เกริ่นหัวข้อมาอย่างนี้ ไม่ใช่ว่าครอบครัวผมจะซีเรียสกันถึงขนาดคุยเรื่องเงินกันบนโต๊ะอาหารหรอกนะครับ

เพียงแต่ต้องการจะเล่าให้ฟังว่า ผมมักใช้การรับประทานอาหารกับลูก โดยเฉพาะการทานอาหารนอกบ้านเป็นเครื่องมือในการสอนพวกเขาเรื่อง “การประหยัด” และ “การใช้เงินให้คุ้มค่า” อยู่เสมอ

วิธีการสอนแบบนี้มันเริ่มต้นมาจากทุกครั้งที่ไปทานอาหารกันนอกบ้าน เมื่อถึงเวลาเรียกเก็บเงิน ทันทีที่ได้ยินราคาอาหาร ออกัสลูกชายคนโตของผมมักจะเอ่ยถามขึ้นมาเสมอว่า “แพงหรือไม่แพง”

การอธิบายเรื่องความ “คุ้มค่า” หรือถูกแพงนั้น เราใช้ราคาเป็นตัวตั้งเพียงอย่างเดียวไม่ได้ เพราะหลายครั้งการซื้อของที่มีราคาแพง แต่ใช้ได้นาน สวย ทนทานมีประโยชน์ หรืออร่อยและถูกปากมากกว่า ฯลฯ ก็อาจคุ้มค่ามากกว่าของที่มีราคาถูกก็เป็นได้ดังนั้นเรื่องแบบนี้เราจึงต้องใช้การเปรียบเทียบครับ

หลังจากที่เจ้าลูกชายเริ่มเข้าใจตัวเลข และบวกลบเลขได้บ้างแล้ว ผมชอบที่จะนำบิลค่าอาหารมานั่งดูไปพร้อมๆ กับพวกเขา พร้อมๆ กันกับอธิบายราคาของสินค้าแต่ละจานราคารวม เงินที่จ่ายให้ไป และเงินทอน

เรื่องแบบนี้ไม่ถึงกับต้องบวกหรือกดเครื่องคิดเลขกันตรงนั้นให้ได้ตัวเลขถูกต้อง 100% ครับ เพียงแต่เข้าใจ concept การบวกการลบ ก็ใช้ได้(หลายครั้งออกัสชอบนำบิลกับไปคิดตัวเลขต่อที่บ้าน)

(ปัญหาประการหนึ่งของการเรียนคณิตศาสตร์ที่ไม่ได้ผล ก็คือ การเรียนบวกลบแต่ตัวเลขสัญลักษณ์ เช่น123 + 234 = ? ซึ่งแม้จะมีความพยายามตั้งโจทย์ปัญหามาให้การเรียนดูสนุกขึ้น แต่ก็สู้การเรียนรู้จากสิ่งที่เห็นและเกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันเขาไม่ได้)

วันหนึ่งครอบครัวเราเดินทางเที่ยวกันทั้งวัน กลางวันเราทานพิซซ่า ตอนเย็นเราทานอาหารในฟู้ดคอร์ทกัน ตกค่ำผมนำบิลราคามาเปรียบเทียบกันให้ลูกๆดู

“เห็นมั้ยทานพิซซ่ามื้อเดียวเราใช้เงินไป 877 บาทแต่ตอนเย็นเราทานข้าวขาหมู ทานก๋วยเตี๋ยว จ่ายรวมกันแค่ 282 บาทเอง” ผมเริ่มการสนทนา โดยแจกแจงค่าใช้จ่ายให้ลูกฟัง

“แถมอาหารที่เราทานตอนเย็นก็มีประโยชน์ต่อร่างกายมากกว่าพิซซ่าด้วย ถูกกว่าประหยัดกว่า แถมยังดีต่อสุขภาพมากกว่า อย่างนี้เราเรียกว่า คุ้มค่า เข้าใจมั้ยครับ” ผมค่อยๆอธิบายแล้วพูดชี้นำเล็กน้อย

“มันแพงกว่ากันเยอะมั้ยครับพ่อ” ออกัสเอ่ยปากถาม ในขณะที่เจ้าตัวเล็กนั่งฟังลูกพี่อย่างตั้งใจ

“เยอะนะ คิดดูสิ เงินที่เราใช้ซื้อพิซซ่า สามารถนำมาจ่ายค่าอาหารแบบในมื้อเย็นวันนี้ได้ตั้ง 3 มื้อ ซึ่งเท่ากับ 1 วันเลยนะ”

“งั้นคราวหน้า พวกเราก็กินพิซซ่าไม่ได้ เพราะมันแพง” เจ้าตัวเล็กพูดดูเศร้าๆ

“กินได้ แต่ไม่ควรกินบ่อย เพราะพิซซ่านั้นราคาสูงกินบ่อยๆ ก็จะสิ้นเปลือง แถมยัง Unhealthy ไม่ดีต่อสุขภาพ ถ้ากินเยอะเกินไป” ผมอธิบายให้ลูกฟัง

เจ้าสองลิงเงียบไปสักครู่ สีหน้าดูเหมือนเข้าใจกับบทเรียน แต่อาจรู้สึกขัดใจอยู่บ้าง เพราะตัวอย่างในการเปรียบเทียบคุ้มค่า คือ “พิซซ่า” ของโปรดของพวกเขา

เห็นนิ่งไปนาน ผมจึงให้ลูกสรุปสิ่งที่ผมสอนให้ฟัง

“เอ้าตกลงวันนี้ได้อะไรจากเรื่องที่พ่อเล่าให้ฟังบ้าง”ผมชวนลูกๆ ตกผลึกจากสิ่งที่ได้คุยกัน

ออกัสเงียบไปนิดนึง ก่อนสรุปบทเรียนให้ฟังว่า ...

“ออกัสว่าของที่ Unhealthy มักจะอร่อยนะครับพ่อ” …

555 สรุปได้ตรงตามเรื่องที่สอนมั๊กๆ (ท่าทางจะติดใจกับพิซซ่าจริงๆ)

ที่จริงแล้วเราสามารถสอนเรื่องเงิน โดยเฉพาะเรื่องของการประหยัด และใช้เงินให้คุ้มค่าได้จากทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวของลูก ไม่ใช่เฉพาะแค่เรื่องการทานอาหาร

ขอแค่คุณพ่อคุณแม่มีความพยายามที่จะเล่า และให้เวลาที่จะสอนเขา ลูกๆพร้อมจะคุยและรับฟังพวกเราเสมอ ยิ่งตอนอายุยังน้อย ยิ่งสอนง่าย และพร้อมจะรับฟัง

การปลูกฝังทัศนคติและแนวคิดทางการเงินที่ดี ... เริ่มต้นได้จากที่บ้านครับ