สวัสดีท่านผู้อ่านที่น่ารักทุกท่านค่ะ ก่อนที่จะเข้าสู่เนื้อหาของบทความที่น่าสนใจ จะขออนุญาตแนะนำตัวเพื่อให้ผู้อ่านได้รู้จักกันอย่างคร่าวๆค่ะ ผู้เขียนเป็นผู้เขียนหน้าใหม่ ชื่อ “ปอ” เป็นนักโภชนาการการกีฬา ได้รับมอบหมายจากอาจารย์หมอเมให้มาช่วยเขียนบทความนี้ เรื่องแรกที่ปอจะเขียนเป็นเรื่องเกี่ยวกับ “การเผาผลาญไขมัน (Fat burning)” ซึ่งก็เป็นเรื่องที่อาจารย์มีความสนใจเป็นพิเศษ (อยากอ่านเอง) จึงให้ปอเริ่มเขียนจากเรื่องนี้ก่อน สงสัยว่าอาจารย์คงอยากจะตั้งเป้าหมายใหม่กับตัวเองในช่วงปีใหม่ที่กำลังจะมาถึงนี้ จึงอยากจะศึกษาหาลู่ทางไว้ก่อน ยังไงก็ฝากท่านผู้อ่านช่วยเป็นกำลังใจให้อาจารย์ด้วยนะคะ หรือ ถ้าใครอยากจะตั้งเป้าหมายใหม่แข่งกับอาจารย์ก็ลองศึกษาข้อมูลกันก่อนได้ค่ะ
เชื่อว่าท่านผู้อ่านส่วนใหญ่คงเคยได้ยินคำนี้กันบ่อยๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโฆษณาอาหารเสริมอาหารประเภทที่ช่วยกระตุ้นการเผาผลาญไขมันที่สะสมในร่างกาย (Fat burning supplements) ที่นิยมขายฝันให้กับผู้บริโภค โดยการโปรยสรรพคุณว่า เป็นผลิตภัณฑ์ที่จะช่วยกระตุ้นระบบการเผาผลาญของร่างกายให้เพิ่มมากขึ้น โดยจะออกฤทธิ์ที่บริเวณเซลล์ไขมันต่างๆ ในร่างกาย เพื่อให้เกิดการเผาผลาญออกมาเป็นพลังงาน ส่งผลช่วยให้เซลล์ไขมันในร่างกายลดลงและสามารถลดน้ำหนักได้ในที่สุด จากโฆษณาดังกล่าวทำให้คนส่วนใหญ่เข้าใจผิดคิดว่า “การเผาผลาญไขมัน” “การลดน้ำหนัก” และ “การกำจัดไขมันออกจากร่างกาย” เป็นสิ่งเดียวกัน แต่ในความเป็นจริงแล้วต้องบอกว่าเป็นความเข้าใจที่ผิด ซึ่งปอจะขอใช้พื้นที่ตรงนี้ค่อยๆ อธิบายให้ท่านผู้อ่านได้เข้าใจไปทีละประเด็น
ทำไมคนในยุคปัจจุบันจึงให้ความสนใจกับการเผาผลาญไขมัน?
เนื่องจาก คนในสังคมยุคปัจจุบันส่วนใหญ่มีวิถีชีวิตแบบ“ติดที่-ติดโต๊ะ-ติดจอ”จากการนั่งเรียน นั่งทำงานอยู่หน้าจอคอมพ์ และหน้าจอมือถือกันเป็นส่วนมาก ทำให้พฤติกรรมเนือยนิ่งในแต่ละวันเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งพฤติกรรมดังกล่าวส่งผลให้ร่างกายเผาผลาญไขมันมาใช้เป็นพลังงานลดลง อีกทั้งอาหารที่คนส่วนใหญ่ในยุคนี้รับประทานก็อุดมไปด้วยไขมัน ทั้ง 2 องค์ประกอบนี้ ทำให้คนส่วนใหญ่มีปริมาณไขมันในร่างกายมากเกินความจำเป็น (อ้วน) ดังนั้น จึงไม่น่าแปลกใจที่หลายคนจะมองหาวิธี (ง่ายๆ) ในการสลายไขมันหรือเผาผลาญไขมันให้มากขึ้น จากเหตุผลดังกล่าว ทำให้บริษัทผู้ผลิตอาหารเสริมมองเห็นช่องทางในการทำเงิน โดยการผลิตอาหารเสริมที่ช่วยกระตุ้นให้ร่างกายเผาผลาญไขมันมาใช้เป็นพลังงานมากยิ่งขึ้น แต่...ผลิตภัณฑ์เหล่านั้นจะช่วยได้จริงๆ เหรอ? วิธีที่จะช่วยเพิ่มการเผาผลาญไขมัน และทำให้เรากลายเป็นคนที่หุ่นลีน เฟิร์ม กระชับ มันง่ายขนาดนั้นเลยหรอ? คิดว่าท่านผู้อ่านหลายคนคงมีคำถามเหล่านี้อยู่ในใจ การจะอธิบายถึงเรื่องนี้อย่างสั้นๆ คงทำได้ยาก ปอจึงอยากจะขอแบ่งการให้ข้อมูลออกเป็นตอนๆ เพื่อไม่ให้ท่านผู้อ่านยอมแพ้ไปเสียก่อนที่จะอ่านจบ อีกทั้งก็หวังว่าท่านผู้อ่านจะคอยติดตามอ่านบทความนี้เหมือนกับที่ติดตามแม่หญิงพุดตานในทุกสัปดาห์
รู้จักกันนาน ไม่ได้แปลว่า รู้จักกันดี เรารู้จัก“ไขมัน” ดีพอหรือยัง?
หากจะเริ่มอธิบายถึงเรื่องการเผาผลาญไขมัน คงต้องเริ่มจากการแนะนำให้รู้จักกับพระเอกของเรื่อง คือ เจ้า “ไขมัน” เสียก่อนว่ามีหน้าตา (โครงสร้าง) และพฤติกรรมเป็นอย่างไร
การสะสมและการใช้ไขมัน
ร่างกายของคนเราสะสมไขมันในรูปของไตรกลีเซอไรด์ (triglyceride) มีโครงสร้างตามรูปที่ 1 โครงสร้างจะประกอบไปด้วยกรดไขมัน 3 โมเลกุลมาต่อกันโดยมีกลีเซอรอล (glycerol) เป็นแกนกลางเชื่อมทั้ง 3 โมเลกุลไว้ด้วยกัน ทั้งนี้ ร่างกายจะสามารถนำเอาไขมันมาใช้เป็นพลังงานได้ในรูปของกรดไขมันเท่านั้น จากเงื่อนไขนี้เองทำให้ทุกครั้งที่จะเผาผลาญไขมันออกมาใช้ได้ ไตรกลีเซอไรด์จะต้องถูกสลายออกมาเป็นกรดไขมันก่อนทุกครั้ง จากนั้นร่างกายจึงจะสามารถนำกรดไขมันเข้าสู่กระบวนการต่อไปเพื่อนำมาใช้เป็นพลังงานได้
กระบวนการเผาผลาญไขมันมาใช้เป็นพลังงาน (fat oxidation) ต้องประกอบไปด้วยปัจจัยอะไรบ้าง?
กระบวนการเผาผลาญไขมันมาใช้เป็นพลังงาน หมายถึง กระบวนการสลายกรดไขมันให้ได้เป็นพลังงาน (ตามรูปที่ 2) ซึ่งกระบวนการนี้จะเกิดขึ้นได้ต้องมีองค์ประกอบเหล่านี้ครบถ้วน ได้แก่
ไมโทคอนเดรีย (เป็นโครงสร้างที่อยู่ในเซลล์ ทำหน้าที่เสมือนโรงงานผลิตพลังงานให้แก่ เซลล์ โดยจะผลิตพลังงานเพื่อป้อนให้กับกล้ามเนื้อที่กำลังทำงาน โดยในการกระบวนการเผาผลาญเชื้อเพลิงนั้นจะต้องใช้ออกซิเจน และได้ผลิตภัณฑ์สุดท้าย คือ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์)กรดไขมัน (อาจจะมาได้จาก 2 แหล่ง คือ กรดไขมันและไตรกลีเซอไรด์ที่อยู่ในเลือด และในกล้ามเนื้อเอง)ออกซิเจน (ขนส่งผ่านระบบไหลเวียนเลือดไปที่กล้ามเนื้อ)
ดังนั้น จะเห็นได้ว่าหากเรามีกรดไขมันที่เพียงพอส่งไปที่ไมโทคอนเดียและมีออกซิเจนมาร่วมในกระบวนการ กรดไขมันก็จะถูกเผาผลาญไปเป็นพลังงาน และได้ผลิตภัณฑ์สุดท้ายเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา ซึ่งกระบวนการนี้ไม่ต่างจากการก่อไฟ ซึ่งต้องอาศัย เตา ไม้ และออกซิเจน
เนื้อหาในบทความวันนี้อาจจะดูหนักไปสักนิด แต่เชื่อว่าถ้าท่านผู้อ่านอดทนอ่านจนจบทุกตอน น่าจะมีความเข้าใจที่มากขึ้นเกี่ยวกับเรื่องการเผาผลาญไขมัน คราวหน้าปอจะมาพูดต่อในเรื่องของปัจจัยที่ทำให้กล้ามเนื้อนำเอาไขมันมาใช้เป็นพลังงาน ซึ่งเป็นกระบวนการที่ค่อนข้าง
ซับซ้อนและอาศัยปัจจัยหลายอย่าง นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมคนเราจึงลดไขมันได้ยากยิ่ง แต่อย่างไรก็ตาม หากเราเข้าใจในกระบวนการ การวางแผนกำจัดไขมันตัวร้ายออกจากร่างกายของเรา...คงไม่ใช่สิ่งที่เป็นไปไม่ได้อีกต่อไป...
โดย ผศ.ดร. ปิยาภรณ์ ตุ้มนาค
ผู้ช่วยคณบดีฝ่ายวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา ม.เกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน
นักโภชนาการการกีฬา การกีฬาแห่งประเทศไทย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี