คุณเคยสงสัยหรือไม่ว่าเหตุใดเจ้าของสัตว์เลี้ยงต้องพาสุนัขหรือแมวไปทำหมัน นี่ไม่ใช่เพียงแค่เรื่องการควบคุมประชากรสัตว์เท่านั้น แต่แท้จริงแล้วเกี่ยวข้องกับความรักและความรับผิดชอบที่เจ้าของสัตว์มีให้กับเพื่อนขนฟูของเราอย่างชัดเจน

ประโยชน์ของการทำหมันคือช่วยป้องกันการตั้งท้องไม่พึงประสงค์ หมายถึงช่วยลดจำนวนลูกสัตว์ที่อาจไม่มีบ้าน แล้วกลายเป็นสัตว์จรจัด แต่รู้หรือไม่ว่าการทำหมันยังช่วยลดความเสี่ยงการเกิดโรคบางชนิดในสัตว์เลี้ยงได้ด้วย ดังตัวอย่างคือ หากสุนัขและแมวเพศเมียได้รับการทำหมันในระยะแรกๆ ของรอบสัดที่ไม่เกิน 2 ครั้ง หรือก่อนอายุหนึ่งปีครึ่ง มีรายงานว่าลดความเสี่ยงการเกิดเนื้องอกเต้านม, ป้องกันการเกิดโรคของมดลูก เช่น มดลูกอักเสบที่เป็นโรคร้ายที่พบมากในสุนัขและแมวเพศเมีย 

ส่วนในสุนัขเพศผู้ จะช่วยลดปัญหาการเกิดโรคความผิดปกติของต่อมลูกหมาก และเนื้องอกอัณฑะ สำหรับแมวเพศผู้ช่วยก็ลดปัญหาการปัสสาวะรด เป็นต้น แถมยังช่วยลดพฤติกรรมก้าวร้าว และอาการติดสัด ที่อาจทำให้สัตว์เลี้ยงเกิดความเครียดได้

บางคนอาจมองว่าการทำหมันถาวรด้วยการผ่าตัด อาจฟังดูน่ากลัว แต่ไม่ต้องกังวลเลย เพราะว่าสัตวแพทย์มีความเชี่ยวชาญในการผ่าตัด และยังใส่ใจดูแลสัตว์เลี้ยงที่ได้รับการผ่าตัดเป็นอย่างดี เพราะฉะนั้น ไม่ต้องกังวลเลย 

ข้อปฏิบัติก่อนทำหมัน เจ้าของต้องพาสัตว์เลี้ยงไปตรวจสุขภาพ ตรวจเลือดเพื่อประเมินความพร้อมหรือความเสี่ยงในการวางยาสลบและผ่าตัด และต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของสัตวแพทย์ในการเตรียมตัวสัตว์เลี้ยงก่อนพาไปทำหมัน เช่น งดน้ำและอาหารก่อนการผ่าตัดอย่างน้อย 6 ชั่วโมง

ส่วนหลังทำหมัน เราต้องดูแลสัตว์เลี้ยงเป็นพิเศษ ต้องให้สัตว์พักผ่อนในที่สงบ ใส่ปลอกคอกันเลียแผล และคอยสังเกตอาการที่อาจผิดปกติ แล้วที่สำคัญคือ อย่าลืม
พาสัตว์เลี้ยงไปตรวจตามนัด และต้องให้ยาตามที่สัตวแพทย์แนะนำอย่างเข้มงวด

อย่างไรก็ตาม บางคนเข้าใจผิดว่าการผ่าตัดทำหมันคือการทำร้ายสัตว์ แต่จริงๆ แล้ว เป็นการแสดงความรักและรับผิดชอบต่อสัตว์เลี้ยงของเรา และต่อสังคมด้วย เพราะช่วยลดจำนวนสัตว์จรจัดได้อย่างดีที่สุด และยังช่วยป้องกันการแพร่ระบาดของโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างเป็นรูปธรรม แล้วยังช่วยทำให้สุขภาพของสัตว์เลี้ยงดีขึ้น

สุดท้ายนี้ ขอย้ำว่าสัตว์เลี้ยงของเราก็เป็นเหมือนสมาชิกของครอบครัว พวกเขาต้องการความรัก การดูแล และความรับผิดชอบจากเจ้าของ ดังนั้น ขอย้ำว่าการทำหมันจึงเป็นหนึ่งในวิธีที่เราแสดงความรับผิดชอบ ดูแลสุขภาพและให้ความห่วงใยกับพวกเขาได้ดีที่สุด  

ดังนั้น ถ้าหากคุณยังไม่ได้พาสัตว์เลี้ยงไปทำหมันขอให้ปรึกษาสัตวแพทย์ แล้วพาสัตว์เลี้ยงไปทำหมัน เพื่อสุขภาพที่ดีของสัตว์เลี้ยงที่คุณรัก และเพื่อสังคมที่น่าอยู่ของเราทุกคน

ผศ. สพ.ญ. ดร. ชื่นสุมน ลิ้มมานนท์

หัวหน้าศูนย์ระบบสืบพันธุ์ โรงพยาบาลสัตว์ และอาจารย์ภาควิชาเวชศาสตร์คลินิกสัตว์เลี้ยง 

คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน