ช่วงนี้ก็เป็นช่วงที่พวกเราต้องวุ่นวายเกี่ยวกับการเตรียมการจัดประชุมคณะมนตรีแอปเตอร์ประจำปี 2021 เนื่องจากเป็นเวลาที่กำหนดไว้ว่าต้องจัดในช่วงไตรมาสแรกของปี ทั้งนี้ก็เพื่อจะได้เร่งอนุมัติแผนงานและแผนเงินเพื่อให้ฝ่ายสำนักเลขานุการแอปเตอร์ คือ สำนักงานของพวกเราไปทำงานกัน เดิมช่วงที่ก่อนผมเข้ามาเป็นผู้จัดการใหม่ๆ การประชุมคณะมนตรีของแอปเตอร์ค่อนข้างล่าช้า คือ ครั้งที่ 4 คราวที่ประเทศกัมพูชาเป็นเจ้าภาพนั้น ไปจัดเอาเดือนพฤษภาคมโน่น เลยทำให้แผนงาน/เงินของฝ่ายสำนักเลขานุการค่อนข้างมีปัญหา ดังนั้น ในคราวที่ประชุมกันที่ประเทศอินโดนีเซียครั้งต่อมา หรือครั้งที่ 5 คณะมนตรีเลยมีมติกำชับขอให้ประเทศเจ้าภาพเร่งรัดจัดประชุมให้ไม่ควรเกินไตรมาสแรกของปี หรือไม่เกินเดือนมีนาคม ซึ่งทุกประเทศที่เป็นเจ้าภาพก็ให้ความร่วมมือปรับเปลี่ยนจากนั้นเป็นต้นมา

จำได้ว่าช่วงนี้เมื่อปีที่แล้ว พวกเราก็กำลังง่วนอยู่กับการเตรียมการประชุมแบบเดียวกันซึ่งประเทศเมียนมาเป็นเจ้าภาพ นี่แป๊บเดียวเวลาผ่านมาเกือบ 1 ปีแล้ว ช่างเร็วเสียเหลือเกิน ยังนึกถึงเมืองพุกามเหมือนเพิ่งผ่านมาไม่กี่วัน การประชุมคณะมนตรีแอปเตอร์แต่ละครั้ง ช่วยสร้างบรรยากาศในการร่วมแรงร่วมใจสมานฉันท์ระหว่างสมาชิกอาเซียนด้วยกัน รวมไปถึงประเทศกลุ่มบวกสาม คือ จีน ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ด้วย ผมสังเกตมาตั้งแต่แรกแล้วว่า ผู้แทนแต่ละประเทศที่มีตำแหน่งฐานะบังคับไว้ในระเบียบแอปเตอร์ คือ ต้องไม่ต่ำกว่ารองอธิบดี ทุกคนมีท่าทีโอภาปราศรัย มีอัธยาศัยไมตรีเป็นมิตรดีมาก ทั้งๆ ที่ไม่เคยพบปะกันมาก่อน อยู่กันคนละประเทศ พูดกันคนละภาษา แต่ครั้นเมื่อมาพบกันได้จับไม้จับมือกันสักพัก กลับพูดคุยกันสนิทสนมกันราวกับว่าเป็นเพื่อนกันมาเป็นปีๆ ที่น่าประทับใจยิ่งหมายถึง ไม่ว่าจะมาจากประเทศร่ำรวย หรือยากจน มีแผ่นดินกว้างใหญ่ หรือเพียงนิดเดียว ไม่มีใครแสดงออกให้เห็นถึงการดูถูกดูแคลน แบ่งชนชั้น แบ่งผิวแบ่งเพศ

ตรงข้ามกลับให้เกียรติซึ่งกันและกัน พูดจาภาษาดอกไม้ ไม่มีใครสร้างปัญหาอุปสรรค หรือแม้แต่จะพูดหรือกระทำในสิ่งที่ก่อนเกิดความระคายเคืองซึ่งกันและกันแม้แต่น้อย ผมสังเกตและนึกในใจว่า หากทุกอย่างที่แสดงออกมานั้น เป็นความบริสุทธิ์ใจอย่างแน่แท้ นี่ก็คือความสวยงามและความเป็นอารยะของมนุษยชาติในมิติหนึ่งทีเดียว เป็นความพิเศษยิ่งที่ควรอนุรักษ์ธำรงไว้ และจนถึงเวลานี้ ผมเองยังไม่แน่ใจเลยว่าทฤษฎีรัฐศาสตร์เชิงสังคมวิทยาระหว่างนักปราชญ์ชาวตะวันตกผู้โด่งดัง 2 คนที่มีความคิดเห็นตรงข้ามกัน คือ โทมัส ฮอบส์ กับจอห์น ล็อก ที่คนหนึ่งว่า โดยพื้นฐานแล้วมนุษย์เกิดมาชั่ว แล้วสังคมทำให้ดี กับอีกคนหนึ่งว่า มนุษย์เกิดมาดี แต่สังคมทำให้ชั่ว นั้น ใครผิดใครถูกกันแน่

พวกเรารวมทั้งผู้แทนประเทศสมาชิก ต่างตั้งหน้าตั้งตารอที่จะไปเข้าร่วมประชุมคณะมนตรี ครั้งหน้าที่คุณจูดี้ นายใหญ่ เอ็นเอ็ฟเอ ของฟิลิปปินส์ประกาศไว้ที่พุกาม ว่าจะจัดขึ้นที่เมืองโฮล เกาะโบโฮล ตอนกลางของประเทศ ทั้งนี้เพราะเมืองนี้นอกจากจะตั้งอยู่ใกล้เมืองตากอากาศเซบู ที่โด่งดังของฟิลิปปินส์ แล้ว ยังเป็นที่ตั้งของแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของประเทศนี้อีก คือ ช็อกโกแลต ฮิลล์ ที่ก็คือ ภูเขายอดเตี้ยๆ สีน้ำตาลจากต้นไม้ชนิดหนึ่ง มีจำนวนมากมายอยู่เรียงรายเหมือนฝาขนมครก ผมเองไม่เคยไปเลย แม้แต่เมืองเซบู เคยไปแต่เกาะที่อยู่ตอนกลางประเทศเหมือนกันช่วงที่ทำงานแอปเตอร์ใหม่ๆ คือ เกาะซามาร์ เมืองคาตามาน และเกาะปาไนย์ อันเป็นที่ตั้งของเมืองอิโลอีโล่ ซึ่งเคยเล่าให้ฟังไปแล้วครั้งหนึ่ง จึงมีความตื่นเต้นเช่นเดียวกันที่จะได้ไปเยี่ยมชมเจ้าช็อกโกแลต ฮิลล์

แต่ก็เพราะเป็นอย่างที่ทราบกัน คือ พิษร้ายจากเจ้าไวรัสโควิด-19 ที่เป็นอุปสรรคขวากหนามสำคัญ ทำให้พวกเราทั้งหมดไม่สามารถเดินทางไปประชุมตามที่ตั้งใจไว้ได้ ต้องผิดหวังไปตามๆ กัน ทั้งทีมงานประเทศเจ้าภาพที่เตรียมตั้งท่าต้อนรับขับสู้อย่างมุ่งมั่น และผู้แทนประเทศต่างๆ รวมทั้งคณะพวกเรา แต่ก็ไม่เป็นไร เพราะพวกเราชินเสียแล้วกับวิถีชีวิตใหม่ สรุปแล้วที่ผ่านมาทั้งปี เราไม่ได้ไปร่วมงานใดๆ ในต่างประเทศเลย ตอนนี้ก็รอเพียงว่าเมื่อไหร่ จึงจะมีวัคซีนโควิด เพื่อจะได้ฉีดป้องกันและจะได้เดินทางไปทำหน้าที่กันอย่างเต็มพิกัดต่อไป

ชาญพิทยา ฉิมพาลี

chanpithya@apterr.org