป้องกันเหตุร้ายและให้เตรียมพร้อมและตระหนักถึงภัยที่อาจมีแฝงมากับเทศกาลสนุกสนานรื่นเริงนี้ ซึ่ง “ในทุกกรณี ประตูทางออกฉุกเฉินหนีไฟของสถานบันเทิงเป็นสิ่งสำคัญที่ชี้ว่าจะมีคนรอดชีวิตมากหรือน้อยหากเกิดอัคคีภัยขึ้น” ประตูหนีไฟอาจจะมีไม่เพียงพอตามที่กฎหมายกำหนด หรือถูกล็อกตายไว้กันไม่ให้คนข้างนอกลักลอบเข้ามาหรือกันลูกค้าผู้มาเที่ยวในอาคารไม่ให้แอบหนีโดยไม่ชำระเงิน เป็นอีกสาเหตุที่น่าเวทนาไม่คุ้มค่าแลกกับชีวิตของคนที่ต้องมาล้มตาย
“ความบกพร่องของสถานบันเทิงมีสาเหตุจากกรณีอื่น” เช่น จากการลักลอบดัดแปลงอาคารผิดประเภทจากร้านอาหารซึ่งมีกฎหมายควบคุมน้อยกว่าไปเป็นสถานบันเทิง การขาดระบบตรวจอัคคีภัย อุปกรณ์ดับเพลิงอัตโนมัติหรือไฟฉุกเฉิน การไม่แสดงเส้นทางหนีไฟที่ชัดเจน หรือการใช้ไฟฟ้าเกินพิกัดหรือติดตั้งระบบไฟฟ้าไม่ได้มาตรฐานวิศวกรรม ไม่บำรุงรักษาจนเกิดไฟไหม้จากการลัดวงจรและการบุผนังด้วยฟองน้ำหรือวัสดุซับเสียง ม่าน อุปกรณ์ตกแต่งที่สามารถติดลามไฟได้ซึ่งจะเป็นเชื้อเพลิงอย่างดีทำให้ไฟกระจายไปทั่วบริเวณ
“ดังนั้น ชีวิตและการดำรงชีพอย่างปลอดภัยของผู้เข้าใช้สถานที่จึงไม่สามารถฝากไว้ให้กับเจ้าของกิจการสถานบันเทิงเหล่านั้นได้ ความเข้มงวดในการบังคับใช้กฎหมายและบทลงโทษจากภาครัฐก็จะมีการเน้นเข้มงวดล้อมคอกเป็นไฟไหม้ฟางหลังจากเหตุร้ายเฉพาะในช่วงที่เป็นข่าวในทุกครา ซึ่งท้ายสุดก็เป็นชะตากรรม ความ
รับผิดชอบของประชาชนตาดำๆ ที่จะต้องพึ่งตน เอาตัวเองให้ปลอดภัยและใช้ชีวิตให้รอดในสังคมนี้เอง”
จากภาพวีดีโอที่มีการบันทึกจากกล้องที่ตกอยู่ในซานติก้าผับ จับเวลาตั้งแต่พลุไฟที่ถูกจุดประกอบการแสดงดนตรีบนเวทีจนถึงเกิดการลุกลามขึ้นเป็นทะเลเพลิงท่วมทั้งเพดานรวมเวลาทั้งสิ้นไม่เกิน 2 นาทีเท่านั้น และทุกอาณาบริเวณปกคลุมด้วยควันมืดดำ แทบมองไม่เห็นเส้นทางออก เห็นได้ว่าผู้คนในสถานที่นั้นมีเวลาไม่มากที่จะเอาชีวิตให้รอด สำหรับผู้เข้าใช้แม้ในช่วงที่ฉลองสนุกกันอยู่ น้ำเมายิ่งทำให้สติหย่อนลง
“คำแนะนำของสมาคมป้องกันอัคคีภัยแห่งชาติ หรือ National Fire Protection Association (NFPA) ประเทศสหรัฐอเมริกา ให้ระลึกและสังเกตเสมอว่าสถานที่ที่เรากำลังเข้าใช้อยู่นั้นมีความปลอดภัยไหม” มีอะไรที่เป็นความเสี่ยง เช่น การจุดเทียน จุดพลุหรือไฟประกอบการแสดง ให้สังเกตประตูทางออกอย่างน้อย 2 ทางในตำแหน่งที่ใกล้ที่สุดจากจุดที่เราอยู่ ให้สามารถเอาตัวเองก้าวออกไปให้ถึงได้เร็วที่สุด ซึ่งอาจไม่ใช่ประตูทางออกหลักที่เราเพิ่งเข้ามา
ให้สังเกตตัวเรารอบๆ ว่าคนแน่นไปหรือเปล่า หากมีคนหนาแน่นเกินกว่า 6 คนต่อตารางเมตร ก็มีความเสี่ยงที่จะเกิดสถานการณ์ฝูงชนเบียดกัน หรือ Crowd Crush ได้หากมีการเบียดเสียดหรือหกล้ม แตกตื่น อวัยวะแขนขาต่างๆ ของผู้คนอาจติดล็อกรวมกันจนแยกแกะออกจากกันไม่ออกไม่สามารถหนีออกจากจุดนั้นได้แม้อาสาสมัครกู้ภัยจะยืนพยายามช่วยอยู่ตรงหน้า ดังที่เคยเกิดขึ้นในเทศกาลฮาโลวีนที่ย่านอิแทวอน ประเทศเกาหลี ที่มีผู้เสียชีวิตเกือบ 160 ศพ หรือที่ประตูทางออกของซานติก้าผับและผับ Mountain B ซึ่งเป็นจุดแออัดเบียดเสียดและพบผู้เสียชีวิตมากที่สุด
“ผู้ประกอบการสถานบันเทิงต้องคำนึงความปลอดภัยของผู้ใช้เป็นหลัก ควรตระหนักถึงว่าหากเป็นคนในครอบครัวตนเองมาใช้บริการจะดูแลลูกค้าเช่นเดียวกันอย่างไร” ไม่เพียงกระทำเพราะเกรงกฎหมายลงโทษ หรือละเลยกฎหมาย เห็นแก่ตนเพียงหวังแต่เงินกำไรเพียงอย่างเดียว ผังแสดงทางออกทุกทางของอาคารควรแสดงไว้ชัดเจนแก่ลูกค้าผู้เข้าใช้ ให้สำรวจระบบไฟฟ้าให้อยู่ในสภาพปลอดภัยได้มาตรฐาน มีป้ายบอกทางออกฉุกเฉิน มีสัญญาณแจ้งเตือน ตรวจจับควันไฟ อุปกรณ์ดับเพลิง ระบบอัตโนมัติอย่างน้อยตามที่กฎหมายกำหนดเป็นขั้นต่ำ
ห้ามกิจกรรมที่มีความเสี่ยงต่ออัคคีภัย เช่น ไฟประกอบการแสดงบนเวที การจุดเทียน จุดพลุ ให้จัดแผนซ้อมการหนีไฟ และเตรียมบุคลากรให้เพียงพอเพื่อรองรับเหตุในกรณีฉุกเฉิน จำกัดจำนวนคนไม่ให้เข้าใช้เกินกว่าที่กฎหมายกำหนดสำหรับสถานบริการตามความจุสูงสุดต่อพื้นที่ โดยต้องคำนึงถึงความปลอดภัยเป็นหลักไม่คิด
แต่เม็ดเงินรายได้จากลูกค้า “ข้อเตือนใจถอดบทเรียนไม่ได้เป็นเจตนาจะให้เสียบรรยากาศการเฉลิมฉลองในช่วงเทศกาล แต่เพื่อเป็นการเตรียมพร้อม” ให้การฉลองเทศกาลเป็นไปอย่างมีความสุขและปลอดภัยในปีศักราชใหม่ที่จะถึงนี้!!!
หมายเหตุ : บทความนี้เขียนโดย ดร.สุพรรณ ทิพย์ทิพากร หัวหน้าภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้า คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี