ประสบการณ์การทำงานในบทบาทของทีมวิทยาศาสตร์การกีฬาประจำทีม ในกีฬาสาธิตสามัคคี ครั้งที่ 46 ฉัททันต์เกมส์ ที่จัดขึ้น ณ จังหวัดเชียงใหม่ในนามโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ปทุมวัน
โอกาสในการทำงานครั้งนี้เริ่มจากการที่ท่าน ผอ.โชติวิทย์ ธรรมสุจิตร เล็งเห็นถึงความสำคัญของการออกกำลังกายและการเล่นกีฬาเพื่อส่งเสริมให้นักเรียนได้มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง มีกิจกรรมร่วมกันกับเพื่อนและเป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ อีกทั้งมีการจัดการแข่งขันกีฬาสาธิตสามัคคีประจำทุกปี ท่านจึงมีนโยบายให้มีการนำวิทยาศาสตร์การกีฬามาช่วยในการเตรียมความพร้อมนักกีฬาเพื่อเพิ่มสมรรถภาพของนักกีฬาและลดโอกาส/ลดความเสี่ยงที่จะเกิดการบาดเจ็บ อีกทั้งมีการจัดกิจกรรมให้ความรู้ทั้งทางด้านโภชนาการและมีแพลนจะจัดอบรมทางด้านจิตวิทยา
งานที่ได้รับมอบหมายในครั้งนี้ ถือว่าเป็นงานที่ค่อนข้างท้าทายเพราะเป็นโรงเรียนที่มีชื่อเสียงชั้นนำของประเทศ นักเรียนมีตารางเรียนที่เข้มข้น วิชาการดี ทำให้ระยะเวลาในการฝึกซ้อมของนักเรียนค่อนข้างมีอยู่อย่างจำกัด แต่ต้องการที่จะมีผลงานด้านกีฬาเด่นอีกด้วย ก่อนเริ่มงานมีการนัดประชุมหารือกับทีมผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งหมดถึงความต้องการเพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน มีการวางแผนการทำงานที่ชัดเจนร่วมกัน
บทบาทนี้เริ่มจากการมีเวลาในการเตรียมความพร้อมนักกีฬาก่อนเข้าร่วมการแข่งขัน 4 เดือน จึงมีกิจกรรมทดสอบสมรรถภาพทางกาย (physical fitness test) นักกีฬาก่อนช่วงเก็บตัวฝึกซ้อม โดยการทดสอบสมรรถภาพทางกาย ประกอบไปด้วยการประเมินสมรรถภาพทางกายพื้นฐานและมีการเพิ่มบางการประเมินที่มีความเฉพาะเจาะจงกับชนิดกีฬา เช่น การวัดองค์ประกอบของร่างกาย ความแข็งแรง ความอดทนของกล้ามเนื้อความสามารถในการทรงตัว ความยืดหยุ่น ความคล่องแคล่วว่องไว ปฏิกิริยาตอบสนอง กำลังและสมรรถภาพการทำงานของระบบหัวใจและไหลเวียนเลือด
ในช่วงการฝึกซ้อม 4 เดือนก่อนแข่ง มีการจัดตารางการฝึกร่างกายจำเพาะแต่ละชนิดกีฬาโดยนักวิทยาศาสตร์การกีฬาร่วมกันกับการฝึกทักษะกีฬาของผู้ฝึกสอนกีฬาของทางโรงเรียนและมีการทดสอบสมรรถภาพนักกีฬาหลังช่วงเก็บตัวฝึกซ้อมเพื่อดูการพัฒนาและความพร้อมของนักกีฬาต่อการแข่งขันที่จะมีขึ้น นอกจากนั้นก่อนเดินทางไปร่วมการแข่งขันทางโรงเรียนได้มีการประชุมทีมเพื่อชี้แจงกำหนดการ สร้างขวัญและกำลังใจให้กับทางทีมงาน ผู้ฝึกสอนและนักกีฬาอีกด้วย
ช่วงของการสำรวจโรงแรมที่ทางโรงเรียนจะใช้เป็นที่พักในช่วงของการแข่งขัน ทางทีมวิทยาศาสตร์การกีฬาได้มีการประสานขอเมนูอาหารและส่งปรึกษาอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านโภชนาการการกีฬา เพื่อขอคำแนะนำในการจัดอาหารแต่ละมื้อ รวมถึงการเตรียมอาหารว่างให้เหมาะสม เพื่อให้ทางโรงแรมจัดเตรียมไว้ให้ การแนะนำทางด้านโภชนาการ เช่น เรื่องของ เมนูอาหาร ตัวอย่างแผนโภชนาการก่อน ระหว่างและหลังแข่งขัน โดยให้ความสำคัญเรื่องของเวลาที่จะบริโภคและชนิดของอาหาร เช่น ถ้านักกีฬาอยากมีแรง อยากฟื้นตัวไว ก่อนแข่งควรกินอะไรและตอนไหน
ก่อนการแข่งขัน 2-4 ชั่วโมง : เน้นคาร์โบไฮเดรตสูง โปรตีนปานกลาง (ป้องกันอาการหิว) ไขมันต่ำ หลีกเลี่ยงใยอาหารสูง และพยายามกินอาหารที่คุ้นเคย ตัวอย่างอาหาร : ขนมปังขาวทาแยม, ซีเรียล+นม+ผลไม้, ข้าว/ก๋วยเตี๋ยว/สปาเกตตี, ผลไม้, ผักและผลไม้ (หลีกเลี่ยงผักสด), นม/โยเกริ์ตไขมันต่ำ
ก่อนซ้อม 30-60 นาที : กินอาหารว่างเน้นคาร์โบไฮเดรตย่อยง่าย มื้อเล็กๆ ตัวอย่างอาหาร:แซนวิช, น้ำผลไม้/สมูทตี้, ผลไม้แห้ง (อินทผาลัม, ลูกเกด),
เยลลี่/เจลลี่, ซาลาเปา/แครกเกอร์, ผลไม้ เช่น กล้วย
ระหว่างแข่งควรกินอะไร กินอาหารคาร์โบไฮเดรตย่อยง่าย เน้นเป็นของเหลว ตัวอย่างอาหาร : เครื่องดื่มนักกีฬา, เจลสำหรับนักกีฬา, สปอร์ตบาร์ที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง ไขมันต่ำ
หลังการแข่งขันควรกินอะไร และตอนไหน ตัวอย่างอาหาร : คาร์โบไฮเดรต : ชดเชยพลังงาน และเตรียมสะสมพลังงานสำหรับการแข่งขันรอบต่อไป + โปรตีน : ช่วยซ่อมแซมกล้ามเนื้อที่บาดเจ็บ + น้ำ + เกลือแร่ : ที่สูญเสียไประหว่างการแข่งขัน
ควรกินตอนไหน?
อาหารว่าง : ภายใน 30 นาที (หลังการแข่งขัน) เน้นคาร์โบไฮเดรตและโปรตีน ตัวอย่างอาหาร : โยเกิร์ต, นมช็อกโกแลต, ผลไม้ต่างๆ, แซนวิชไส้เนื้อสัตว์
อาหารหลักไม่เกิน 2 ชม.หลังการแข่ง & กินของว่างต่อเนื่องในทุกๆ ชม. เน้นคาร์โบไฮเดรตเป็นหลัก เพื่อให้เกิดการฟื้นตัวได้เร็ว
โปรตีนก่อนนอน เช่น นม โยเกิร์ต อย่างน้อย 30 นาที ก่อนนอน : ช่วยเพิ่มการฟื้นตัวของกล้ามเนื้อให้พร้อมสำหรับการแข่งในวัดถัดไป
การชดชดเชยน้ำ : พยายามดื่มน้ำตลอดทั้งวัน และติดตามสีของปัสสาวะให้เป็นสีใสอยู่เสมอ
ก่อนแข่ง 2 ชม. : ดื่มน้ำ 1 แก้ว (250 มิลลิลิตร)
ก่อนแข่ง 20 นาที : ดื่มน้ำครึ่งถึงหนึ่งแก้ว (120- 240) มิลลิลิตร
ระหว่างการแข่ง : ดื่มน้ำครึ่งแก้ว ทุกๆ 20 นาที
หลังการแข่ง : ดื่มน้ำ 1 ลิตร ทุกๆ 1 กิโลกรัมของน้ำหนักที่ลดลง (ค่อยดื่มไปเรื่อยๆ)
ช่วงเวลาประมาณ 10 วันในการทำงานกับทีมกีฬาชนิดต่างๆของโรงเรียน นักกีฬาทั้งระดับมัธยมต้นและมัธยมปลายทั้งชายและหญิง ทีมงานได้เดินทางด้วยสายการบินการบินไทยที่ทางโรงเรียนได้จัดเตรียมไว้สำหรับนักกีฬาและทีมงานทุกท่าน โรงแรมที่พักมีการเตรียมความพร้อมไว้เป็นอย่างดี เราเริ่มทำงานโดยมีการประชุมแพลนการทำงานในแต่ละวันและประชุมสรุปงานในช่วงค่ำของทุกวัน เพื่อพัฒนาและปรับปรุงการทำงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
ภารกิจในแต่ละวันเมื่อนักวิทยาศาสตร์การกีฬาไปประจำสนามแต่ละชนิดกีฬา คือ นำวอร์มเพื่ออบอุ่นร่างกาย ยืดเหยียดกล้ามเนื้อ (dynamic stretching) ติดเทป ทั้งผ้าเทปชนิดไม่ยืดหยุ่น (rigid tape) สำหรับบริเวณที่ต้องการความมั่นคง และผ้าเทปชนิดยืดหยุ่น (elastic tape) สำหรับบริเวณที่ไม่ได้ต้องการจำกัดการเคลื่อนไหว ขึ้นอยู่กับการประเมินว่าเป็นอะไรและเป็นที่ตำแหน่งไหนของร่างกาย โดยไม่ให้จำกัดช่วงของการเคลื่อนไหวในการทำทักษะกีฬานั้นๆ ด้วย ทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้นตามหลักการ RICE (Rest : หยุดเล่นกีฬาทันที; Ice : ประคบเย็นบริเวณที่บาดเจ็บ; Compression : ใช้ผ้ายืดพันบริเวณที่บาดเจ็บจากส่วนปลายสู่ส่วนต้น; Elevation : ยกส่วนที่ได้รับบาดเจ็บให้สูงกว่าหัวใจ เพื่อไม่ให้เลือดไหลลงไปกองที่ตำแหน่งที่มีการฉีกขาดมาก) รวมทั้งดูแลเรื่องของการเกิดตะคริว และเฝ้าระวังภาวะขาดน้ำ โดยมีการกระตุ้นเตือนให้นักกีฬาชดเชยน้ำอย่างสม่ำเสมอ ช่วงเย็นหลังจากแข่งมีเตรียมอ่างไว้ให้แช่น้ำแข็งที่โรงแรมเพื่อช่วยเรื่องของการฟื้นตัวเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการแข่งขันในวันถัดไป หากนักกีฬามีอาการบาดเจ็บรุนแรงจะทำการประสานทีมแพทย์และพยาบาลประจำสนามและหากรุนแรงมาก ทางทีมแพทย์สนามจะทำการส่งต่อไปโรงพยาบาลที่ใกล้และมีความพร้อมที่สุด โดยทางโรงเรียนมีการทำประกันให้กับนักเรียนที่เข้าร่วมการแข่งขันทุกคน นอกจากนั้นทางทีมงานมีการเตรียมห้องที่ให้การรักษาด้วยเครื่องมือทางกายภาพบำบัดที่มีการดูแลโดยนักกายภาพบำบัด มีห้องที่ทำการยืดเหยียดกล้ามเนื้อ ทั้งแบบการยืดกล้ามเนื้อด้วยตัวเอง (active stretching) และการช่วยยืดให้ (passive stretching) อีกทั้งมีการนวดคลายกล้ามเนื้อสำหรับเคสที่มีความจำเป็น มีการให้ความรู้เรื่องความสำคัญของการพักผ่อนที่เพียงพอ การชดเชยอาหาร น้ำและเกลือแร่อย่างเหมาะสม เพื่อส่งเสริมในเรื่องของการฟื้นตัวให้ได้เร็วที่สุด
ผลการแข่งขันของโรงเรียนสาธิต มศว ปทุมวัน ถึงแม้ว่าจะพลาดการเป็นเจ้าเหรียญทอง โดยผลงานเป็นอันดับ 3 จากทั้งหมด 22 โรงเรียนที่เข้าร่วมการแข่งขันนี้ แต่ถือว่าประสบความสำเร็จกับการเตรียมความพร้อมและการแข่งขันกีฬาครั้งนี้ เพราะสิ่งที่สำคัญที่สุดของทีมงานวิทยาศาสตร์การกีฬาครั้งนี้ของเรา คือ นักกีฬามีความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจสำหรับการแข่งขัน สนุกสนานกับเกมส์การแข่งขันและเล่นได้อย่างเต็มที่ มีการฟื้นตัวเร็ว อัตราการเกิดตะคริว ภาวะขาดน้ำและการบาดเจ็บน้อยลง
ในโอกาสนี้ขอขอบคุณ ผอ.โชติวิทย์ ธรรมสุจิตรและ อ.ดร พิชญ์นิตา สองสนู ที่ให้โอกาสทีมวิทยาศาสตร์การกีฬาได้เข้ามามีส่วนร่วมในดำเนินงานกับโรงเรียนสาธิต มศว ปทุมวัน ในครั้งนี้
ผศ. ดร. ปรัญชญา แจ่มกระจ่าง
ผู้ช่วยคณบดีวิจัย วิชาการและวิเทศสัมพันธ์
วิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการกีฬา มหาวิทยาลัยมหิดล
ผู้เชี่ยวชาญวิทยาศาสตร์การกีฬา การกีฬาแห่งประเทศไทย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี