เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน ที่ผ่านมามีการประชุมอาเซียนซัมมิต ครั้งที่ 36ซึ่งเป็นการประชุมระดับสูงสุด คือ ผู้เข้าประชุมคือผู้บริหารสูงสุดของแต่ละประเทศ ดังเช่นประเทศไทยก็ได้แก่ ท่านนายกรัฐมนตรี หรือหากเป็นฟิลิปปินส์ ก็คือ ท่านประธานาธิบดี เป็นต้น ปีนี้ก็เป็นที่ทราบว่าเวียดนามถึงคิวนั่งเป็นประธานอาเซียนได้กำหนดธีมของปีนี้ว่า “Cohesive and Responsive ASEAN” ซึ่งหมายถึงอาเซียนที่เป็นหนึ่งเดียวและสนองตอบ(จะตรงกับที่กระทรวงต่างประเทศกำหนดหรือเปล่าไม่ทราบนะครับ) โดยปกติ การประชุมในลักษณะนี้ เมื่อเสร็จสิ้นการประชุมแล้ว ไม่ว่าจะเป็นการประชุมที่มีผู้นำมานั่งประชุมเห็นหน้าค่าตากันจริงๆ หรือจะประชุมผ่านวิดีโอคอนเฟอเรนซ์ก็ตาม ผลลัพธ์ของการประชุมก็จะออกมาเป็นเอกสารที่เรียกว่า Chairman’s Statement เขียนกันเป็นข้อๆ ยาวนับสิบหน้ากระดาษ เอ 4 อ่านกันไม่หวาดไม่ไหว ที่สำคัญคือ การเขียนเอกสารผลลัพธ์การประชุมแบบนี้ มันเป็นรูปแบบเอกลักษณ์เฉพาะซึ่งผมต้องขอชื่นชมยกย่องผู้เขียนและเรียบเรียงซึ่งน่าจะได้แก่เจ้าหน้าที่สำนักเลขาธิการอาเซียน ที่จาการ์ตา อย่างมากครับที่เขียนออกมาได้อย่างสละสลวยสวยงาม สั้น กระชับและใช้คำศัพท์ที่สุดยอดวิลิศมาหรา ยากที่จะหาคนที่เป็นมือสมัครเล่นเขียนได้เสมอเหมือน

พูดถึงตรงนี้ ผมขอเล่าเกี่ยวกับเรื่องนี้สักหน่อย คือ ผมถือว่าเป็นทักษะพิเศษที่ฝึกกันไม่ได้ง่ายๆ ต้องอาศัยประสบการณ์อันยาวนานจึงจะเขียนภาษาอังกฤษแบบนี้ได้ดี สมัยผมรับราชการเป็นเด็กๆ ระดับ ซี 3 ซี 4 เคยเขียนเปเปอร์หรือจดหมายภาษาอังกฤษในการทำงานแบบคนเพิ่งมีประสบการณ์ ท่านผู้อำนวยการกองซึ่งเป็นข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ เคยอธิบายหรือพูดให้ได้ยินว่า การเขียนภาษาอังกฤษนั้น มันมีหลายระดับชั้นมาตรฐาน บางคนอาจเขียนได้ดีถึงระดับชั้นบรมครู แต่บางคนเขียนเหมือนระดับ ป.4 ผมฟังแล้วตอนแรกก็งงๆ ว่าเขียนระดับ ป.4 มันเป็นอย่างไรกันนะ ความจริงพวกรุ่นเราก็เรียนจบมาไม่นาน ถึงจะไม่ได้จบด้านภาษาศาสตร์มาโดยตรง แต่เคยใส่ใจเรียนแกรมม่ามาก็เป๊ะอยู่ อีกทั้งเคยบ้าฝึกฝนด้านภาษาด้วยตนเองโดยการซื้อหนังสือมาอ่านเป็นภูเขาเหล่ากา และก็เคยไปเรียนภาคค่ำภาษาอังกฤษที่สถาบัน เอยูเอ (สมัยนั้นหาแหล่งเรียนจำกัดมาก เนต กูเกิ้ลอะไรก็ไม่มี) รวมทั้งเคยแอบไปนั่งเรียนติวพิเศษกับ อ.สงวน แถวหน้าวัดสุทัศน์ เพื่อสอบโทเฟลก็หลายครั้งอยู่จึงเชื่อมั่นว่าเราก็พอจะเขียนได้ในตอนนั้น จนกระทั่งวันเวลาผ่านไป ผมเพิ่งจะมาทราบเมื่อเติบใหญ่ มีประสบการณ์มากขึ้นแล้ว กลับไปอ่านเปเปอร์ตัวเองที่เขียนไว้ในอดีตอีกครั้งจึงถึงบางอ้อว่า ที่ท่านผู้อำนวยการกองพูดว่า สำนวนระดับ ป.4 นั้นคืออย่างไร กระจ่างเลย

เล่าขำๆ อีกเรื่องสมัยไปเรียนปริญญาโทที่สถาบัน เอไอที มีเพื่อนนักศึกษาหญิงคนไทยคนหนึ่งถูกอาจารย์ชาวอังกฤษเรียกให้ไปอธิบายคำตอบข้อสอบวิชาประมงที่เขียนเป็นภาษาอังกฤษว่าไอไม่รู้จริงๆ ว่ายูเขียนมานั้นหมายความว่าอะไร ช่วยอธิบายเพิ่มเติมให้อาจารย์ฟังด้วย ก็ถือเป็นความกรุณาของท่านอาจารย์เป็นอย่างยิ่งที่ยังให้โอกาส และหลังจากนั้นอาจารย์ท่านนี้ก็ไม่เคยออกข้อสอบแบบอัตนัยอีกเลย แต่ออกเป็นแบบปรนัยแทน คือให้ วงกลม A B C D เอา วิธีและรูปแบบการเขียนที่แสดงความเป็นมืออาชีพ นอกจากไวยากรณ์จะต้องเป๊ะแล้ว สำนวนและการเลือกใช้คำศัพท์จะต้อง “โดน” และทันยุคทันสมัยอยู่เสมอ นั่นเท่ากับว่า แม้จะเก่งภาษาระดับปรมาจารย์แต่เก็บตัวอยู่แต่ในถ้ำ ไม่เคยทราบข่าวคราวความเคลื่อนไหวของโลกของสังคมภายนอกเลย ก็ไม่สามารถนำเอาคำศัพท์ที่ทันยุคทันสมัยมาเขียนได้ ที่แอปเตอร์เราก็มีเจ้าหน้าที่ที่สามารถทำการเขียนระดับนี้ได้อยู่สองสามคน คนอื่นก็เก่งนะครับ เพราะเราคัดสรรพวกที่เป็นเลิศด้านภาษาอังกฤษเป็นอันดับแรกอยู่แล้ว หากแต่เขายังคงขาดประสบการณ์ด้านการเขียนอย่างที่ว่า จึงต้องให้พี่ๆ ผู้อาวุโสเขานำไปก่อน ผมเองโชคดีที่มีน้องๆ เก่งๆ คอยช่วยเหลือเขียนมาก่อนแล้วผมจะช่วยปรับแก้ให้อีกที (ซึ่งบางครั้งก็ไปแก้ให้ถูกเป็นผิดก็มี) ความจริงคนที่จะมาเป็นจีเอ็มแอปเตอร์นั้น คุณสมบัติประการสำคัญ คือความสามารถด้านภาษาอังกฤษต้องมาก่อนสิ่งอื่นใด ทั้งการอ่าน ฟัง พูด เขียน ต้องถึงขั้น fluent เลยทีเดียวครับ เพราะต้องมีการสื่อสารทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการกับผู้แทนประเทศสมาชิก โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำเสนอในที่ประชุมต่างๆ อยู่ตลอดเวลาครับ

ชาญพิทยา ฉิมพาลี

chanpithya@apterr.org