กลายเป็นประเด็นที่ทำให้คนไทยอกสั่นขวัญแขวนกันไปทั่วบ้านทั่วเมือง สำหรับการระบาดของ “โรคพิษสุนัขบ้า” ในช่วงที่ผ่านมา

แม้ล่าสุด เมื่อวันที่ 13 มีนาคมที่ผ่านมา “กรมปศุสัตว์” จะออกมายืนยันสถานการณ์ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด โดยปัจจุบันทั้งประเทศมี “พื้นที่สีแดง” หรือ เป็นจังหวัดที่พบโรคในคน และถูกประกาศเป็นเขตโรคระบาดพิษสุนัขบ้าอยู่เบ็ดเสร็จ 16 จังหวัด ประกอบด้วย สุรินทร์ ชลบุรี สมุทรปราการ ฉะเชิงเทรา บุรีรัมย์ อุบลราชธานี ร้อยเอ็ด สงขลา ระยอง ตาก ศรีสะเกษ ตรัง กรุงเทพมหานคร สระแก้ว นครราชสีมา

ส่วน “พื้นที่สีเหลือง” หรือจังหวัดที่พบโรคในสัตว์ 41 จังหวัด ประกาศเขตโรคระบาดพิษสุนัขบ้าชั่วคราว และพื้นที่ “สีเขียว” เป็นจังหวัดที่ไม่พบโรค 21 จังหวัด

ขณะที่ปลัดเกษตรฯ “เลิศวิโรจน์ โกวัฒนะ” ก็ออกมานั่งยันนอนยันว่า สถานการณ์ปีนี้ยังรุนแรงน้อยกว่าปี 2559 ที่มีคนตาย 11 และปี 2560 ที่มีคนตายถึง 13 ราย โดยปีนี้เมืองไทยมีคนตายจากพิษสุนัขบ้าที่ 3 ราย

แต่ไม่ว่าจะยืนยันด้วยท่าไหน วันนี้กระแสความรู้สึกของคนไทยก็ทำท่าว่าจะเตลิดกันไปแล้วเรียบร้อยกับกรณีการระบาดของโรคพิษสุนัขบ้าที่เกิดขึ้น และแน่นอนว่าคนที่ถูกมองเป็นต้นตอการแพร่ระบาดก็คงหนีไม่พ้น “สุนัขจรจัด” ที่มีแทบทุกตรอกซอกซอยในบ้านเรา กระทั่งกลายเป็นที่มาของการรื้อฟื้นแนวคิด “เซตซีโร่” (Set Zero) สุนัขจรจัด ให้กลายเป็นกระแสขึ้นมาอีกครั้งในเวลานี้

ถามว่า “เซตซีโร่” สุนัขจรจัด คืออะไร?

ถ้าแปลตามตัวก็คือทำให้สุนัขจรจัด “เหลือศูนย์” หรือจะพูดให้ตรงมากขึ้นอีกนิด นั่นก็คือ การกวาดล้าง “กำจัด” สุนัขจรจัดให้หมดไป

แต่จะกำจัดยังไง? ใช่หมายถึงการ “ฆ่าทิ้ง” ทั้งหมดหรือเปล่า?

ถ้าพูดโดยหลักการ ก็ต้องตอบว่า ถูกแค่ครึ่งเดียว เพราะโดยข้อเท็จจริง การเซตซีโร่สุนัขจรจัดก็ไม่ต่างจากการ “จัดระเบียบ” ซึ่งต้องทำเป็นอย่างเป็นขั้นเป็นตอน มีการจับไปไว้ในสถานที่กักกัน มีการจับขึ้นทะเบียน มีการหาบ้านให้อยู่ หรือผลักดันให้มีผู้รับไปดูแล และมีกระบวนการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบระเบียบ ซึ่งต้องอาศัยกระบวนการวางแผน สร้างแนวความคิด นโยบาย และสร้างระบบขึ้นมาอย่างรัดกุม ซึ่งหลายประเทศก็ทำกันอยู่ เช่น อเมริกา ญี่ปุ่น และอีกหลายแห่งในยุโรป

การเซตซีโร่ที่ถูกต้อง จึงไม่ใช่เป็นการที่อยู่ๆ ก็ส่งเจ้าหน้าที่มาไล่ต้อนไล่จับเอาตัวหมาแล้วนำไปฆ่าทิ้งทันที แต่ปัญหามันอยู่ที่ว่าในบ้านเรายังมีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังเข้าใจกันผิด และมีการสื่อสารออกไปแบบผิดๆ

ที่สำคัญ ต้องไม่ลืมนะครับว่าโดยข้อเท็จจริงแล้ว “ตัวต้นเหตุ” และ “ตัวแพร่เชื้อ”พิษสุนัขบ้า ไม่ได้มีเพียงแค่สุนัขจรจัดเท่านั้น แต่สุนัขบ้านที่เจ้าของละเลยไม่ยอมเอาไปฉีดยานั่นก็ใช่ “ตัวการ” สำคัญอย่างหนึ่ง นี่ยังไม่รวมถึงแมว กระรอก สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกตัว รวมถึง “คน” ก็มีโอกาสจะเป็นตัวแพร่เชื้อได้ทั้งนั้น ซึ่งถ้าจะอ้างการ “ฆ่า” เพื่อควบคุมพิษสุนัขบ้า เรามิจำเป็นต้องไล่ฆ่าให้หมดหรือ

ดังนั้น สิ่งสำคัญในเบื้องแรกนี้ พวกเราคนไทยทุกคนจำเป็นต้องทำความเข้าใจเรื่องการ “เซตซีโร่” กันให้ถ่องแท้เสียก่อน

หน่วยงานรัฐ เช่น กรมปศุสัตว์ หรือแม้แต่กลุ่มผู้รณรงค์สนับสนุนการใช้วิธีนี้ จะต้องทำงานให้หนักเพื่อให้ความรู้กับประชาชนทั้งที่มาที่ไปของปัญหา กระบวนการ ขั้นตอนการทำงานของการเซตซีโร่ และผลดีผลเสียที่จะตามมา เพราะที่เห็นทำๆ กันอยู่ทุกวันนี้ ก็มีแต่พยายามจะทำให้เกิดความรู้สึกว่า “เซตซีโร่” คือต้อง “ฆ่า” กันเท่านั้น

ต้องไม่ลืมว่าหัวใจของการ “เซตซีโร่” คือการ “การุณยฆาต” นะครับ ไม่ใช่การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์

มะลิลา