คำถาม ใบไม้ที่ร่วงมากมาย จะนำไปใช้ทำปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยอื่นๆ ได้หรือไม่ครับ ขอทราบวิธีทำด้วยครับ

อินทรีย์ นครชัย

อ.สองพี่น้อง จ.สุพรรณบุรี

คำตอบ

การทำปุ๋ยหมักจากใบไม้ ความคิดความเชื่อที่ผิดๆ การกวาดใบไม้แห้งร่วงลงดินตามฤดูกาลทิ้งไป เอาไปเผาทิ้ง และคิดว่าเป็นที่อยู่ของสัตว์ร้ายมีพิษต่างๆ อีกทั้งยังเป็นต้นเหตุของเพลิงไหม้ในหน้าหนาวได้อีกด้วย แต่หารู้ไม่ว่าสามารถเก็บเอามาใช้ประโยชน์ได้ทั้งหมด ความจริงแล้ว เศษใบไม้ใบหญ้าที่แห้งและกองรวมกันอยู่ที่พื้น เมื่อเวลาผ่านไป จะเกิดการย่อยสลายตามธรรมชาติ จนกลายเป็นฮิวมัสที่มีประโยชน์มากต่อต้นไม้ในบริเวณนั้น แต่การจะรอให้ใบไม้ทั้งหมดย่อยสลายไปเองนั้น ใช้เวลามาก ดังนั้น จะต้องรวบรวมเอาใบไม้มาผ่านกระบวนการ เพื่อให้ได้ฮิวมัสในเวลาที่รวดเร็วมากขึ้น

แนวทางการทำปุ๋ยหมักจากใบไม้ มีดังนี้

1. เตรียมวัสดุอุปกรณ์

1) เศษใบไม้แห้ง จำนวน 100 ส่วน โดยเก็บรวบรวมเอาในพื้นที่นั่นเอง สามารถใช้ได้ทั้งแบบที่แห้ง และแบบที่ยังมีความเปียกชื้นอยู่

2) ปุ๋ยคอกมูลวัว จำนวน 10 ส่วน หาได้ง่าย ราคาถูก และกลิ่นไม่ฉุน

3) น้ำสะอาด

4) ภาชนะที่จะใช้ทำปุ๋ยหมัก ถัง กระสอบ กะละมัง ภาชนะที่ใหญ่เพียงพอ หรือทำบนพื้นดินก็ได้ ถ้าทำบนดิน ต้องทำคอกกั้น และใช้แสลนหรือผ้าตาข่ายทำเป็นกำแพงกั้นโดยรอบ

5) สารเร่งเชื้อจุลินทรีย์ พด.1 จากกรมพัฒนาที่ดิน (ขอรับฟรี) หรือเชื้ออีเอ็ม ที่มีขายอยู่ในท้องตลาด

2. ขั้นตอนการทำ

1) คลุกเคล้าใบไม้แห้ง ปุ๋ยคอก และสารเร่งเชื้อจุลินทรีย์ หรือเชื้ออีเอ็ม ให้เข้าด้วยกันเสียก่อน (ก่อนใช้ควรปรึกษานักวิชาการเกษตร หรือผู้รู้ในท้องถิ่นเสียก่อน)

2) รดน้ำให้มีความชื้นในระดับที่พอดี ไม่เปียกโชกไป ไม่แห้งเกินไป เพื่อสร้างสภาวะที่ดีให้กับจุลินทรีย์

3) บรรจุลงในภาชนะที่ใช้หมัก หรือนำไปกองรวมบริเวณที่จัดเอาไว้

4) ต้องทำการพลิกกลับกองปุ๋ยในทุกๆ สัปดาห์ เพื่อเติมออกซิเจนให้กับจุลินทรีย์ เป็นการเร่งให้เกิดการย่อยสลายเร็วขึ้น

5) เมื่อพลิกกลับกองปุ๋ยหมักแล้ว ให้รดน้ำเพิ่มเติม โดยรดที่ผิวด้านนอกให้ทั่ว และสังเกตว่า กองปุ๋ยมีความชื้นที่เหมาะสมอยู่เสมอ ทำแบบนี้ซ้ำไปเรื่อยๆ จนกว่าจะครบ 30 วัน ปุ๋ยก็จะพร้อมใช้งาน

3. ขั้นตอนการสังเกตสภาพปุ๋ย

ปุ๋ยหมักที่พร้อมใช้งาน จะมีลักษณะร่วนซุย สีน้ำตาลเข้มหรือดำ มีอุณหภูมิของปุ๋ยใกล้เคียงกันในทุกส่วนของเนื้อปุ๋ย และกลิ่นไม่ฉุนมาก ก็ให้ถือว่าพร้อมใช้งานแล้ว

4. ขั้นตอนการนำปุ๋ยหมักจากใบไม้ไปใช้งาน

ปุ๋ยจะมีความชื้นอยู่ตลอดเวลา ก่อนจะนำไปใช้งาน ต้องเอาไปตากแดด หรือผึ่งลมให้แห้งสนิทเสียก่อน โดยปูผ้าใบแล้ว เทปุ๋ยลงไป ใช้จอบเกลี่ยให้ปุ๋ยกระจายตัวออกเป็นชั้นบางๆ หมั่นมาพลิกกลับให้โดนแดดโดยทั่วกัน ทำแบบนี้ 2 วัน ปุ๋ยจะแห้งสนิท และนำไปใช้งานได้

การใส่ปุ๋ยหมัก จะให้ได้ประโยชน์จริงๆ ไม่ควรโรยปุ๋ยไว้ที่หน้าดิน ให้โรยปุ๋ย แล้วพรวนดินซ้ำจนปุ๋ยคลุกลงไปในชั้นดิน ธาตุอาหารที่สำคัญจะได้ไม่ระเหยไป การปลูกพืชจะให้ได้ผลดี ควรมีการผสมผสานทั้งปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยเคมี ตามคำแนะนำของทางราชการ นะครับ

นาย รัตวิ